تعبیر خواب، یعنی برگرداندن خواب به زبان خودمان؛ زیرا خوابهای ما با زبان رمزی با ما حرف میزنند که به آن زبان سمبولیک میگویند. چیزهایی که ما در خواب میبینیم مثل علامتهای نقشهی گنج است که مبهم و رمزی هستند و باید از آن علامتها، آدرس گنج را پیدا کرد.
مثلاً اگر در خواب دیدیم در دریا شنا میکنیم، باید بدانیم دریا علامت چه چیزی در بیداری است. معبرین گفتهاند دریا در خواب، علامت و سمبل پادشاهی در بیداری است یا شیر درنده علامت و سمبل علم است و...
اما هر کسی که خواب دریا ببیند معنیاش پادشاهی نیست؛ بلکه شاید چون شب در فکر دریا بوده، یا چون در روز کنار دریا بوده، شب خواب دریا را دیده است. بنابراین، اینطور تعبیر کردن که به آن تعبیر سنتی میگویند کار بسیار سختی است و جز بعضی بندگان برگزیدهی خدا کسی آن را دقیقاً بلد نیست. به همین خاطر علم تعبیر خواب هنوز هم یک علم مرموز است و اسرار آن به کلی فاش نشده است تا بتوانیم در دانشگاه با تحصیل در رشتهی تعبیر خواب، مهندس تعبیر خواب شویم؛ اما امروزه یک مدل دیگر هم خوابها را تحلیل میکنند که مدل جدید تعبیر خواب است. در این مدل سعی میکنند با توجه به خواب افراد، چیزهایی دربارهی اخلاق فرد، یا بیماریهای روانی و جسمانی او و... بفهمند. این روش را برای اولین بار روانشناسان ابداع کردهاند.
روانشناسان میگویند همهی خوابهایی که ما میبینیم معنی دارند، نه تعبیر. معنی با تعبیر فرق دارد. تعبیر خواب، آن است که از روی خواب بفهمیم در آینده قرار است چه اتفاقی بیفتد؛ اما معنی خواب این است که از روی خواب چیزی دربارهی درون خودمان بفهمیم و خودمان را بهتر بشناسیم. بنابراین همهی خوابها معنی دارند؛ اما همهی خوابها تعبیر ندارند. خوابهایی که تعبیر دارند بسیار بسیار کماند و برای افراد کمی هم اتفاق میافتند. کسانی که همیشه دنبال این هستند که از روی خوابها، آینده را پیشبینی کنند، خرافاتی هستند.
در علم روانشناسی از روی خواب هر کسی معلوم میشود که او چه جور آدمی است. مثلاً اگر کسی اعتماد به نفس نداشته باشد، ممکن است در خواب ببیند لخت است، همه به او نگاه میکنند و او در خواب خجالت میکشد.
بنابراین هیچ خوابی بیارزش نیست؛ حتی خوابهای پریشان هم به ما نشان میدهند که از لحاظ روانی آشفته هستیم. مثلاًً شاید نگرانیم، اضطراب داریم یا از چیزی میترسیم که خواب پریشان میبینیم؛ یا اصلاً چون غذای زیاد، چرب و نامناسبی خوردهایم خواب بد دیدهایم؛ زیرا معدهیمان در طول خواب اذیت میشود، لذا خوابهای پریشانی بر اثر ناراحتی معده ایجاد میشود. یک نفر به علامه مجلسی گفت: «خواب میبینم شیر سفیدی به من حمله میکند و مار سیاهی دور گردن آن پیچیده است.» علامه به او گفت: «حتماً دیشب پنیر با رب انار خوردهای.»
بنابراین، بعید نیست مادربزرگی که فشار خون دارد، گاهی خواب آتش و دود ببیند؛ چون در طول خواب فشارش بالا میرود، قلبش تند میزند و نفسش تنگ میشود. این حالتها در طول خواب، خودش را مثل خفه شدن در دود نشان میدهد. شاید یک نینی، در خواب ببیند گرگی میخواهد او را بخورد. این نشان میدهد که در طول روز یا روزهای گذشته از چیزی شدیداً ترسیده است.
شاید وقتی پای یک شخص در خواب به خارش میافتد، خواب ببیند ماری او را میگزد و...
منابع:
علامهمجلسی؛ تعبیر خواب.
- فروم، اریک؛ زبان ازیادرفته، ترجمهی ابراهیم امانت، انتشارات مروارید.
- جزایری، غیاثالدین؛ خواب، خوراک، تنفس، انتشارات دنیایدانش.