کاخ بلند (4)

لحن فردوسی

لحن حماسی و سخن زیبای فردوسی در میدان‌های مشخص اوج می‌گیرد؛ اما مثنوی سعدی که همان کتاب بوستان سعدی است، درباره‌ی مسائل حکمت‌آمیز حرف می‌زند. وقتی وارد رزم می‌شود که می‌خواهد بگوید من هم می‌توانم مثل فردوسی سخن بگویم و شروع می‌کند به گفتن، همه‌ی کسانی که با سعدی و زبان سعدی آشنا هستند می‌گویند ای کاش این سخن را سعدی نگفته بود.

آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در جلسه‌ی تفسیر سوره‌ی بقره 16/2/71

آفرینش نخست

یادمان باشد که فردوسی پس از بیان توحید که با بیت معروف: «به نام خداوند جان و خرد/ کزین برتر اندیشه برنگذرد» آغاز می‌شود، به مباحثی می‌پردازد که به لحاظی تبیین توحید است. بی‌درنگ به «ستایش خرد» می‌پردازد تا تلویحاً نشان دهد که نخستین آفریده و نیز برترین آفریده‌ خِرد (عقل) است که: «اول ما خلق‌ا... العقل» و به تعبیر خود او: «نخست آفرینش خرد را شناس».

دکتر اصغر دادبه، روزنامه‌ی خراسان 25/2/1391

کتابی در دل‌ها

به تدریج بسیاری از مردم که از به خاطر سپردن قصیده‌ای کوتاه خودداری می‌کردند، بیت‌های فراوان و داستان‌هایی مفصل را از شاهنامه به خاطر سپردند و سینه به سینه برای دیگران نقل کردند تا مبادا کمیابی کاغذ و کتاب و مشکل‌یابی آن، بی‌سوادی و قرب(1) و بعد(2)، مانع از حصول پیام شاهنامه به جامعه گردد و برای اولین‌بار در ایران بعد از اسلام، کتابی پارسی پدید آمد که در همه‌ی دل‌ها جایی داشت و گروهی حافظ و راوی آن شده بودند و مضامین و داستان‌های آن را نقل می‌کردند.

دکتر منصور رستگارفسایی، استاد بازنشسته‌ی دانشگاه شیراز

فردوسی در رم

در شهر رم پایتخت ایتالیا میدانی به نام میدان فردوسی وجود دارد که در آن مجسمه‌ای نیز از فردوسی شاعر حماسه‌سرای ایرانی نصب شده است. سال‌ها پیش در شهر رم پایتخت ایتالیا، میدانی به نام شاعر پرآوازه‌ی ایران حکیم ابوالقاسم فردوسی نام‌گذاری شده است. میدان فردوسی در یکی از مناطق سرسبز شهر رم واقع شده است که هم گردشگاه اهالی این شهر و هم محل تردد گردش‌گران خارجی است.

در این میدان مانند میدان فردوسی ایران تندیسی از ابوالقاسم فردوسی نصب شده است که قدمتی بیش از 50 سال دارد. این مجسمه که 185 سانتی‌متر ارتفاع دارد و از مرمر سفید ساخته شده است، کار استاد صدیقی است که در 20 ماه مه 1958 به رم برده شد و طی مراسمی در یکی از میدان‌های رم نصب شد. علی‌اصغر حکمت‌شیرازی، ادیب و مترجم، در خاطرات اوایل دهه‌ی 30 خود که در رم به تحریر درآورده است، می‌نویسد: «بعد از ساعتی به منزل مراجعت کردیم. در سر راه در یکی از میدان‌های کوچک ویلابورگز، محلّ زیبایی که به نام «فردوسی» موسوم است به «پیاتزا فردوسی.»

خبرگزاری فارس 25/7/91

بتاب

الا ای خداوندگار سخن!

ببخشای گستاخی من به من!

تویی اوستاد سخن‌گستری

درازست از تو زبان دری

مرا هم زبان از تو ای سرفراز!

ببر گر به رأی تو آمد دراز!

تو بالاتری از چه و چون و چند

به چون و چرایی که کردم بخند

من این کور خواندم تو روشن بتاب

که نگریزد از بانگ سگ ماهتاب

دکتر قدمعلی سرامی

پایه‌ی اتحاد

شاهنامه‌ی فردوسی از برای ما از چند لحاظ اهمیت دارد و بزرگ است. اولاً اثر هنری بسیار عظیمی است. به قیاس با کتاب‌های هنری دیگر دنیا، با حماسه‌های ملی سایر ملل که بسنجیمش بسیار بلند و عالی است و هیچ پای کمی از هیچ یک ندارد و برای ما از همه‌ی آن‌ها بالاتر است. ثانیاً تاریخ داستانی ایران و حاوی قصص ملی ماست. سند اصالت ما و سند ریشه‌داشتن و پدر و مادر داشتن ماست... ثالثاً از لحاظ این‌که زبان پارسی را چنان غنی و محکم کرد که از آن پس فراموش‌شدنی و از میان رفتنش محال بود. این کتاب پایه و بنیاد اتحاد قومی ما به شمار می‌آید.

مجتبی مینوی، کتاب نقد حال

1) نزدیک بودن.

2) دوری.

تعداد مشاهده مقاله: 80