اجتماعی

روز 13 آذر روز بیمه بیمه از لحاظ حقوقی به معنی قراردادی میان «بیمه‌گر» و «بیمه‌گذار» است که بیمه‌گر تعهد می‌کند در قبال دریافت مبلغی به نام حق بیمه، در صورت وارد شدن خسارت احتمالی معین به بیمه‌گذار،‌ مبلغ مشخصی را بپردازد. به مناسبت روز 13 آذر که به نام روز بیمه نام‌گذاری شده است به تاریخچه‌ی آن نگاهی می‌اندازیم. بیمه در دنیا تاریخچه‌ی نسبتاً طولانی دارد. اقوام و ملّیت‌های گوناگون، هر یک به شکلی با مفاهیم بیمه و انواع مختلفی از آن سر و کار داشته‌اند. بیمه ابتدا به شکل همکاری و همیاری در تقسیم وام‌های دریایی در بین دریانوردان فینیقی، یونانی، هندی و رومی به وجود آمد. به درستی مشخص نیست که شکل مکتوب و رسمی بیمه از چه زمانی متداول شده است؛ اما در سال 1393 میلادی در یک دفتر رسمی در ژنو 80 فقره قرارداد بیمه‌ای ثبت شده که نشان می‌دهد بیمه‌گری مکتوب در اروپا دارای قدمت است. قواعد حاکم بر کار بیمه و گسترش روزافزون آن به ویژه بعد از انقلاب صنعتی منجر به تهیه و تنظیم قوانین مختلف در زمینه‌ی حمل و نقل و بیمه‌های دریایی شد. بی‌تردید انگلستان مهم‌ترین نقش را در ایجاد و تکامل قوانین بیمه‌ای در جهان دارد. شاید شما نام بیمه «لویدز» را شنیده باشید. این بیمه که هم‌اکنون غول بیمه‌ای جهان است از یک قهوه‌خانه متولد شد. در طول سال‌های قرن هفدهم، قهوه‌خانه‌‌های کشور انگلستان پاتوق بسیاری از اندیشمندان، روشنفکران و تجّار بود و در هر قهوه‌خانه، افراد خاصی با طبقه‌ی اجتماعی و فرهنگی مخصوص به خود مراودت داشتند. قهوه‌خانه‌ی ادواریدز هم به همین صورت پاتوق تجّار، دلاّلان، بیمه‌گران، صرّافان و... بود و باعث شده بود این محل به کانون اخبار بیمه و تجارت تبدیل شود. آقای لویدز ابتکار جدیدی به خرج داد؛ او با انتشار روزنامه‌ی تخصصی بیمه‌ای، اعتبار قهوه‌خانه خود را صدچندان کرد که چندی بعد با انتقال به ساختمان مخصوصی با همان نام به طور رسمی به مرکز بورس بیمه‌ای تبدیل شد و این اعتبار تا به امروز ادامه دارد. بیمه‌ی لویدز هم‌اینک در جهان مهم‌ترین قدرت بیمه‌ای به حساب می‌آید. تاریخچه‌ی بیمه در ایران: در سال 1296 شمسی امتیاز تشکیل بیمه به یک تبعه‌ی روسی به نام «لازار پولیاکوف» واگذار شد و بدین شکل کار بیمه در ایران آغاز گردید؛ اما وی نتوانست به تعهدات خود عمل کند. پس از آن مؤسسات بسیاری از کشورهای مختلف در ایران فعالیت کردند. سرانجام (برای حذف بیگانگان از صنعت بیمه در ایران) تشخیص داده شد که به یک شرکت بیمه‌ی ایرانی برای حفظ سرمایه‌های ملی نیاز است؛ زیرا با نبود رقیب و حریف برای شرکت‌های بیمه‌ای خارجی، آن‌ها با نرخ و شرایط دل‌خواه خود کار می‌کردند و این به نفع منافع ملی ایران نبود. در تاریخ 13 آذر سال 1314 در میدان سخت رقابت بیمه‌گران خارجی، یک شرکت ایرانی با سرمایه‌ی اولیه 000/000/20 ریال متولد شد. این شرکت همان شرکت سهامی بیمه ایران است که اینک سرمایه‌ی آن در حدود سه تریلیون و پانصد میلیارد ریال است. اولین بیمه نامه‌ی این شرکت به نام «داور» وزیر دارایی آن زمان صادر شد. در سال 1316 قانون بیمه در 36 ماده در مجلس به تصویب رسید. سازمان خدمات اجتماعی و سازمان تأمین درمانی هم که اکنون به طور مستقل مشغول به کار هستند از بطن بیمه‌‌ی ایران متولد شده‌اند؛ حتی بیمه‌ی مرکزی هم که یک نهاد مستقل بیمه‌ای است و کار نظارت بر شرکت‌ها و مؤسسات بیمه‌ای را بر عهده دارد، به پیشنهاد و همت و حمایت بیمه‌ی ایران تأسیس گردید. در حال حاضر، بیمه‌ی ایران بزرگ‌ترین شرکت بیمه در ایران از نظر حجم کار و شعب و نمایندگی است. این بیمه در کشورهای حاشیه‌ی خلیج‌فارس، خاورمیانه و اروپا دارای دفاتر بیمه است و یک شعبه‌ی مستقل بیمه‌ای هم در لندن دارد. از این‌روست که بیمه‌ی ایران بنیان‌گذار صنعت بیمه در کشور است. نحوه و چگونگی فعالیت بیمه‌ها در ایران اصولاً بیمه‌ها به دو گروه کلی بیمه‌های بازرگانی و اجتماعی تقسیم می‌شوند. به طور مثال سازمان خدمات درمانی و بیمه‌ی اجتماعی، به عنوان بیمه‌های عمومی و عام‌المنفعه فعالیت می‌کنند؛ مانند بیمه‌ی درمانی‌- بازنشستگی، از کارافتادگی و مستمری‌های مختلف. در واقع هدف آن بوده که اکثر جامعه با پوشش بیمه‌ای اجباری و عمومی بیمه شوند. همچنین در بیش‌تر کشورهای جهان، بیمه‌ی عمومی به صورت اجباری است تا منافع جمعی و ملی دست‌خوش حادثه‌های مختلف نگردد. اما شاخه‌ی اصلی فعالیت شرکت‌های بیمه‌ای در زمینه‌های فردی و بازرگانی یا اختیاری است؛ مانند بیمه‌ی عمر، آتش‌سوزی، بدنه‌ی اتومبیل، باربری و... این نوع بیمه‌ها اختیاری هستند. انواع بیمه‌های بازرگانی تقسیم‌بندی استانداردی برای بیمه وجود ندارد؛ اما در ایران به طور کلی بیمه را این‌گونه تقسیم می‌کنند: 1- بیمه‌های اشیا؛ نظیر بیمه‌ی آتش‌سوزی‌، باربری‌، بدنه‌ی اتومبیل. 2- بیمه‌ی اشخاص؛ نظیر بیمه‌ی عمر، حوادث شامل خطرات فوت و از کارافتادگی و نقص عضو. 3- بیمه‌های مسؤولیت؛ نظیر مسؤولیت حرفه‌ای پزشکان، مسؤولیت کارفرما در قبال کارکنان و یا اشخاص ثالث، مسؤولیت مالک و مستأجر، مسؤولیت مدیران و... 4- بیمه‌های مهندسی؛ نظیر مقاطعه‌کاران‌- ماشین‌های نجار و تجهیزات نیروگاه‌ها. 5 - بیمه‌ی زیان پولی؛ نظیر بیمه‌های اعتباری و تضمین و صداقت و خیانت در امانت کارکنان.﷼

تعداد مشاهده مقاله: 155