علمی

چرا پرندگان روی سیم برق دچار برق‌گرفتگی نمی‌شوند؟

وقتی یک موجود زنده دچار برق‌گرفتگی می‌شود که جریان برق کافی از بدنش عبور کند.

شما ترجیح می‌دهید از یک مسیر صاف و هموار عبور کنید یا یک جاده‌ی پر از دست‌انداز؟ جواب مشخص است. جریان برق هم ترجیح می‌دهد از مسیر مستقیم حرکت کند. همه‌ی اشیا بسته به جنس‌شان از خود نسبت به جریان برق مقاومت نشان می‌دهند. این تنها یکی از دلایلی است که پرندگان را برق نمی‌گیرد، اما علت مهم‌تر این است که برای عبور جریان برق نیاز به اختلاف پتانسیل است؛ ولی در مورد پرنده‌ای که روی سیم برق فشارقوی نشسته و دو پایش روی یک سیم است اختلاف پتانسیل از یک قسمت بدن پرنده تا قسمت دیگر تقریباً صفر است. برای عبور جریان از بدن پرنده باید در بدنش تفاوت قابل ملاحظه‌ای در ولتاژ وجود داشته باشد. در حالی‌که اختلاف پتانسیل بین سیم برق و زمین ممکن است هزاران ولت باشد، اختلاف پتانسیل بین دو پای پرنده تقریباً ناچیز است و جریان خیلی کمی از بدن پرنده عبور می‌کند که قابل ثبت نیست. اگر پرنده یک سیم برق را لمس کند و هم‌زمان سیم برق دیگری را شوک خفیفی دریافت می‌کند؛ و اگر سیم برقی را لمس کند و سپس شیء دیگری را که به زمین متصل است شوک کشنده‌ای را تجربه می‌کند. هرچه اختلاف پتانسیل بیش‌تر باشد، جریان برق بیش‌تر خواهد بود.

چرا گربه‌ها همیشه روی پاهای‌شان فرود می‌آیند؟

وقتی یک نفر از طبقه‌ی چهارم و یا پنجم سقوط کند و زنده بماند، همه تعجب می‌کنیم! وقتی یک گربه از این ارتفاع سقوط کند با تعجب می‌بینیم که روی چهار پنجه‌اش فرود می‌آید، بعد کمی مکث می‌کند، راست می‌ایستد و راه می‌رود و فقط کمی پریشان به نظر می‌رسد. علت چیست؟

علت این‌که گربه به راحتی فرود می‌آید این است که می‌تواند هنگام سقوط وضعیت بدنش را حفظ کند. بدن او وزن کمی دارد و ماهیچه‌ای و قابل انعطاف است، ولی بدن انسان به هنگام سقوط کنترل خود را از دست می‌دهد. گربه‌ها حتی می‌توانند در هوا خودشان را راست بگیرند و روی پاهای‌شان به زمین بیایند.

مدت‌ها انسان نمی‌دانست علت فرود زیبای گربه‌ها چیست تا این‌که با یک دوربین پرسرعت از سقوط گربه در ارتفاع عکس گرفتند. فیلم دوربین نشان می‌داد که وقتی گربه از ارتفاع زیاد سقوط می‌کند چهار پای خود را از پهلو باز می‌کند و این کار فضای بیش‌تری را برای حرکت هوا ایجاد می‌کند، تقریباً مثل حرکت یک چتر نجات!

چون گربه‌ها خیلی سبک هستند، سرعت سقوط آن‌ها تقریباً با فشار رو به بالای هوا برابر و متعادل می‌شود. درنتیجه گربه همچنان با سرعت یک‌نواخت به سقوط ادامه می‌دهد. برخلاف انسان که با سرعت رو به افزایش به طرف پایین حرکت می‌کند تا به زمین برخورد کند این موضوع، یعنی سرعت یکنواخت، در سقوط به گربه اجازه می‌دهد که مانند یک چتر نجات دست و پایش را باز کند.

سیستم حسی استثنایی گربه فوری سقوط را به سیستم عصبی او خبر می‌دهد و گربه‌ی زرنگ بدنش را برای یک فرود سالم آماده می‌کند؛ حتی پاهایش هم برای جلوگیری از سقوط خم می‌شوند و ماهیچه‌های گربه که استخوان‌هایش را فرا گرفته‌اند به بهترین گونه با سقوط مقابله می‌کنند. در واقع چالاکی، هوشیاری و واکنش سریع گربه در مواقع اضطراری موجب شهرت او در زنده ماندن شده‌اند!