با گذشتگان قدمی بزنیم

تفریح ناصرالدین شاه

ناصرالدین شاه در سفر به اروپا، نوع دارزدن در انگلیس را شنیده بود و برای تماشا اصرار داشت، لیکن در آن روزها محکومی نبود. در موقع بازدید زندان «نیوگیت» مسؤولین زندان به عرض رساندند مجرمی در دسترس نداریم تا در پیشگاه ملوکانه آویخته شود. شاه به سوی یکی از ملتزمین رکاب برگشته و با او صحبت کرد. به محض ختم کلام مهمان‌داران متوجه شدند دو تن از درباریان، شخص ثالث رعیتی را که به شدت رنگش پریده و ناله و تضرع می‌کرد کشان کشان می‌آوردند تا سبک اعدام انگلیسی را بچشد. مهمان‌دار به زحمت و با کوشش بسیار توانست ناصرالدین شاه را از این فکر منصرف سازد و مرد بی‌گناه را حیات دوباره ببخشد.

خاطرات سرآرتور هاردینگ - ترجمه‌ی شیخ‌الاسلامی - انتشارات کیهان

شخص بدشکل

شخصی بسیار بدشکل بود. به او گفتند: «چه‌قدر زشتی؟» گفت: «خودم که خودم را نمی‌بینم، بقیه هم به درک!»

زهرالربیع – جزایری

ادعای پیغمبری

شاگرد بوعلی به او گفت: «اگر تو ادعای پیغمبری کنی من اولین نفرم که به تو ایمان می‌آورم.»

شب‌هنگام بوعلی از شاگردش خواست تا برایش آب بیاورد. شاگرد از زور سرما تکان نخورد. در همین هنگام صدای اذان آمد. شاگرد و استاد هر دو برای وضو به حیاط رفتند. در این هنگام بوعلی گفت: «پیغمبر کسی‌ست که بعد از چند صد سال مردم دستورش را راه‌گشا کرده‌اند؛ نه مانند من که هنوز زنده‌ام و دستوری می‌دهم و تو آن را انجام نمی‌دهی.»

خاطرات و خطرات - مخبرالسلطنه هدایت 

مرگ و زندگی

سرمایه‌ی عیش، صحبت یاران است

دشـواری مـرگ، دوری ایـشان است

چـون در دل خـاک نیز یـاران جمعند

پس زندگی و مرگ به ما یکسان است

خلیل‌الله خلیلی

علم یا ثروت

شخصی از بوذرجمهر پرسید: «علم بهتر است یا مال؟»

گفت: «علم.»

آن شخص گفت: «پس چرا اهل علم به دنبال اهل مال می‌روند و اهل مال را چندان اعتنایی به اهل علم نیست؟»

حکیم گفت: «به جهت آن که اهل علم، به سبب علم، قدر مال را می‌دانند، ولی اهل مال به جهت جهل، قدر علم را نمی‌دانند.»

کشکول منتظری

در برزخ

مردی حجاج را گفت: «دوش تو را به خواب چنان دیدم که اندر بهشتی!»

گفت: «اگر خوابت راست باشد، در آن جهان بیداد بیش از این جهان باشد.»

رساله‌ی دلگشا - عبید زاکانی

جواب دندان‌شکن

وقتی ابن‌عباس نابینا شد معاویه او را گفت: «شما بنی‌هاشم را چه می‌شود که به نابینایی مبتلا می‌شوید؟»

ابن‌عباس پاسخ داد: «شما بنی‌امیه را چه می‌شود که به کوردلی مبتلا می‌شوید؟»

کشکول - شیخ بهایی

نادانی

آن‌کس که بداند و بداند که بداند

اسب خرد از گنبد گردون بجهاند

آن‌کس که بداند و نداند که بـداند

بیدار کنندش که بسی خفته نماند

آن‌کس که نداند و بداند که نـداند

لنگان خرک خویش به منزل برساند

آن کس که نداند و نداند که نـداند

در جهـل مـرکب ابـدالدهر بمـاند

امام فخر رازی