راهنمای تب

نویسنده: ماری‌ال. گاوین

به احتمال زیاد تاکنون تب را تجربه کرده‌اید. موقعی که تب دارید از مدرسه به خانه می‌آیید، در حالی‌که حال‌تان اصلاً خوش نیست و از گلودرد می‌رنجید. مادرتان دستش را روی پیشانی‌تان می‌گذارد، ناراحت می‌شود و در ظرف چند ثانیه کلمه‌ی «تب» را از او می‌شنوید.

اما تب واقعاً چیست؟ چرا شما مبتلا به تب می‌شوید؟ چرا پدر و مادر و دکترها خیلی به آن اهمیت می‌دهند؟ موقعی که تب دارید چگونه می‌توانید از شر آن خلاصی یابید؟

تب از مغز انسان شروع می‌شود

برای درک واقعی تب باید با هیپوتالاموس آشنا شوید. هیپوتالاموس در مرکز مغز شما قرار دارد و مانند ترموستات بدن کار می‌کند. هیپوتالاموس می‌داند بدن چه دمایی باید داشته باشد؛ به همین خاطر به بدن پیام می‌دهد که دمای مناسب را به خود بگیرد.

بدن بیش‌تر مردم دمایی حدود 37 درجه‌ی سلسیوس (یا 5/98 درجه‌ی فارنهایت) دارد. حال بعضی افراد بدن‌شان کمی گرم‌تر از این میزان و بعضی دیگر کمی سردتر است؛ اما با این وجود باز هم دمایی نرمال و عادی محسوب می‌شود.

گاهی اوقات دمای بدن در طول ساعات روز تغییر می‌یابد. معمولاً دمای بدن ما در ساعات اولیه‌ی صبح پایین‌تر و در ساعات بعدازظهر بالاتر است. شما هم به همین منوال تغییر عادی دمای بدن را تجربه می‌کنید. مگر این‌که میکروب‌ها و باکتری‌ها وارد صحنه شوند...

ورود موجودات ذره‌بینی به بدن

آیا تاکنون گلودردی داشته‌اید که خیلی شما را آزرده باشد؟ یا سرماخوردگی‌ای که شما را خسته و بدن‌تان را دردآلود کرده باشد؟ این نوع عفونت‌ها به خاطر ورود موجودات ریزی که اغلب باکتری یا ویروس هستند به وجود می‌آید.

وقتی این باکتری‌ها و ویروس‌ها وارد بدن می‌شوند و شما را بیمار می‌کنند، ممکن است باعث واردشدن موادی شیمیایی به درون خون شما شوند. زمانی هیپوتالاموس درون مغز شما این پیام را دریافت می‌کند که موادی شیمیایی وارد خون شده‌اند و به‌طور خودکار دمای بدن شما را بالا می‌برد. بدین ترتیب به‌جای این‌که دمای بدن‌تان 37 درجه‌ی سلسیوس باشد به 39 درجه می‌رسد.

اما چرا هیپوتالاموس به بدن شما پیام می‌دهد تا دمای خود را تغییر دهد؟ محققان معتقدند افزایش دما یکی از راه‌های بدن برای مبارزه با این موجودات ذره‌بینی است؛ چراکه جایی که بیش از مقدار مورد نیاز آن‌ها گرم باشد دیگر مکانی مناسب برای زندگی آن‌ها نیست. همچنین تب، آژیر خطر خوبی است تا به شما، پدر، مادر و یا دکتر گوشزد کند که شما بیمارید. بدون تب تشخیص این‌که فردی دچار عفونت شده و شدت عفونتش چه‌قدر است بسیار مشکل می‌شد. به همین‌خاطر است که بزرگ‌سالان به تب شما اهمیت زیادی نشان می‌دهند.

اول از سرما می‌لرزید، بعد عرق از بدن‌تان جاری می‌شود

موقعی که هیپوتالاموس دمای جدیدی را برای بدن مشخص می‌کند، بدن وارد عمل می‌شود و دمای خود را پله‌پله بالاتر می‌برد. وقتی تب شروع می‌شود، بدن شروع به گرم‌تر شدن می‌کند و شما ممکن است بدون این‌که خودتان متوجه باشید احساس سرما کنید و تلاش کنید محیط اطراف‌تان را گرم کنید. اگرچه اتاق سرد نیست و شما لباس مناسبی به تن دارید، باز هم احساس سرما می‌کنید. بنابراین مجبور می‌شوید یک یا چند پتو روی خودتان بیندازید.

اگر بدن‌تان به دمایی که هیپوتالاموس در نظر گرفته بود برسد دیگر احساس سرما نخواهید کرد. طبق خواسته‌ی هیپوتالاموس دمای بدن شما به میزان مناسب و مورد نیاز رسیده است!

مبارزه با تب

تب تقریباً برای تمای بچه‌ها مشکل بزرگی به حساب نمی‌آید. وقتی عامل به‌وجود آورنده‌ی تب از طریق دارو یا به‌طور خودکار از بین می‌رود، هیپوتالاموس همه‌چیز را به حالت عادی برمی‌گرداند. بیش‌تر دکترها معتقدند بچه‌هایی که به تب ملایم و خفیف دچار شده‌اند احتیاجی به مصرف دارو ندارند، مگر این‌که تب‌شان باعث ناراحتی و رنجش بیش از حدشان بشود.

موقعی که مبتلا به تب می‌شوید احتمالاً پدر و مادر از شما می‌خواهند مایعات زیادی مصرف کنید. این خیلی مهم است، چون با افزایش دمای بدن، احتمال ابتلا به کمبود آب بدن نیز افزایش می‌یابد. کمبود آب بدن به این معنی است که بدن‌تان به میزان کافی آب در خود ندارد. موقع انتخاب نوع مایعات، دست شما باز است. آب، آب‌میوه، آش، سوپ و... از مواردی هستند که در تأمین آب بدن به شما کمک خواهند کرد. بعد از مدت کوتاهی، بدون این‌که شما خودتان متوجه شوید پدر یا مادر به شما این مژده را می‌دهند که دمای بدن‌تان به حالت عادی برگشته و دیگر تب ندارید.

سایت اینترنتی مجله‌ی پزشکی «سلامت کودکان»

تعداد مشاهده مقاله: 97