فردوسی را بهتر بشناسیم
حکیم
شاعران برجسته‌ى ما اغلب- حالا نمی‌گویم همه- این‌جورند؛ از فردوسى بگیرید تا مولوى، سعدى، حافظ و جامى. فردوسى، حکیم ابوالقاسم فردوسى است. به یک آدم داستان‌سرا، اگر صرفاً داستان‌سرا و حماسه‌سرا باشد، حکیم نمی‌گویند. این «حکیم» را هم ما نگفتیم؛ صاحبان فکر و اندیشه در طول زمان او را حکیم نامیدند. شاهنامه‌ى فردوسى پر از حکمت است. او انسانى بوده برخوردار از معارف ناب دینى.
آیت‌ا... خامنه‌ای، بیانات در دیدار جمعی از شعرا، 24/05/1390
در برابر فردوسی
حافظ با همه‌ی آن شکوه و شگرفی بی‌چند و چون که در او می‌شناسیم، هنگامی که در برابر فردوسی جای می‌گیرد، فرّ(1) و فروغ(2) پیشین خود را از دست خواهد داد؛ زیرا که اگر فردوسی نمی‌بود؛ و اگر شاهنامه را نمی‌سرود، حافظ با آن شکوه و شگرفی هرگز دیوان خود را که جهانی از زیبایی و دل‌آرایی است، پدید نمی‌آورد.
میرجلال‌الدین کزازی- مجله‌ی کتاب، شماره‌ی هشتم
پایگاه شاهنامه
ما باید بدانیم که شاهنامه‌ی فردوسی را نباید تنها از دیدگاه ادبی یا شعری مطالعه کرد، حتی از دیدگاه تاریخ؛ برای این‌که در شاهنامه‌ی فردوسی یک مسایل دانشی یا اندیشه یا در حقیقت فلسفه یا دینی یا مسایل دیگری مطرح شده است که آن‌ها پایگاه شاهنامه را از یک اثر تاریخی یا از یک اثر ادبی بسیار بالاتر می‌برد.
فریدون جنیدی- شاهنامه‌پژوه
پدید آمد یکی فرزند، فردوسی توسی نام
سترون(3) از نظیر آوردن وی مادر ایام
چو دید آمیخته خون عجم(4) با لوث(5) اهریمن
به جای خوی افرشته(6) عیان آیین اهریمن
پی افکند از سخن کاخی ز قصر آسمان برتر
در آن جام جم و آیینه‌ی دارا و اسکندر
چو از شهنامه، فردوسی چو رعدی در خروش آمد
به تن ایرانیان را خون ملیت به جوش آمد
زبان پارسی، گویا شد و تازی خموش آمد
ز کنج خلوت دل اهرمن رفت و سروش(7) آمد
استاد محمدحسین شهریار
خدا
به نام خداوند جان و خرد
کزین برتر اندیشه برنگذرد
خداوند نام و خداوند جای
خداوند روزی‌ده رهنمای
خداوند کیوان و گردان سپهر
فروزنده‌ی ماه و ناهید و مهر
ز نام و نشان و گمان برترست
نگارنده‌ی بر شده پیکرست
توانا بود هر که دانا بود
ز دانش دل پیر برنا بود
از این پرده برتر سخن‌گاه نیست
ز هستی مر اندیشه را راه نیست
فردوسی
یک مأخذ مهم
اگر شما بخواهید درباره‌ی رسوم کشورداری و آیین‌های اداری و درباری در ایران پیش از اسلام تحقیق کنید، مانند اخذ مالیات، سکه زدن، نوشتن نامههای دولتی، فرستادن و پذیرفتن سفیر، تشکیلات سپاه، سلاح‌های جنگی، رسم تاج‌گذاری، آیین بار دادن و غیره و غیره؛ یا خواسته باشید درباره‌ی مراسم خانوادگی و اجتماعی تحقیق کنید، مانند نام‌گذاری روی کودک، آیین مهمانی و میزبانی، جامه و آرایش و بویهای خوش، برگزاری جشنهای ملی چون نوروز و مهرگان، آذین بستن شهر، هدیه دادن و نثار کردن، سرگرمیها و بازی‌ها، چون شکار و اسبدوانی و چوگان و شطرنج، برخی روابط و مناسبات میان اعضای خانواده و افراد جامعه، اعتقادات اخلاقی و دینی مردم تا برسد به آیین سوگواری و تدفین؛ یا خواسته باشید درباره‌ی طبقات اجتماع و مشاغل گوناگون و وضع زنان تحقیق کنید؛ یا خواسته باشید درباره‌ی برخی دانش‌ها و فنون چون پزشکی، نجوم و موسیقی و شعر تحقیق کنید… در تحقیق همه‌ی این زمینهها یکی از مآخذ مهم شما و گاه تنها مأخذ شما شاهنامه‌ی فردوسی است.
جلال خالقی مطلق- شاهنامه‌پژوه
شخصیت ایرانی
... این‌که بعضی‌ها می‌گویند فردوسی به خاطر زر و سکه شاهنامه را سروده است و برای این سروده که در مقابل از محمود غزنوی زر و سیم بستاند، سخنی کاملاً نادرست و بی‌اساس است؛ زیرا فردوسی سرودن شاهنامه را در زمانی شروع کرد که از محمود و سلطنت محمودی اثری نبود و فردوسی تنها به خاطر ملیت از دست‌رفته و در حال اضمحلال(8) کشورش و در مقابل دستگاه خلافت که می‌خواهد هر چه بیش‌تر ایران را بکوبد و تحقیر نماید، قد علم می‌کند و اصل فلسفه‌ی شاهنامه در این است که می‌خواهد آنچه را که ترک غزنوی به لجن کشیده و تحقیر می‌نمایند از نو با صورتی عالی احیا نماید. می‌خواهد بیان نماید که اگر ایرانی شخصیت داشته باشد زیر بار زور و تحقیر نمی‌رود.
دکتر علی شریعتی
آزادگی فردوسی
زندگی شخصی فردوسی سراسر سرشار از آموزه‌های بلند اخلاقی و تربیتی و فرهنگی است و کافی است لحظه‌ای تصور و تجسمی از اوضاع شعر و ادب فارسی آن روزگار را داشته باشیم، آنگاه به عظمت‌شان و بلندی طبع و آزادگی فردوسی پی خواهیم برد که فقط یک قلم آن چشم فرو بستن بر برق سکه‌هایی است که مشت‌مشت و کیسه‌کیسه از دربار سلطان محمود غزنوی به خانه‌ی عنصری‌ها سرازیر بود
دکتر عبدالرضا مدرس‌زاده- استاد دانشگاه
1) شکوه.
2) روشنی.
3) پاک.
4) غیرعرب.
5) آلودگی.
6) فرشته.
7) ندای آسمانی.
8) از بین رفتن
