ورزشی

اسکواش

اسکواش، ورزشی است که با یک راکت و توپ پلاستیکی کوچک بازی می‌شود. این ورزش به سرعت، قدرت، انعطاف‌پذیری و چالاکی نیاز دارد.

تاریخچه:

اسکواش نخستین‌بار در سال 1830م. در مدرسه‌ی «هارو» در انگلستان ابداع شد. در سال 1911م. قوانین بازی و ابعاد زمین از سوی انگلیسی‌ها ضابطه‌مند شد و به شکل امروزی درآمد. در سال 1967م. فدراسیون بین‌المللی اسکواش با شرکت 7 کشور تأسیس شد و در سال 1992م. نام آن به فدراسیون جهانی اسکواش (WSF) تغییر کرد.

اسکواش از سال 1320 با ورود کارکنان انگلیسی شرکت نفت آبادان وارد ایران شد. شهرهای اهواز، آبادان، مسجد سلیمان و تهران نخستین شهرهای ایران در راه‌اندازی این رشته‌ی ورزشی بودند.

* اسکواش ورزشی است استقامتی که به قدرت عضلانی و قلبی‌- عروقی نیاز دارد. این ورزش راکتی داخل سالن، در زمین مخصوصش که «کورت» (Court) می‌گویند باز می‌شود.

زمین اسکواش:

اسکواش با 2 نفر به صورت انفرادی یا به صورت 4 نفره (دوبل) در زمین یا کورت که دارای 4 دیوار است، با یک توپ پلاستیکی توخالی انجام می‌شود. ابعاد زمین یک نفره و 2 نفره با هم متفاوت است.

زمین اسکواش یک نفره دارای 7/9 متر طول، 4/6 متر عرض، 6/11 متر قطر و6/5 متر ارتفاع است.

ابعاد زمین 2 نفره نیز شامل 7/9 متر طول، 5/7 متر عرض، 3/12 متر قطر و 6/5 متر ارتفاع است.

کورت دارای 4 دیوار است. دو دیوار در پهلو، دو دیوار عقب و جلو. دیوارها با خط‌هایی به ضخامت 50 میلی‌متر خط‌‌‌‌کشی شده‌اند که ارتفاع خط دیوار جلو 5/4 متر است. این دیوار دارای خط سرویس است که از کف زمین، ارتفاعش 7/1 تا 8/1 متر است. خط بورد دیگر خطی است که بر دیوار جلو کشیده شده است و ارتفاع آن از زمین، 430 میلی‌متر است. ارتفاع دیوار عقب هم 13/2 متر است.

کف زمین هم معمولاً از جنس کف‌پوش غیرلغزنده است که دارای خط‌کشی‌هایی شامل شورت‌لاین، هاف کورت‌لاین و 2 مکان سرویس در چپ و راست زمین است.

راکت اسکواش:

دو نوع راکت وجود دارد. یکی راکت‌های سنتی که از چوب درخت زبان گنجشک ساخته می‌شود که در اوایل بازی‌ها بیش‌تر از این نوع راکت استفاده می‌شد و برای استفاده از این راکت، توپ حتماً باید به وسط صفحه‌ی راکت می‌خورد و برای زدن، نیروی بیش‌تری صرف می‌شد؛ امّا بعد از سال 1980 راکت‌ها از مواد مرکب مانند فلز، گرافیت، کولار، تیتانیوم ساخته می‌شود و موجب شده است تا راکت در دست راحت‌تر و سبک‌تر باشد. راکت‌های مدرن دارای طول 6/68 سانتی‌متر و عرض 5/21 سانتی‌متر است. وزن مجاز راکت حداکثر باید 255 گرم باشد.

توپ اسکواش:

توپ‌های اسکواش از دو تکه لاستیک به‌هم چسبیده تشکیل شده است که کروی و داخل آن توخالی است. رنگ توپ سیاه و سبز است، امّا برای رقابت‌های کورت شیشه‌ای، برای بهتر دیده شدن توپ، از رنگ‌های سفید یا زرد استفاده می‌کنند.

توپ‌های اسکواش دارای 4 سطح مختلف هستند که با خال‌های رنگی سطح آن‌ها مشخص می‌شود.

1- توپ دارای خال آبی که دارای حرکت جهشی و بسیار تند است و برای آموزش به کار می‌رود. در زمان استفاده از این توپ حرکت‌های بازی‌کن کند است.

2- توپ دارای خال قرمز که حرکتش از خال آبی کندتر است، ولی حرکت‌های بازی‌کن تندتر است. این توپ برای اصلاح تکنیک به کار می‌رود.

3- توپ دارای خال سفید، حرکت و جهش آن، کندتر از دوتای بالایی است. در نتیجه حرکت‌های بازی‌کن تندتر است.

4- توپ دارای خال زرد، توپی است که احتیاج به ضربه‌های قوی و حرکت‌های تندتری دارد.

5- توپ دارای دو خال زرد که خیلی تندتر از خال تک‌زرد است که در مناطق خیلی گرم استفاده می‌شود. البته توپ‌هایی نیز وجود دارد که خال آن‌ها نارنجی است و در مکزیک، ژوهانسبورگ و دنور استفاده می‌شود. در آمریکای شمالی توپ‌هایی که دارای خال سبز هستند، برای زدن در ارتفاع بالا استفاده می‌شوند.

وزن توپ‌ها نیز 5/23 تا 5/42 گرم است و قطر آن 5/39 تا 5/41 میلی‌متر است.

کوتاه از قوانین بازی اسکواش:

اسکواش در بازی خانم‌ها 2 گیم از 3 گیم و بازی آقایان 3 گیم از 5 گیم است. قبل از بازی، هر دو بازی‌کن 5 دقیقه وقت برای گرم کردن دارند. بازی‌کنان با زدن سرویس، بازی را آغاز می‌کنند. انتخاب سرویس از سمت چپ یا راست در موقع زدن نخستین سرویس در اختیار زننده‌ی سرویس است. بازی‌کنی که زودتر به امتیاز 9 برسد آن گیم را برده است. در آمریکا تا امتیاز 15 هم بازی می‌کنند. به‌طور کلی شمردن امتیازها به صورت رالی و مانند رشته‌ی والیبال است.

وقتی رقیب نتواند توپ را در برگشت مهار کرده و ضربه بزند، امتیاز از دست داده است. یکی از دشواری‌های اسکواش این است که برخلاف دیگر ورزش‌های راکتی، توپ در اغلب اوقات از پشت‌سر بازی‌کن می‌آید. هدف اصلی در این بازی ضربه‌ای به توپ است که حریف نتواند به‌راحتی ضربه‌ی بعدی را به دیوار بزند یا به دشواری واکنش نشان دهد.

* چار دیوار کورت به گونه‌ای است که از بیرون، داخل آن کاملاً پیداست؛ ولی بازی‌کنی که داخل آن قرار دارد تماشاگران را به صورت مات می‌بیند.

- از این ورزش می‌توان علاوه بر بعد قهرمانی، در بعد همگانی به صورت تفریحی و لذت بردن از اوقات فراغت استفاده کرد. این ورزش به دلیل دارا بودن ویژگی‌‌های سرعت، دقت، فکر و امکان رقابت هیجان‌انگیز و یادگیری سریع آن دارای جاذبه‌های تفریحی زیادی است.

امیدواریم این رشته‌ی پر‌تحرک و پر‌هیجان با افزایش امکانات در مدارس و پارک‌ها به صورت همگانی و قهرمانی رشد یابد.