منتظری, صالح, محسنی دهکلانی, محمد, ایزدی فرد, علی اکبر. (1395). درنگی فقهی در مادۀ ۶۶۵ قانون مجازات اسلامی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 2(4), 119-154. doi: 10.22081/jrj.2017.64527
صالح منتظری; محمد محسنی دهکلانی; علی اکبر ایزدی فرد. "درنگی فقهی در مادۀ ۶۶۵ قانون مجازات اسلامی". اسلام و مطالعات اجتماعی, 2, 4, 1395, 119-154. doi: 10.22081/jrj.2017.64527
منتظری, صالح, محسنی دهکلانی, محمد, ایزدی فرد, علی اکبر. (1395). 'درنگی فقهی در مادۀ ۶۶۵ قانون مجازات اسلامی', اسلام و مطالعات اجتماعی, 2(4), pp. 119-154. doi: 10.22081/jrj.2017.64527
منتظری, صالح, محسنی دهکلانی, محمد, ایزدی فرد, علی اکبر. درنگی فقهی در مادۀ ۶۶۵ قانون مجازات اسلامی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1395; 2(4): 119-154. doi: 10.22081/jrj.2017.64527
1دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه مازندران
2دانشیار رشته فقه و مبانی حقوق دانشگاه مازندران
3استاد تمام فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه مازندران
تاریخ دریافت: 24 مهر 1396،
تاریخ پذیرش: 24 مهر 1396
چکیده
یکی از قواعد حاکم بر دیات، قاعدۀ دیه اعضای یک‌تایی و دوتایی است که مسامحتاً به اعضای زوج و فرد تعبیر می‌شود. طبق قاعدۀ مذکور، ازبین‌بردن هر عضوی که زوج باشد، موجب دیه کامل و ازبین‌بردن یکی از آن دو، موجب نصف دیه است. از این قاعده، دیه دو بیضه استثنا شده است. تعدادی از فقهای امامیه، دیه بیضه چپ را دوسوم و بیضه راست را یک‌سوم دیه کامل می‌دانند. این نظریه به‌اندازه‌ای مشهور است که حتی قانون‌گذار قانون مجازات اسلامی در مادۀ ۶۶۵ نیز آن را پذیرفته است. نویسندگان با بررسی ابعاد موضوع و استقصای اقوال پنج‌گانه موجود در مسئله، بدون تمایزنهادن میان بیضه چپ و راست، دیه هریک را نصف دیه کامل می‌دانند. قول مختار، مستظهر به ادلۀ خاص و مطابق قواعد حاکم بر باب دیات است.
A Jurisprudential Reflection on the Article 665 of the Islamic Penal Code
نویسندگان [English]
saleh Montazeri1؛ Mohammad Mohseni Dehkalani2؛ Aliakbar Izadi Fard3
1Mazandaran Un
2Mazandaran UN
3Mazandaran Un
چکیده [English]
Abstract One of the rules ruling over diyyat- compensation payable in case of bodily harm or homicide- is the principle of the diyah for the single or dual body members which are negligently interpreted as odd and even body members. The above-mentioned principle holds that harming any even-body member deserves a full blood-ransom and given somebody harms one of these members, he deserves to pay half of the full blood-money, except the diyah for the two testicles. According to some of Imamiyah jurists, the diyah for the left testicle is two-third of the full blood-money while the diayah for the right one is one-third of it. This view is accepted by the lawmaker of the Islamic Penal Code and is approved and mentioned in the article 665. Having studied the different aspects of this issue and having investigated the five-fold sayings related to this subject, the authors of this paper believe in no distinction between the left and right testicle and argue that each of these testicles enjoy half of a full blood-ransom equally. However, Mukhtar’s saying refers to specific indications and accords with the rules ruling over diyat.
کلیدواژه‌ها [English]
diyat, two testicles, the left testicle, the right testicle, the principle of body members’ diayat
اصل مقاله
به فایل PDF مراجعه کنید.
مراجع
قانون مجازات اسلامی، مصوب ۱۳۹۲.
ابن‌غضائری، احمد‌بن‌حسین. (بی‌تا). رجال ابن الغضائری. ج۱. قم: راهیاب (نرم‌افزار نور، مؤسسۀ نرم‌افزاری علوم‌اسلامی نور).
اردبیلى، احمد‌بن‌محمد. (۱۴۰۳). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان. ج۷ و ۱۴. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
اسکافى، ابن‌جنید، محمد‌بن‌احمد کاتب بغدادى. (۱۴۱۶). مجموعه فتاوى ابن‌جنید، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
مجلسی، محمدتقى. (۱۴۰۶). روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه. ج۱۰ و ۱۴. قم: کوشانپور.
مجلسی، محمدباقر. (۱۴۲۰). الوجیزة فی الرجال. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
بای، حسین‌علی. «تأملی در قاعدۀ دیۀ شکستگی استخوان‌ها»، حقوق اسلامی، ۱۳۹۴، س۱۲، ش۴۴.
برغانی، (شهید ثالث) محمدتقی. (۱۳۸۲). دیات: کیفر جرایم بر جسم در حقوق اسلام. قزوین: حدیث امروز.
شیخ مفید، محمدبن‌محمدبن‌نعمان. (۱۴۱۳). المقنعة. قم: کنگرۀ جهانى هزارۀ شیخ مفید.
بهجت، محمدتقى. (۱۴۲۶). جامع المسائل. ج۵. قم: دفتر معظم‌له.
تبریزى، جواد. (۱۴۲۸). تنقیح مبانی الاحکام، کتاب الدیات. قم: دار الصدیقة الشهیدة(علیهاالسلام).
