لطفاً کمربندهای‌تان را ببندید

چرا از نمازهای‌مان لذت نمی‌بریم؟ چرا همیشه با بی‌حوصلگی و بی‌حالی سراغ نماز می‌رویم؟ چه کنیم تا از نمازهای‌مان لذت ببریم؟

نماز نوعی ارتباط بین بی‌نهایت کوچک و بی‌نهایت بزرگ است. نماز پیوستن قطره به دریا و محو شدن قطره در دل دریاست. نماز تابش خورشید خداوندی در بلور دل‌هاست. نماز خواستن و اظهار نیازمندی کردن موجودی بی‌نهایت کوچک و نیازمند در برابر آفریدگاری بی‌نهایت بزرگ و مهربان است. توجه به همه‌ی این واقعیت‌ها موجب برقراری ارتباطی عاشقانه در نماز بین ما و خداوند می‌شود. با این حال در قرآن و روایات به برخی توصیه‌ها اشاره شده که برخی از آن‌ها به پیش از نماز برمی‌گردد و برخی دیگر به هنگام نماز.

در آیه‌ی 83 از سوره‌ی بقره به انجام دادن کارهایی پیش از نماز توصیه شده است. برخی از این کارها عبارت‌اند از: 1. نیکی به پدر و مادر. 2. نیکی به نزدیکان و خویشان. 3. نیکی به یتیمان. 4. نیکی به بینوایان. 5. خوش‌گفتاری با مردم.¹

پس از انجام این کارها خواندن نماز مطرح شده است.

راستی آیا برایت پیش آمده یک بار پس از انجام فرمان پدر و مادر به نماز بایستی؟ آیا در آن هنگام آرامش و لذت بیش‌تری را از نماز در دل خود احساس نمی‌کنی؟

آیا تا به حال کاری را برای یکی از بستگان نیازمندت انجام داده‌ای و پس از آن به نماز بایستی؟

آیا تاکنون در درس‌ها به دوست هم‌کلاسی‌ات که پدرش را از دست داده کمک کرده‌ای و بعد از آن با خداوند گفت‌وگو کنی؟

آیا هیچ برایت پیش آمده که در راه رفتن به مسجد انسان نابینایی را از خیابان عبور دهی و سپس به نماز بایستی؟

بی‌شک همه‌ی این کارهای نیک، زمینه را برای برقرار کردن ارتباطی درست بین ما و خداوند فراهم می‌کند؛ زیرا بین کارهای ما و نماز ارتباطی دوسویه و متقابل وجود دارد. همان‌طور که نماز زشتی‌ها و بدی‌ها را از بین می‌برد² از طرف دیگر کارهای خوب، زمینه را برای برقرار کردن ارتباطی صمیمانه بین ما و خدا فراهم می‌کند.

راه‌کار دیگر، توجه به مهربانی‌هایی ا‌ست که او از آغاز آفرینش ما تاکنون نسبت به ما داشته است.

بگذار مثالی از خواب و بیداری بزنیم؛ این دو نعمت بزرگی که بیش‌تر وقت‌ها ما از آن غافل هستیم.

به راستی آیا هیچ‌گاه به این سؤال‌ها فکر کرده‌ایم که چه کسی و چگونه پس از خستگی و فعالیت روزانه ما را به دنیای آرامش خواب در دل آرام شب‌ها راه می‌دهد؟

آیا فکر کرده‌ایم در حال خواب که ما به کلی از خودمان غافل می‌شویم چه کسی قلب ما را هم‌چنان فعال نگه می‌دارد و خون را به دریچه‌ها و دورترین مویرگ‌های انتهای بدن‌مان می‌رساند؟

چه کسی شش‌های ما را در حال دم و بازدم هم‌چنان به کار وا می‌دارد؟

اگر فعالیت قلب یا شش‌ها را به دست خود ما سپرده بودند و این دو دستگاه مهم با اراده‌ی ما کار می‌کرد، با لحظه‌ای غفلت از خودمان و یا چند دقیقه‌ای خوابیدن قلب دچار ایست و شش‌ها از کار باز می‌ایستاد و ما پس از خواب شب روزی نو را انتظار نمی‌کشیدیم.

آیا خود بیدار شدن از خواب نوعی رستاخیز بدن و شبیه زنده شدن مردگان نیست؟ بی‌خود نیست که خواب را برادر مرگ نامیده‌اند (البته برادر کوچک‌ترش).

راستی چه کسی هر روز ما را از بستر خواب‌مان بیدار می‌کند تا در بامدادی تازه، روزی نو و فعالیتی تازه را آغاز کنیم؟³

چه کسی خواب‌های شیرین را برای شادی ما و گاهی خواب‌های ناخوش و نگران‌کننده را برای تذکر دادن بعضی خطاها و اشتباهات‌مان به دنیای رؤیاهای ما راه می‌دهد؟

توجه به این نکته‌ها نیز بستر دل را برای رویش شکوفه‌های گفت‌وگوی زیبا با خداوند فراهم می‌سازد؛ زیرا با دقت در این مسائل پی می‌بریم که  چه در روز و شب و چه در خواب و بیداری همیشه کسی به فکر ماست و او نزدیک‌ترین کس به ماست.

توجه به معنی کلمه‌های نماز نیز در لذت بردن از این نیایش آسمانی فوق‌العاده مؤثر است. کسی که می‌داند معنی «بحول الله و قوته اقوم و اقعد» آن است که با قدرت و توانایی‌ای که خداوند به من داده برمی‌خیزم و می‌نشینم، و یا می‌داند معنی «سمع‌الله لمن حمده» آن است که خداوند سخن ستایش‌کننده‌اش را شنیده است، و یا معنی «اهدنا الصراط المستقیم» آن است که در هر لحظه از زندگی و سرِ هر دوراهی که در یکی از آن دو احتمال خطا و خطر وجود دارد از خدا هدایت و راهنمایی را می‌خواهد و معنی «ایاک نستعین» آن است که هرگاه در مشکلات زندگی تنها می‌شود و یا کم می‌آورد دست مهربانی هست که به او یاری می‌رساند، بی‌شک چنین نیایش و نمازی با آن نمازی که فقط الفاظی را تکرار می‌کند بدون آن که معنی آن‌ها را بداند تفاوت از زمین تا آسمان است.

خلاصه آن که نماز ما آینه و برایندی از کارهای بیرون از نماز و هنگام نماز ماست. در آینه‌ی نماز در حقیقت با حقیقت جان‌مان تا حدودی آشنا می‌شویم. هر چه این آینه جلا و شفافیت بیش‌تری داشته باشد نور بیش‌تری از جهان بالا در آن می‌تابد. 

این سؤال پاسخ‌های دیگری هم دارد که با مطالعه و پرسش بیش‌تر می‌توانی به آن برسی. لحظه لحظه‌های نیایشت لبریز از لذت‌های آسمانی باد.

1. به یاد آرید آن هنگام را که از بنى‌اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خدا را نپرستید و به پدر و مادر و خویشاوندان و یتیمان و درویشان نیکى کنید و به مردمان سخن نیک گویید و نماز بخوانید و زکات بدهید؛ ولى جز اندکى از شما، پشت کردید و شمایید روى‏گردانندگان. (سوره‌ی بقره، آیه‌ی 83)

2. سوره‌ی عنکبوت، آیه‌ی 45.

3. و اوست که شما را شب‌‌هنگام مى‏میراند و هر چه در روز کرده‏اید، مى‏داند؛ آن‌گاه بامدادان شما را زنده مى‏سازد تا آن هنگام که مدت معین عمرتان به پایان رسد. سپس بازگشت‌تان به نزد اوست و شما را از آنچه کرده‏اید آگاه مى‏کند. (سوره‌ی انعام، آیه‌ی60)