در کوچه پس کوچه‌های نوجوانی

کارشناس روان‌شناسی بالینی

دروغ که حنّاق نیست!

حتماً در زندگی با افراد دروغگو روبه‌رو شده‌اید. افرادی که حتی اگر تلاش هم کنند، باز هم نمی‌توانند از دروغ گفتن دست بردارند.

افرادی که برای گول زدن دیگران دروغ می‌گویند، یا اشخاصی که به دروغ‌گویی معتاد شده‌اند و یا کسانی که برای فرار از هر گونه انتقاد سعی در دروغ‌گویی دارند.

گاهی مواقع بعضی از افراد با خودشان می‌گویند دروغ که مالیات ندارد، پس به این کار ادامه می‌دهند؛ اما من به شما می‌گویم دروغ هم مالیات دارد و یکی از مالیات‌های آن بی‌اعتمادی است. فراموش نکنید که حتی یک دروغ کوچک هم می‌تواند باعث بی‌اعتمادی دیگران نسبت به شما شود. در عین حال که موجب می‎شود شخص دروغ‌گو هم کم‌تر به دیگران اعتماد کند؛ چرا که افراد دروغ‌گو تصور می‌کنند که همه‌ی مردم دروغ‌گو هستند؛ چون خودشان به دروغ عادت دارند دیگران را نیز این‌گونه می‌بینند.

مالیاتِ دیگر دروغ‌گویی این است که با مرور زمان دیگران را از شما متنفر می‌کند.

اصلاً خودتان را تصور کنید، وقتی از کسی مطلبی را می‌شنوید و از دروغ بودن آن مطمئن هستید چه احساسی پیدا می‌کنید؟ آیا فکر نمی‌کنید که شخص مقابل شما را نادان و احمق فرض کرده است و خواسته با یک مشت سخنان بیهوده، گول‌تان بزند؟ چطور ممکن است کسی از آدم حقه‌باز که ابزار کارش دروغ‌گویی است، خوشش بیاید؟

ولی وای به حال کسانی که نه تنها دروغ می‌گویند، بلکه برای راست جلوه دادن سخنان خود به قسم نیز متوسل می‌شوند و همین باعث می‌شود که دیگران بیش‌تر به دروغ‌گویی آن شخص آگاه شوند.

گاهی شنیده‌اید که می‌گویند دروغ‌گو کم‌حافظه است. کسی که به طور مرتب به دیگران دروغ می‌گوید برای این که رُسوا نشود باید دائم فکرش مشغول این نکته باشد که به چه کسی چه مطلبی را گفته است. شما اگر واقعه‌ای را همان‌طور که اتفاق افتاده است برای 10 نفر بازگو کنید، مسلماً تا مدت‌ها بعد هم آن را فراموش نخواهید کرد؛ اما اگر برای هر نفر به شکل متفاوتی واقعه را تعریف کنید، فردای آن روز هم بعید است یادتان بیاید که به هر کسی چه گفته‌اید. از این‌ها گذشته آدم دروغ‌گو چون دائم باید مراقب باشد که دروغ‌هایش لو نرود، فشار عصبی زیادی را تحمل می‌کند.

افرادی هستند که از اصطلاح دروغ مصلحت‌آمیز یا مصلحتی استفاده می‌کنند. افرادی که دروغ می‌گویند و خودشان را با واژه‌ی یک دروغ مصلحتی هیچ اشکالی ندارد، خلاص می‌کنند؛ اما این درست نیست. دروغ مصلحت‌آمیز، دروغی است که به مصلحت یا نفع دیگران باشد، نه به نفع شخص گوینده.

بعضی از افراد دروغ می‌گویند چون می‌ترسند فرد مقابل از شخصیت واقعی آن‌ها خوشش نیاید. پس با دروغ سعی دارند شخصیتی ایده‌آل برای طرف مقابل‌شان بسازند و بدین گونه سعی می‌کنند تا نکات منفی شخصیت‌شان را پنهان کنند.

فراموش نکنید دلیل دروغ‌گویی هر چیزی که باشد، کسی به افراد دروغ‌گو احترام نمی‌گذارد. هیچ کس روی آن‌ها حساب باز نمی‌کند و برای شخصیت‌شان نیز ارزش قائل نیست.

اگر کسی دروغ بگوید چیزی نمی‌گذرد که همه به او به چشم چوپان دروغ‌گو نگاه می‌کنند. زمانی که در شرایطی گیر می‌کنید که برای رهایی از آن مجبور هستید اندکی دروغ بگویید، بهتر است دهن‌تان را ببندید و چیزی نگویید. به جای دروغ گفتن به اشتباه‌های اعتراف کنید تا در نظر همگان بزرگ‌تر جلوه کنید. صادق باشید و همه‌ی مردم را نیز به صداقت فرا خوانید.

اما چه کار کنیم تا دیگر دروغ نگوییم، یا به کسانی که سعی در دروغ‌گویی دارند چگونه کمک کنیم تا دیگر دروغ نگویند؟

- زمانی که دروغ می‌گویید برای تنبیه می‌توانید خودتان را از فعالیتی که دوست دارید محروم کنید یا به انجام فعالیتی بپردازید که همیشه از انجام دادن آن فرار کرده‌اید.

- مثلاً خودتان را مجبور کنید که آخر هفته به تنهایی به نظافت منزل بپردازید یا خودتان را از تماشای برنامه‌ی تلویزیونی مورد علاقه‌ی‌تان محروم کنید.

- سعی کنید کم‌تر حرف بزنید؛ هر چه‌قدر که کم‌تر حرف بزنید، کم‌تر دروغ می‌گویید.

- هر زمان که دروغ می‌گویید به این فکر کنید که دیگران به زودی از شما متنفر خواهند شد و دوستان‌تان را در مدت کوتاهی از دست خواهید داد.

- هر روز بعد از بیدار شدن از خواب با خود شرط کنید که امروز را تا شب دروغ نمی‌گویم. در طول روز نیز مراقب باشید که خطایی از شما سر نزند و شب قبل از خواب نیز بررسى کنید که آیا میزان دروغ‌گویى‌تان کم‌تر شده است یا نه؟

- سعی کنید از رفت و آمد و دوستی با افراد دروغ‌گو بپرهیزید و با کسانی که بیش‌تر موجب دروغ‌گویی شما می‌شوند تماس نگیرید.

با رعایت این نکات می‌توانید به مرور زمان این صفت زشت را از خود دور کنید. دقت کنید، همان‌طور که با گذشت زمان این صفت در ما شکل گرفته است برای خارج کردن آن نیز نیاز به زمان است؛ پس با صبر و حوصله نکات گفته شده را عملی کنید.

از همین امروز سعی کنید که دروغ نگویید  و یادتان باشد که دروغ‌گویی فقط در حرف و کلام نیست، بلکه در فکرها و در کارهای‌تان هم می‌تواند باشد .

پس زنده باد راست‌گویی و زنده باد راست‌گوها!