یاد باغ سالاریه بخیر!

چند روز دیگر روز درختکاری است. ما سال‌هاست که این روز را در تقویم می‌بینیم و می‌گذریم. برای ما روز درختکاری با روز اهدای خون هیچ فرقی ندارد؛ چون هیچ کدامش برای‌مان اهمیتی ندارد؛ اما درختکاری در 1400 سال پیش برای بزرگان دین ما اهمیت ویژه‌ای داشت. در آن دورانی که درخت، گیاه و کاشتن هیچ اهمیتی نداشت، پیامبر بزرگوار اسلام (صلی‌الله‌علیه ‌و‌آله) فرموده بودند: «اگر قیامت فرا رسد و در دست یکی از شما نهالی باشد، چنانچه بتواند، برنخیزد تا آن نهال را بکارد.»(1)
مطمئناً در آن دوران کسی به اهمیت این حدیث پی نبرده بود و شاید خیلی‌ها تعجب می‌کردند که چرا پیامبر (صلی‌الله‌علیه ‌و‌آله) درباره‌ی درخت حرف زده است؟ اما الآن که فرهنگ اجتماعی و دانش بشری افزایش پیدا کرده، متوجه می‌شویم که پیامبر(صلی‌الله‌علیه ‌و‌آله) به چه نکته‌ی مهمی اشاره کرده‌اند.
پیامبر بزرگوار ما (صلی‌الله‌علیه ‌و‌آله) در جای دیگر می‌فرمایند: «هیچ کسی نیست که درختی بنشاند، مگر این‌که خداوند به اندازه‌ی میوه‌ای که آن درخت می‌دهد، برایش اجر بنویسد.»(2)
حتماً می‌دانید که همین یک حدیث ساده چه‌قدر می‌تواند در نگهداری از محیط‌زیست ما مؤثر باشد. مطمئناً در طول تاریخ، مسلمانان زیادی با توجه به این حدیث، سعی در کاشت درخت و افزایش فضای سبز کرده‌اند.
و سالیان سال بعد از پیامبر، فرزند بزرگوار ایشان امام صادق(علیه‌السلام)می‌فرمایند: «درختان میوه را قطع نکنید که خداوند بر سر شما عذاب سختی فرو می‌ریزد.»(3)
راستی در کدام دین تا این حد در مورد درخت و محیط‌زیست سفارش شده است؟ اگر سفارش‌های اسلامی در مورد محیط زیست را قبول داریم، پس برای چه به این نعمت عظیم الهی توجه نمی‌کنیم؟ نگاهی به جنگل‌های شمال بیندازید که روز به روز کوچک‌تر می‌شوند. نگاهی به باغ‌های گوناگونی که در اطراف‌مان بود و حالا نیست...
***
نمی‌دانم شنیده‌اید یا نه که قم با این‌که شهری در میان کویر است، پر بوده از باغ‌های شگفت‌انگیز. انار، انجیر و آلوچه‌ی قم معروف است؛ البته الآن دیگر در شهر قم از این باغ‌ها خبری نیست؛ ولی هنوز روستاهای باصفایش آدم را یاد صحنه‌های شمال می‌اندازند.
یکی از باغ‌های بزرگ و عجیب قم که من در خاطر دارم، باغ بزرگ سالاریه بود. این باغ برای شخص ثروتمندی به نام سالار بود که در زمان شاه آن را به سازمان‌های دولتی فروخت. خانه‌ای که من کودکی‌هایم را در آن گذراندم در همسایگی این باغ بود. بودن این باغ بزرگ باعث شده بود که مردم محله‌های آن اطراف در تابستان‌ها نیازی به پنکه و کولر نداشته باشند. شب‌هایی خنک و روزهایی سرسبز و به‌یادماندنی داشتیم؛ اما متأسفانه مدتی بعد این باغ به دست مراکز مختلف افتاد. درختانش قطع شد و زمینش به بخش‌های مختلفی تقسیم شد. مراکز مختلفی در آن ساخته شد. یکی از این مراکز یک دانشگاه است. شاید گاهی در این دانشگاه درباره‌ی محیط‌زیست، درخت و گیاه هم صحبت شود؛ اما این صحبت‌ها نمی‌تواند جای درختان قطع‌شده‌ی باغ سالاریه را پر کند.
***
روز درختکاری بر شما مبارک باد!
1) کنزالعمال، حدیث 9056.
2) همان، حدیث 9075.
3) کافی، جلد 5

تعداد مشاهده مقاله: 111