موشک‌های قهرمان از ایران تا آسمان

دانش ایرانی

موشک‌های قهرمان

از ایران تا آسمان

معصومه‌سادات میرغنی

* از کجا تا کجا؟

سال 1360 بود. جنگ تحمیلی سختی درگرفته بود. رزمنده‌ها سلاح و تجهیزات کم داشتند. ایران، تنها هشت فروند موشک داشت. دو فروند آن را جدا کردند تا روی آن‌ها علمیات مهندسی معکوس انجام دهند. آیت‌الله خامنه‌ای از موشک‌ها بازدید کرد و توصیه‌های لازم را گفت. حسن تهرانی‌مقدم فکر داشتن صنعت موشکی را در ذهنش پروراند. او با غنیمت‌های به دست آمده از جنگ، توپخانه‌ها را ساماندهی کرد. در سال 63 اولین امکانات موشکی برای ایران فراهم و تلاش‌ها بیش‌تر شد. تهرانی‌مقدم گفت: «باید بتوانیم قدرتمند باشیم تا بتوانیم از امنیت مردم و نظام‌مان حمایت کنیم.» او به فکر خارج از ایران هم بود و به بچه‌های حزب‌الله لبنان آموزش نظامی ‌داد. به همت او بود که ایران در منطقه‌ی حلب، برای سوریه موشک ساخت تا در جنگ علیه رژیم صهیونیستی به کار ببرند. در اواخر دهه‌ی 1980 میلادی بود که تهران به توسعه‌ی برنامه‌ی موشکی بومی ‌پرداخت. ایران اجزای خریداری شده از کره‌ی شمالی را به کار گرفت و صنعت موشک‌سازی را توسعه داد. در سال‌های 1990 و 1991 میلادی، ایران و کره‌ی شمالی توافق‌هایی در خصوص موشک‌های اسکاد انجام دادند که بعدها منجر به تولید موشک‌های شهاب شد. در سال 1993 نمایندگان ایرانی برای همکاری موشکی با کره‌ی شمالی مذاکراتی انجام دادند. همکاری ایران با کره‌ی شمالی، چین، روسیه و سوریه موجب گسترش فناوری موشکی ایران شد. مدتی بعد این توسعه به بار نشست و موشک بومی‌ در ایران تولید شد، آن هم بدون نیاز به کمک کشورهای دیگر. چند سال بعد، ایران از لحاظ تولید سوخت جامد به خودکفایی رسید. مجلس ایران، آژانس فضایی ایران را با هدف فرستادن ماهواره به فضا تشکیل داد. موشک‌هایی که ساخته می‌شدند، با موفقیت پرتاب می‌شدند و مورد حیرت کشورهای دیگر قرار می‌گرفتند. افتتاح پایگاه ملی فضایی امام خمینیq از دیگر کارهای مهم بود. در سال‌های بعد روی تکنولوژی موشک کروز سرمایه‌گذاری و کار شد تا ایران بتواند به قدرت نظامی‌ بسیاری دست پیدا کند. ساخت کارخانه‌های زیرزمینی تولید موشک از سوی سپاه پاسداران و دستیابی به فناوری تولید راکت‌های ماهواره‌بر از جمله پیشرفت‌های چشم‌گیر جمهوری اسلامی‌ایران است.

*****

*چه‌ها ساخته‌ایم؟

موشک‌های ساخته شده در ایران، انواع مختلفی دارند و هر کدام از خصوصیات ویژه‌ای برخوردارند. اسامی‌آن‌ها به این شرح است:

موشک‌های بالستیک دوربرد: شهاب4، شهاب5، شهاب6، سجیل، ماهواره بر سفیر، کوثر.

موشک‌های بالستیک میان برد: شهاب3، فجر3، عاشورا، قدر110.

موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد: شهاب1، شهاب2، فاتح110.

موشک ضدکشتی: خلیج فارس.

راکت‌های توپخانه‌ای: صمید، تندر69، زلزال1، زلزال2، زلزال3.

موشک‌های زمین به هوا: محراب، شاهین، میثاق1، میثاق2، صیاد1، شهاب ثاقب، مرصاد.

موشک ضدهلی‌کوپتر: قائم.

موشک ضدتانک هدایت شونده: صاعقه، رعد، توفان، توفان2، توفان5، توسن، دهلاویه.

موشک‌های ضدکشتی: نور، کوثر، قادر، ظفر.

موشک کروز: نصر1، مسکات.

موشک بدون بال: قیام.

موشک‌های هوا به زمین: شفق، شاهین3، ستار، عصر67.

موشک‌های هوابه‌هوا: فاطر، سجیل.

اژدها: کوسه، یاسین، حوت.

کاتیوشا: آرش، فجر3، فجر5، فلق1، فلق2، عقاب، حاسب.

*****

• مشت نمونه‌ی خروار!

تکنولوژی موشک‌های ایرانی نشان‌دهنده‌ی برد بالای آن‌ها به نقاط دور، هدف‌گیری دقیق و سرعت‌شان است. توان نظامی‌باعث ناامیدی دشمنان از وارد شدن به خاک ایران شده است. از آن‌جایی که همیشه مشت نمونه‌ای از خروار بوده، چند موشک ایرانی مهم با ویژگی‌هایش را به شما معرفی می‌کنیم:

1. سجیل: اولین موشک دوربرد دو مرحله‌ای سوخت جامد(1) است که بردی نزدیک به دوهزار کیلومتر دارد. دقت بالا در اصابت به هدف، زمان کوتاه انجام عملیات، زمان بسیار کوتاه انتقال سایت پرتاب دیسک، قابلیت لانچر متحرک، قابلیت حمل موشک آماده شلیک و بهره‌مندی از سیستم tvc از ویژگی‌های این موشک ایرانی است. برخی از کارشناسان، سجیل را برترین موشک بالستیک ایرانی می‌دانند. رژه‌‌ی 12 موشک سجیل 1 و 2 در مراسم هفته‌ی دفاع مقدس سال 1395 مورد توجه بسیاری از رسانه‌های خارجی قرار گرفت. برای آن‌ها جالب بود که سجیل با خروج از جو و طی مسیر در ارتفاع، به داخل جو برمی‌گردد و با سرعتی 3400 تا 4080 متر بر ثانیه به سوی هدف سرازیر می‌شود و انهدامش از سوی سامانه‌های دفاع هوایی ناممکن است.

2. خلیج فارس: این موشک هوشمند سرعتی مافوق سرعت صوت دارد و می‌تواند انواع ناوها و شناورهای دشمن را هدف گرفته و دقیق آن‌ها را بزند. شعاع بردش 300 کیلومتر است و حدود 650 کیلوگرم مواد منفجره در کلاهکش جای می‌گیرد.

3. فاتح 110 یا Np110: موشکی بالستیک استراتژیک است که 3000 کیلومتر برد دارد. موتور تک مرحله‌ای آن با سوخت جامد کار می‌کند. قابلیت تغییر جهت در طول مسیر را دارد. سرعت بالا و دقت کافی در زدن هدف از ویژگی‌هایش است. در کم‌ترین زمان، بهترین برد را انجام می‌دهد.

4. قیام: موشک بالستیک بدون بال است که هنگام پرتاب سرعت بالایی دارد و چرخشی می‌شود. با سوخت مایع کار می‌کند. قابلیت جابه‌جایی و متحرک بودن او را از دیگر موشک‌ها جدا کرده است.

5. عاشورا: این موشک میان‌برد بالستیک، لقب تاج صنعت موشک ایران را از آنِ خود کرده است. زمانی که ایران موفق شد آزمایش پرتاب آن را به خوبی انجام دهد، واشنگتن و تل آویو اعلام کردند: «موشک جدید ایران از لحاظ تکنولوژی قادر است به هر هدف آمریکایی در شرق اروپا و هر هدف صهیونیستی برخورد کند و در محل برخورد ویرانی گسترده‌ای ایجاد کند.»

ویژگی: به جای سوخت مایع، موتورهای راکت، سوخت جامد دارند که موجب افزایش دقت موشک می‌شود.

6. حوت: سریع‌ترین موشک رادارگریز آبی جهان است که معادل صدمتر در ثانیه سرعت دارد. فناوری ساخت آن فقط در اختیار ایران و روسیه (موشک اشکوال) است. ویژگی مهم حوت، مخفی ماندن از دید رادارهای دشمن و دقت بالای آن است. در سال 1358 در رزمایش پیامبر اعظمj پرتاب حوت، تحسین و تعجب جهان را برانگیخت.

*****

• ·       نگاهِ روشن

«این‌که بعضی‌ها می‌گویند فردای دنیا، فردای مذاکره است، فردای موشک نیست. اگر از روی ناآگاهی گفته باشند، ناآگاهی است. اگر از روی آگاهی گفته شود، خیانت است. اگر چنان‌چه نظام جمهوری اسلامی‌ دنبال علم برود، دنبال فناوری برود و دنبال مذاکره‌ی سیاسی برود، دنبال کارهای گوناگون تجاری و اقتصادی برود که لازم است؛ اما قدرت دفاعی نداشته باشد، توانایی دفاع کردن نداشته باشد... اگر قدرت نداشته باشیم، ما را تهدید می‌کنند که مجبورید عقب‌نشینی کنید. این‌که قدرت‌ها حرف می‌زنند و زورگویی می‌کنند، بیش‌تر از همه به استناد سلاح‌هایی است که دارند. آن‌وقت ما بیاییم دست‌مان را خالی کنیم؟... امروز ملت ایران توانایی‌هایی به دست آورده که همان تحریم کنندگان دیروز، امروز از این‌که ملت ایران دارد به قدرت اول نظامی‌ منطقه تبدیل می‌شود، دارند دست‌وپا می‌زنند. خب، این بر اثر تحریم شما بود! این تحریم به ما ضرر نزد. ما از این تهدید توانستیم یک فرصت به وجود بیاوریم... امروز جوانان ما، صنعت‌گران ما، مهندسان ما و فناوران ما با ابتکاری که مخصوص ملت ماست؛ در زمینه‌ی ساخت تجهیزات نظامی، توانسته‌اند به پیشرفت‌های زیادی نائل آیند.»

مقام معظم رهبری

پی‌نوشت:

1. سوخت مایع برای موشک‌های طراحی شده باید در مخازنی با دمای منفی 252 سانتی گراد نگه‌داری شود و بارگذاری‌اش در موشک‌ها باید تا یک ساعت پیش از پرتاب و با پمپ‌های بسیار قوی صورت می‌گرفت. به دلیل خطرناک بودن نگه‌داری سوخت‌های مایع، نسل سوم سوخت‌ها به نام سوخت‌های جامد را طراحی کردند. سوخت‌های جامد نحوه‌ی ساخت راحت‌تر، دارای وزنی کم‌تر و ذخیره‌سازی ایمن‌تری دارند.