آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,559 |
| تعداد مقالات | 36,274 |
| تعداد مشاهده مقاله | 16,366,315 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,413,690 |
مسئلۀ عینیت در عدالت اجتماعی | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 3، دوره 22، شماره 86، تیر 1396، صفحه 65-92 اصل مقاله (669.12 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2017.64519 | ||
| نویسنده | ||
| قاسم ترخان | ||
| استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی | ||
| تاریخ دریافت: 23 مهر 1396، تاریخ پذیرش: 23 مهر 1396 | ||
| چکیده | ||
| عدالت از جمله موضوعاتی است که در علوم مختلف و از ساحت‌های گوناگون قابل بررسی است. عینی‌بودن یا نسبی‌بودن عدالت اجتماعی محور نوشتار حاضر است. این بحث به مبانی و پیش‌فرض‌های عدالت می‌پردازد، نه خود عدالت و از این جهت از سویی پیوند سیاست با متافیزیک را به نمایش می‌گذارد و از سوی دیگر، از یک مبنای مهم انسان‌شناختی در نظریه‌های علوم انسانی پرده برمی‌دارد. مهم‌ترین دستاوردهای این مقاله عبارتند از: الف) عدالت در پرتو فطرت کمال‌جویی انسان و قوانین عادلانه تشریعی که از تکوین نشئت گرفته است، از دام نسبیت برکنار است؛ ب) دیدگاه‌هایی که اصل عدالت اجتماعی را نسبی و عصری می‌دانند، فاقد دلیل قانع‌کننده می‌باشند؛ ج) برخی از دیدگاه‌ها اگرچه مدعی اصل عینیت‌اند، به دلیل ارجاع‌ندادن عدالت به فطرت و تکوین گرفتار نسبیت شده‌اند؛ د) برخی از دیدگاه‌ها اگرچه ادعا شده است که عدالت را نسبی تصور کرده‌اند، به دلیل ارجاع آن به فطرت و تکوین، تصویر دو بعدی از آن ارائه داده و ضمن پذیرش نسبیت بایدهای اخلاقی، اعتبار عدالت را ثابت و مشترک دانسته‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نسبیت؛ عدالت اجتماعی؛ فطرت؛ طبیعت؛ اعتبار؛ معقول ثانی فلسفی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Problem of Objectivity in Social Justice | ||
| نویسندگان [English] | ||
| ghasem tarkhan | ||
| Assistant professor in the Islamic Sciences and Culture Academy | ||
| چکیده [English] | ||
| Justice is an issue that can be studied in different sciences from different aspects. This paper is concerned with the objectivity or relativity of social justice. The issue is concerned with the foundations and presuppositions of justice, rather than justice itself, and thus, it exhibits the connection between politics and metaphysics on the one hand, reveals a significant anthropological foundation in theories of human sciences, on the other hand. The main conclusions of the paper are as follows: (a) justice is not relative because it comes from the human innate idea (fiṭrat) of perfection and the just legislative divine laws derived from the ontology, (b) theories according to which social justice is relative to different times do not enjoy any convincing arguments, (c) there are theories that claim objectivity about justice, but they fall into the relativistic trap since they do not refer justice to fiṭrat and the ontology, and (d) there are theories that allegedly take justice to be relative, but since they refer it to fiṭrat and the ontology, they have provided a dual-aspect picture of justice in which they accept the relativity of moral oughts while taking the validity of justice to be unchangeable and common. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Relativity, social justice, fiṭrat, nature, Validity, philosophical secondary intelligibles (ma’qūlāt thānī falsafī) | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن * نهج البلاغه 1. ابن‌فارس (1404)، معجم مقاییس اللغة، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. 2. ترخان، قاسم (1396)، «فطرت و فطریات از نگاه علامه طباطبایی و برایند آن در علوم انسانی»، فصلنامه مطالعات معرفتی، ش 70. 3. پورحسن، قاسم (1392)، «عتباریات اجتماعی و نتایج معرفتی آن؛ بازخوانی دیدگاه علامه طباطبایی»، حکمت و فلسفه، ش 36. 4. جوادی آملی، عبدالله (1373)، شریعت در آیینه معرفت؛ قم: مرکز نشر فرهنگی رجاء، چاپ دوم. 5. ــــــــــــــــــــــ (1384)، فطرت در قرآن (تفسیر موضوعی قرآن‌کریم)، ج 12، محمدرضا مصطفی‌پور، قم: نشر اسراء، چاپ سوم. 6. ــــــــــــــــــــــ (1386)، سرچشمه اندیشه، ج 4، عباس رحیمیان محقق، قم: نشر اسراء، چاپ دوم. 7. ــــــــــــــــــــــ (1388)، جامعه در قرآن (تفسیر موضوعی قرآن کریم)، ج 17، قم: اسراء. 8. ــــــــــــــــــــــ (1391)، شمس الوحی تبریزی، تحقیق علیرضا روغنی موفق، قم: نشر اسراء، چاپ چهارم. 9. جوهری، صحاح اللغة (بی‌تا)، بیروت: دار العلم للملایین. 10. داوری اردکانی، رضا (1389)، ما و تاریخ فلسفه اسلامی، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 11. راغب اصفهانی، حسین بن‌محمد (1412)؛ المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داودی؛ دمشق بیروت: دار العلم الدار الشامیه، چاپ اول. 12. سروش، عبدالکریم (1358)، دانش و ارزش، پژوهشی در ارتباط علم و اخلاق، تهران: انتشارات آسمان، چاپ اول. 13. طباطبایی، محمدحسین (1364)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران: صدرا، چاپ دوم. 14. ــــــــــــــــــــــــــ (1388)، انسان از آغاز تا انجام، قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ دوم. 15. ــــــــــــــــــــــــــ (1371)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: اسماعیلیان، چاپ دوم. 16. ــــــــــــــــــــــــــ (1387)، اصول فلسفه رئالیسم، قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ دوم. 17. فیض کاشانی، محمد (1415)، تفسیر الصافی، با تحقیق و تصحیح حسین اعلمی، تهران: مکتبة الصدر، چاپ دوم. 18. قاضی عبدالجبار (1422)، شرح الأصول الخمسة، تعلیق از احمد بن‌حسین ابی هاشم، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ اول. 19. گرامی، غلامحسین (1384)، انسان در اسلام، قم: دفتر نشر معارف، چاپ سوم. 20. مجتهدشبستری، محمد (1381)، نقدی بر قرائت رسمی از دین، تهران: طرح نو، چاپ اول. 21. ــــــــــــــــــــ (۱۳۹۳الف)، «اگر «داعش» از فقیهان بپرسد»: http://mohammadmojtahedshabestari.com. 22. ــــــــــــ (۱۳۹۳ب)، «مبناهای تئوریک داعِش»: http://mohammadmojtahedshabestari.com 23. مطهری، مرتضی (1374)، مجموعه آثار، ج 13، تهران: انتشارات صدرا، چاپ دوم. 24. ــــــــــــــــــــــــــ (1378)، مجموعه آثار، ج 4، تهران: انتشارات صدرا. 25. ــــــــــــــــــــــــــ (1379)، مجموعه آثار، ج 1، تهران: انتشارات صدرا. 26. ــــــــــــــــــــــــــ (1381)، مجموعه آثار، ج 21، تهران: انتشارات صدرا. 27. ــــــــــــــــــــــــــ (1382)، مجموعه آثار، ج 3، تهران: صدرا، چاپ دهم. 28. ــــــــــــــــــــــــــ (1392)، مجموعه آثار، ج 27، تهران: انتشارات صدرا، چاپ پنجم. 29. ــــــــــــــــــــــــــ (1378)، مجموعه آثار، ج 19، تهران: انتشارات صدرا. 30. موسوی خمینی، سیدروح الله (1388)، چهل حدیث (اربعین حدیث)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ چهارم. 31. واسطی زبیدی حنفی (بی‌تا)، تاج العروس من جواهرالقاموس، بیروت: دارالفکر. 32. واعظی، احمد (1384)، جان رالز از نظریه عدالت تا لیبرالیسم سیاسی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول. 33. ـــــــــــــــ (1380)، درآمدی بر هرمنوتیک، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه م‍ع‍اص‍ر، چاپ اول. 34. یزدانی‌مقدم، احمدرضا (1388)، «حرکت جوهری و ادراکات اعتباری»، مجموعه مقالات همایش سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه، ج 1، به اهتمام شریف لک‌زایی، چاپ اول. 35. ــــــــــــــــــــــــــ (1389)، «حسن و قبح و مسئله عدالت از دیدگاه علامه طباطبایی»، علوم سیاسی، ش 50. 36. طوسی، نصیرالدین (1373)، اخلاق ناصری، تصحیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: خوارزمی، چاپ پنجم. 37. هدایت‌نیا، فرج الله (1393)، «مبانی نظریه عدالت استحقاقی در حقوق زنان»، حقوق اسلامی، ش 42. 38. Rawls, John (1999), A Theory of Justice, Oxford university press, (first published, 1971).
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,003 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,142 |
||