آمار
| تعداد نشریات | 48 |
| تعداد شماره‌ها | 2,293 |
| تعداد مقالات | 33,216 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,832,090 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,015,856 |
جستاری در آیات فقهی «کتب ضلال» | ||
| پژوهش های قرآنی | ||
| مقاله 5، دوره 22، شماره 83، شهریور 1396، صفحه 114-137 اصل مقاله (581.73 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqr.2017.45961.1306 | ||
| نویسنده | ||
| مرتضی رحیمی* | ||
| دانشگاه شیراز دانشکده الهیات و معارف اسلامی بخش علوم قرآن و فقه | ||
| تاریخ دریافت: 08 آذر 1395، تاریخ بازنگری: 25 اسفند 1395، تاریخ پذیرش: 25 اسفند 1395 | ||
| چکیده | ||
| واژه «کتب ضلال» در قرآن و روایات به‌کار نرفته است، بلکه اولین‌بار شیخ مفید به آن اشاره نموده و صاحب جواهر برای اولین بار درباره حکم آنها، به آیاتی استناد نموده است. پس از صاحب جواهر، به دلیل اختراع صنعت چاپ و ظهور رسانه‌های گروهی جدید، فقهای زیادی به آن توجه نموده و به آیاتی پیرامون آنها استناد کرده و برخی نیز حرمت استفاده از ماهواره را از آنها نتیجه گرفته‌اند. از همین رو گرچه واژه «آیات فقهی کتب ضلال» توسط فقها به‌کار نرفته، اما به دلیل استناد فقها به آن آیات، اصطلاح مزبور درست است. آیات مزبور جهت حفظ کتب ضلال، تألیف و نگارش آنها و تکسب به آنها مورد استناد قرار گرفته‌اند. اما قصد اضلال به‌وسیله آن کتاب‌ها و وقوع گمراهی، شرط حرام بودن حفظ کتب ضلال هستند، ازاین‌رو حفظ کتب ضلال به خودی خود حرام نیست. از سویی قرآن مسلمانان را به شنیدن سخنان دیگران و پیروی از بهترین سخنان (قرآن) فرا خوانده است. با این وجود، نگارش و نشر کتب مزبور و تکسب به آنها حرام بوده و پاسخ به شبهات آن کتاب‌ها ضروری می‌باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حفظ/ کتب ضلال/ آیات/ آموزش | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Research on the Jurisprudential Verses of “Books of Misguidance” | ||
| چکیده [English] | ||
| The term kutub al-ḍalāl (books of misguidance) is not used in the Qur’an and traditions; Shaykh Mufīd has first mentioned it and the author of Jawāhir has for the first time referred to some verses about their rulings. Following the author of Jawāhir, many jurists paid attention to it due to the invention of printing and the emergence of modern mass media and adduced to certain verses concerning them, and some made conclusion on the unlawfulness of using satellite channels from those verses. Thus, although the term “jurisprudential verses of books of misguidance” is not used by the jurists, the above term is true due to the reference of the jurists to those verses. The above verses have been adduced to for keeping, compiling, writing, and acquisition of livelihood with the books of misguidance. However, intention to misguide by these books and the occurrence of misguidance is the precondition for the unlawfulness of keeping the books of guidance, hence keeping books of misguidance in itself is not unlawful. In one aspect, the Qur’an has called people to hearing words of others and following the best of words (the Qur’an). Nevertheless, writing, publication, and acquiring livelihood with them is unlawful and giving response to the misconceptions of those books is essential. | ||
| مراجع | ||
|
1. قرآن کریم. 2. آل کاشف الغطاء؛ مهدی؛ احکام المتاجر المحرمة، نجف اشرف، مؤسسه کاشف الغطاء، 1423ق. 3. آل کاشف الغطاء، حسن؛ انوار الفقاهة کتاب المکاسب، نجف اشرف، مؤسسه کاشف الغطاء، 1422ق. 4. ابن منظور، محمدبن مکرم؛ لسان العرب، بیروت، دار صادر، 1413ق. 5. اشتهاردی، علی‌پناه؛ مدارک العروة، تهران، دار الاسوة للطباعة و النشر، 1417ق. 6. ایروانی، علی‌بن عبدالحسین؛ حاشیة المکاسب، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1406ق. 7. بحرانی، یوسف؛ الحدائق الناضرة، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1405ق. 8. تبریزی، جواد؛ ارشاد الطالب الی التعلیق علی المکاسب، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1416ق. 9. حائری، مرتضی؛ ابتغاء الفضیلة فی شرح الوسیلة، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1394ش. 10. حر عاملی، محمد؛ وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل البیت:، 1409ق. 11. حسینی شاه‌عبدالعظیمی، حسین؛ تفسیر اثنا عشری، تهران، انتشارات میقات، 1363ش. 12. حلی، ابن ادریس؛ السرائر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1410ق. 13. حلی، حسن‌بن یوسف؛ تذکرة الفقهاء، قم، مؤسسة آل البیت:، 1412ق. 14. ـــــــــــــــــ ؛ تحریر الاحکام الشرعیة، قم، مؤسسه امام صادق7، 1420ق. 15. خمینی، سید مصطفی؛ مستند تحریر الوسیلة، بی‌جا، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، بی‌تا. 16. خوانساری، احمد؛ جامع المدارک، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1405ق. 17. خویی، سید ابوالقاسم؛ مصباح الفقاهة، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا. 18. راوندی، قطب‌الدین؛ فقه القرآن، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی، 1405ق. 19. روحانی قمی، محمدصادق؛ فقه الصادق7، قم، مدرسة الامام الصادق7، 1412ق. 20. سبحانی، جعفر؛ المواهب فی تحریر المکاسب، قم، مؤسسه امام صادق7، 1424ق. 21. سیوری حلی، مقدادبن عبدالله؛ کنز العرفان فی فقه القرآن، تهران، انتشارات مرتضوی، 1373ش. 22. شهید اول، محمدبن مکی؛ الدروس الشرعیة، قم، مؤسسة نشر الاسلامی، 1412ق. 23. ــــــــــــــــــــ ؛ اللمعة الدمشقیة، بیروت، دار التراث الاسلامیة، 1410ق. 24. شهید ثانی، محمدبن زین‌الدین؛ الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم، کتابفروشی داوری، 1410ق. 25. ـــــــــــــــــــ ؛ مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیة، 1413ق. 26. ـــــــــــــــــــ ؛ حاشیة المختصر النافع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، بی‌تا. 27. شهیدی تبریزی، میرزا فتاح؛ هدایة الطالب الی اسرار المکاسب، تبریز، چاپخانه اطلاعات، 1375ش. 28. شیرازی، محمدتقی؛ حاشیة المکاسب للمیرزا الشیرازی، قم، منشورات الشریف الرضی، 1412ق. 29. شیرازی، محمدحسین؛ ایصال الطالب الی المکاسب، تهران، منشورات اعلمی، بی‌تا. 30. صاحب‌بن عباد، اسماعیل؛ المحیط فی اللغة، بیروت، عالم الکتاب، 1414ق. 31. صادقی تهرانی، محمد؛ الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم، انتشارات فرهنگ اسلامی، 1365ش. 32. طباطبایی، سید محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن، دفتر انتشارات اسلامی، 1374ش. 33. طوسی، محمدبن حسن؛ التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا. 34. طیب، عبدالحسین؛ اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، 1378ش. 35. عاملی، ابراهیم؛ تفسیر عاملی، تهران، انتشارات صدوق، 1360ش. 36. عاملی، جواد؛ مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1419ق. 37. علی‌اکبری، احسان؛ بازپژوهی آرای فقهی در باب کتب ضلال، رساله کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی، 1393ش. 38. عمانی، حسن‌بن علی؛ حیاة ابن عقیل و فقهه، قم، مرکز المعجم الفقهی، 1413ق. 39. فاضل لنکرانی، محمد؛ تفصیل الشریعة، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار:، 1427ق. 40. فراهیدی، خلیل‌بن احمد؛ کتاب العین، قم، نشر هجرت، 1410ق. 41. قزوینی موسوی، علی؛ ینابیع الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1424ق. 42. قمی، علی‌بن ابراهیم؛ تفسیر قمی، قم، دار الکتاب، 1367ش. 43. کشاورز، علی؛ فخلعی، محمدتقی؛ «بررسی حکم فقهی حرمت حفظ کتب ضلال»، فصلنامه مطالعات اسلامی فقه و اصول، سال 47، شماره 103، 1394، 119-141. 44. کلانتر، محمد؛ شرح مکاسب شیخ انصاری، قم، مؤسسه مطبوعاتی دار الکتب، 1410ق. 45. کلینی، محمدبن یعقوب؛ الکافی، قم، دار الحدیث للطباعة و النشر، 1429ق. 46. مامقانی، محمدحسن؛ غایة الامال فی شرح المکاسب، قم، مجمع الذخائر، 1316ق. 47. محقق کرکی، علی‌بن حسین؛ جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسه آل البیت:، 1414ق. 48. مدرسی، محمدتقی؛ من هدی القرآن، تهران، دار محبی الحسین، 1419ق. 49. مفید، محمدبن محمد؛ المقنعة، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، 1413ق. 50. منتظری، حسینعلی؛ دراسات فی المکاسب المحرمة، قم، نشر تفکر، 1415ق. 51. نجفی، محمدحسن؛ جواهر الکلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا. 52. نراقی، احمد؛ مستند الشیعة فی احکام الشریعة، قم، مؤسسه آل البیت:، 1415ق. 53. یزدی طباطبایی، محمدکاظم؛ حاشیة المکاسب، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1410ق. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 691 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 412 |
||