روزهای جهانی/ سرطان

16 بهمن، روز جهانی سرطان

بیژن شهرامی

در افسانه‌ها و حکایت‌های شیرین فارسی می‌توان حضور خرچنگ را دید، سخت پوستی چنگال‌دار که در کتاب کلیله و دمنه گاه مرغ ماهی‌خوار را به جرم اغفال ماهیان و خوردن آن‌ها از پای درمی‌آورد و گاه قورباغه را نصیحت می‌کند که چگونه بر دشمنی نیرومند مثل مار پیروز شود!

خرچنگ یا به قول عرب‌ها سرطان، تا وقتی که نام یک بندپاست نه تنها دشمن انسان نیست، بلکه قهرمان قصه‌ها و در بعضی از کشورهای غیرمسلمان غذا هم هست؛ اما وقتی که بر دسته‌ای از بیماری‌های پیچیده و گاه کشنده اطلاق می‌شود، در ردیف جدّی‌ترین دشمنان او قرار می‌گیرد.

***

- انسان از گذشته‌های دور با سرطان آشنایی داشته است؛ چنان که گفته‌اند پزشکان مصری با میخ‌های آتشین محل ضایعه را می‌سوزانده‌اند تا بلکه چند صباحی بر عمر مبتلایان بیفزایند!

- می‌گویند یونانیان حدود 2500 سال پیش درصدد مداوای مبتلایان به سرطان برآمدند و بقراط که از جمله‌ی آنان بود، با تشبیه ظاهر ضایعه به خرچنگ این نام را برآن نهاد. بعدها سلسیوس، پزشک رومی از مترادف لاتین این کلمه، یعنی «کانسر» استفاده کرد. پزشکان مسلمان هم از مترادف این کلمه، یعنی سرطان استفاده کردند.

- در اواسط قرن دوم میلادی گالن، پزشک رومی از واژه «Oncos » به معنی بلعیدن برای توصیف تومورها استفاده کرد و اصطلاح وی امروزه قسمتی از نام متخصصین سرطان (Oncologist ) است.

- سرطان به راحتی قابل پیش‌گیری است؛ آن هم با تشخیص زودهنگام بیماری از طریق توجه به موارد زیر:

* وجود توده در هر جایی از بدن؛

* تغییر در یک خال پوستی؛

* زخمی که بهبود نمی‌یابد؛

* سرفه یا گرفتگی صدا به‌طور مداوم؛

* سوءهاضمه یا اختلال در فرو بردن غذا به‌طور مداوم؛

* تهوع یا سرفه‌ی خون‌آلود؛

* تغییر در عادت‌های طبیعی روده (اسهال یا یبوست بلندمدت)؛

* وجود هرگونه خون در ادرار یا مدفوع و هر خونریزی غیرطبیعی؛

* کاهش وزن غیرقابل‌توجیه؛

* بی اشتهایی غیرقابل‌توجیه؛

- برای در امان ماندن از سرطان، توجه به موارد زیر ضروری است:

* پرهیز از کشیدن سیگار که خود به تنهایی عامل 30 درصد از سرطان‌هاست؛

* پرهیز از نوشیدن مشروبات الکلی؛

* پرهیز از خوردن غذاهای چرب و انواع فست‌فودها؛

* پرهیز از دریافت زیاده از حد نور آفتاب؛

* داشتن وزن متعادل؛

* ورزش؛

* استفاده از سبزی‌ها و میوه.

- سازمان بهداشت جهانی شانزدهم بهمن (چهارم فوریه) هر سال را روز جهانی سرطان نام‌گذاری کرده است تا توجه دنیا را به اهمیت برنامه‌ریزی برای مقابله با این بیماری جلب کند.

- و نکته‌ی آخر این که ابتلا به سرطان به معنی پایان زندگی نیست و می‌بایست ضمن دارو و درمان از معجزه عناصری مانند ایمان و امید غافل نشد.

با سپاس از دکتر «سودابه شهید ثالث» متخصص رادیوتراپی انکولوژی