ده نیروی شگفتی‌‌انگیز طبیعت

ده نیروی شگفتی‌‌انگیز طبیعت

نویسنده: داگلاس ریچارد

مترجم: حسن عبدی

واقعاً قدرت نیروهای ناشناخته‌ی طبیعت چه‌قدر باور نکردنی است! زلزله‌ای ساختمان‌های بزرگی را به تلی از خاک تبدیل می‌کند. 1892705 لیتر آب در هر ثانیه، از ارتفاعی به بلندی یک ساختمان 18 طبقه‌ای به رودخانه‌ی نیاگارا می‌ریزد که برای پر کردن 50 استخر شنای المپیک در یک دقیقه کافی است. همه‌ی ما کم و بیش درباره‌ی طوفان، کولاک، بهمن، آتش‌سوزی جنگل، سیل، جزر و مد و حتی طوفان رعد و برق شنیده و یا خوانده‌ایم. آیا فکر می‌کنید به غیر از این نیروها، نیروهای اسرارآمیز دیگری نیز وجود دارد؟ بلی، طبیعت نیروهای ناشناخته‌ی زیادی دارد که از شنیدن آن‌ها تعجب خواهید کرد.

مادر همه‌ی گردبادهای تند

رکورد سریع‌ترین سرعت باد جهان، در حادثه‌ی طوفان گردباد شهر اکلاهامای آمریکا در سال 1999 ثبت شده است. سرعت باد در این گردباد 511 کیلومتر در ساعت بود. دانش‌مندان، گردبادها را بر اساس میزان خسارت‌های ناشی از آن طبقه‌بندی می‌کنند. گردبادی با سرعت 112 کیلومتر در ساعت خانه‌ها و ماشین‌ها را مثل گلوله پرتاب می‌کند، در حالی که گردبادی با سرعت 483 کیلومتر در ساعت، قطار باری را از خط خارج می‌کند، چمن‌ها را از زمین می‌کند و کف خیابان‌ها را جدا می‌کند.

تگرگی به اندازه‌ی توپ بیسبال

حدود 1000 سال پیش، هزاران نفر در هیمالیا به طرز اسرار آمیزی قتل عام شدند. به گفته‌ی دانش‌مندان، عامل این کشتار عجیب در تاریخ، بارش تگرگ‌هایی به اندازه‌ی توپ بیسبال با سرعت 160 کیلومتر در ساعت بود. تگرگ وقتی شکل می‌گیرد که بادهای تند عمودی، قطرات باران را به منطقه‌های بسیار سرد جو می‌برند. ذرات ریز معلق یخ در باد، در حالی که حرکت می‌کند بزرگ‌تر می‌شود. وقتی این ذرات به اندازه‌ای رشد کند که باد توان نگه داشتن آن را نداشته باشد، با سرعت به زمین می‌افتند.

نمایش نورها

سپیده‌ی قطبی، حلقه‌های بزرگ تابناکی است که در عرض‌های جغرافیایی بالا، نزدیک مدارهای قطب جنوب و شمال قابل مشاهده است. گاهی طول این حلقه‌ها به 19312 کیلومتر می‌رسد. مردمی که نزدیک قطب‌ها زندگی می‌کنند، این حلقه‌ها را به شکل پرده‌های عظیم نورانی و رنگارنگ می‌بینند. عامل این پدیده‌ی زیبا و دل‌انگیز، ذرات بارداری است که از خورشید به جو زمین می‌رسد. این ذرات باردار (الکترون) در میدان مغناطیسی زمین به دام می‌افتد و در راستای خطوط میدان مغناطیسی به شکل قیف به سمت قطب‌ها هدایت می‌شود. وقتی این حلقه‌های الکترونی وارد جود زمین می‌شود، بر اثر برخورد با گازها، باعث درخشندگی آن‌ها می‌شود. این پدیده‌ی زیبا، اغلب به رنگ‌های سبز مایل به زرد، سرخ و صورتی در ارتفاع 80 تا 100 کیلومتری زمین دیده می‌شود.

باران قورباغه!

بارش قورباغه در یکی از شهرهای صربستان، مردم را وحشت‌زده کرده بود. یکی از شهروندان به خبرنگاری گفته بود: «هزاران قورباغه در سطح شهر پخش شده بود. انگار هواپیمای غول‌پیکر حامل قورباغه‌ها در آسمان شهر منفجر شده بود!» به نظر دانش‌مندان، گردبادها می‌تواند سطح زمین، دریاچه‌ها و مرداب‌ها را بمکد و جانورانی مثل قورباغه‌ها و ماهی‌ها را با خود حمل کند و هزاران کیلومتر دورتر ببرد.

گردباد شعله‌ور

یکی از گردبادهای خطرناک، گردبادی است که با آتش ایجاد می‌شود. شعله‌های کنترل‌ناپذیر چنان نیرومند هستند که منجر به تغییر‌های خاص آب و هوایی مخصوص به خود می‌شوند. چنین شعله‌هایی مقدار بسیار زیادی اکسیژن مصرف می‌کند. حرارت ناشی از آن باعث انبساط هوا و بالا رفتن آن می‌شود. هوای تازه به سرعت پایین می‌آید و جای هوای گرم شده را می‌گیرد. به این ترتیب بادهای شدیدی تشکیل می‌شود. بعضی وقت‌ها، این تغییر آب و هوایی منطقه‌ای منحصر به فرد،  گردبادهای آتشی ایجاد می‌کند. گاهی بزرگی این گردبادها به ارتفاع یک ساختمان 40 طبقه‌ است.

حمله‌ی گازی

وقتی آتشفشان فوران می‌کند، دریایی از مواد مذاب سوزان از قله‌ی کوه سرازیر می‌شود و هر آنچه در مسیرش باشد ویران می‌کند. گدازه‌های آتشفشان بسیار خطرناک است؛ اما خطرناک‌تر از آن، جریان پیرو کلاستیک است. جریان آتشفشانی پیرو کلاستیک، از ابرهای گازی و صخره‌هایی تشکیل می‌شود که دمای آن به 537 درجه سلسیوس می‌رسد. این جریان مثل بهمن از کوه سرازیر می‌شود. شاید مردم به راحتی از گدازه‌های آتشفشانی لاوا خلاص شوند، ولی فرار از جریان آتشفشانی پیروکلاستیک به این سادگی نیست. سرعت این جریان 80 کیلومتر در ساعت است.

کارخانه‌ی تولید گلوله‌ی برف

آیا تا به حال گلوله‌ی برفی بزرگ استوانه‌ای شکل دیده‌اید؟ به این گلوله‌های نادر، نورد برفی می‌گویند که از طبیعت ساخته می‌شود. نورد برفی وقتی برف مرطوب یا همان برفآب بر زمین یخ‌زده می‌افتد، تشکیل می‌شود. برفآب با نیروی باد شدید، روی زمین غلطانده می‌شود و به شکل کنده‌ی درخت درمی‌آید.

چشمه‌های آب گرم در اعماق اقیانوس

از منفذهای کف اقیانوس در عمق 16 کیلومتری، چیزی شبیه دود غلیظ فوران می‌کند، درست مثل دودکش‌. در اطراف این منفذ‌ها، گونه‌ای عجیب از حیات وجود دارد که تا 30 سال پیش ناشناخته بود. به این چشمه‌های آب گرم در کف اقیانوس‌ها، منفذهای هیدروترمال می‌گویند. وقتی آب از طریق ماگما در هسته‌ی زمین گرم می‌شود از شکاف‌های کف اقیانوس فوران می‌کند و منفذهای هیدروترمال را ایجاد می‌کند. دمای آب در این منفذها 371 درجه سلسیوس است و مواد شیمیایی و معدنی در آن حل شده است. این منفذها مرکز تجمع گونه‌ای بسیار عجیب و غریبی از موجودهای زنده‌ی دریایی است. در این منفذها میلیون‌ها باکتری بدون نور خورشید زندگی می‌کنند که تنها از مواد معدنی و شیمیایی موجود در آب تغذیه می‌کنند.

امواج ولگرد

تصور کنید دریا در یک ایستگاه دریایی ایستاده، به دریا نگاه می‌کنید. ناگهان متوجه می‌شوید دیواری از آب به ارتفاع یک ساختمان ده مرتبه‌ای با سرعت به سمت شما حرکت می‌کند. اشتباه نکنید، این تسونامی نیست که با زمین لرزه‌های زیردریایی ایجاد می‌شود. تسونامی در اقیانوس بسیار کوچک است، ولی وقتی به ساحل نزدیک‌تر می‌شود، بسیار بزرگ و خطرناک می‌شود. آنچه شما شاهد آن هستید امواج ولگرد هستند که به آن امواج دمدمی مزاج نیز می‌گویند. هنوز دانش‌مندان علت تشکیل این امواج را پیدا نکرده‌اند و تا 15 سال پیش، وجود این امواج را افسانه می‌پنداشتند. دانش‌مندان تنها چیزی که در این باره می‌دانند این است که این امواج واقعیت دارند و بسیار خطرناک هستند، حتی برای کشتی‌های بزرگ در روزهای آرام اقیانوس و دریا.

توپ آذرخش

هنگام طوفان رعد و برق، ناگهان گلوله‌ای درخشان به اندازه‌ی سرتان در حیاط خانه‌ی‌‌تان ظاهر می‌شود. این گلوله‌ی درخشان، در ارتفاع چند متری از کف حیاط، رقص کنان چند ثانیه‌ای چشم‌های‌تان را خیره می‌کند. به این پدیده‌ی سحرآمیز، توپ آذرخش می‌گویند. این پدیده‌ی نادر بعضی وقت‌ها با یک انفجار خفیف ناپدید می‌شود. طبق بررسی‌های انجام شده، حدود 3000 نفر این پدیده را از نزدیک تماشا کرده‌اند. به نظر دانش‌مندان، علت این پدیده، برخورد آذرخش با زمین است. سیلیکن موجود در خاک، به علت برخورد آذرخش با زمین تبخیر می‌شود. سیلیکن تبخیر شده به شکل توپ، با اکسیژن هوا می‌سوزد و توپ آذرخش را به وجود می‌آورد.