برای ایجاد فرهنگ رانندگی در بین شهروندان چه کنیم؟

سهیلا ملکی

 این روزها زندگیِ شهری، بدون استفاده از ماشین، سخت و شاید غیرممکن باشد! در زندگی شهری، هر روز شاهد مسئلۀ جدیدی هستیم. یکی از موضوعات جدیدی که بسیاری از ما را تحت تأثیر خودش قرار می‌دهد، می‌تواند مشکل حمل و نقل درون‌شهری و مسئلۀ امنیت روانی باشد. آدم‌ها با همۀ تفاوت‌های‌شان، در بسیاری از نیازهای روانی مثل هم هستند. درواقع امنیت روانی، یکی از مهم‌ترین نیازهای مشترک انسان‌هاست؛ علی‌رغم داشتن جنسیت متفاوت، سن و سال مختلف، نژاد و فرهنگ متفاوت و... . جامعۀ سالم قبل از آن‌که به آسایش نیاز داشته باشد، به امنیت روانی نیاز دارد؛ چون در سایۀ امنیت و آرامش است که هر هدف بزرگ و کوچکی، شدنی و دست‌یافتنی می‌شود. اگر جامعه به لحاظ مادی در سطح بالایی از رفاه قرار بگیرد، اما در تأمین امنیت روانی کوتاهی کند، به آن رشد مطلوبی که مد نظرش است نخواهد رسید. به همین دلیل دغدغۀ امنیت، در همۀ شاخه‌های آن ـ به‌ویژه امنیت روانی و آرامش جمعی ـ شاید مهم‌ترین مسئولیت دولت‌ها و خواستۀ جوامع باشد. از طرف دیگر کار شهرداری، فقط آسفالت کوچه و خیابان، صدور جواز ساخت‌وساز و جمع‌آوری زباله نیست؛ بلکه وظایف دیگری نیز دارد که یکی از این وظایف، ارتقای سطح فرهنگی جامعه و ایجاد محیط زیستی امن و شاداب برای شهروندان است.

یکی از روزهای امسال، همین که پایم را توی خیابان گذاشتم، ماشینی مثل جت از جلویم رد شد. اگر خودم را کنار نکشیده بودم، حتماً حداقل آسیبی که می‌دیدم، رفتن پایم زیر لاستیک‌های ماشین بود. اضطراب آن اتفاق تا شب در دلم بود. فکر می‌کردم که اگر فقط یک ثانیه زودتر وارد خیابان شده بودم، چه اتفاقی برایم می‌افتاد. بارها و در موقعیت‌های مختلف وقتی عابر هستم یا پشت فرمان بود‌ه‌ام، خطر از بیخ گوشم گذشته است. دیدن دعوا و ضرب‌وشتم در تصادفا‌ت شهری ـ هرچند کوچک ـ از تجربیات مشترک ماست که آرامش روحی‌مان را بر هم می‌زند. احساس خطر هنگام حضور در خیابان‌ها و نداشتن حس امنیت، چالش دیگری‌ست که ما را درگیر می‌کند. در زندگی شهری، ماشین، موتور و دوچرخه از وسایل ضروری حمل و نقل هستند که کنار کاربردی‌بودن‌شان، به‌دلیل عدم رعایت اصول استفاده از آن، خطرهای جسمی و روحی دارند. معمولاً در اتفافات رانندگی، به خطرهای جانی و مالی پرداخته و بخش امنیت روانی نادیده گرفته می‌شود. اگر راه‌هایی اتخاذ بشود که به کاهش تصادفات، کاهش درگیری در تصادفات، استفاده از وقت در ترافیک و... بینجامد، می‌توان در مسیر افزایش امنیت روانی شهروندان حرکت کرد. آنچه در ادامه آمده، پیشنهادهایی به متولیان خدمات شهری و همچنین شهروندان است؛ چون شهروندان یکی از ارکان مهم تحقق اهداف سیاست‌های اجتماعی هستند.

پیشنهاد به مسئولان

وظایف شهرداری برای ایجاد امنیت روانی شهروندان، در ساعات حضور در سطح شهر

1. هم‌فکری و هماهنگی با فرهنگ‌سراها، سرای محله، ائمۀ جمعه و جماعات و... برای تبلیغ و ترویج اخلاق و فرهنگ رانندگی صحیح و بزرگ‌دانستن مشکلات رانندگی و ترافیک سطح شهر؛
2. اجرای طرح عملیات خط‌کشی خیابان‌ها در دو بخش عرضی عابر پیاده و طولی برای رانندگان؛
3. هماهنگی با ادارۀ مربوطه برای به‌سازی تابلوهای راهنمایی و رانندگی سطح شهر و نصب چراغ قرمز در مسیرهای شلوغ و با بار ترافیکی؛
4. روکشی آسفالت‌های خیابان‌های سطح شهر و سر و سامان دادن به جدول‌بندی پیاده‌روها، برای جلوگیری از ورود آب باران و گل‌ولای به سطح خیابان‌ها و زیباسازی آن؛
5. نصب تابلو و بنرهای تبلیغاتی با موضوع اخلاق و فرهنگ رانندگی صحیح؛
6. همکاری و هماهنگی با آموزشگاه‌های تعلیم رانندگی سطح شهر و کمک به آن‌ها در امر ترویج اخلاق و فرهنگ رانندگی صحیح؛
7. همکاری با ادارات دارای قبوض شهرستان، نظیر مخابرات، برق، گاز و... برای تبلیغ روی قبوض، جهت ترویج اخلاق و فرهنگ رانندگی صحیح؛
8. هماهنگی با ادارۀ راهنمایی و رانندگی برای حضور مدام پلیس در سطح شهر، جریمه‌کردن رانندگان متخلف و برگزاری جشنوارۀ معرفی راننده‌های برتر؛
9. هماهنگی با ادارۀ ورزش و جوانان ـ به‌ویژه هیئت اتومبیل‌رانی و موتورسواری ـ برای ترویج اخلاق و فرهنگ رانندگی بین ورزشکاران و همچنین ایجاد پیستی برای تخلیۀ شور و هیجانات جوانان در امر رانندگی؛
10. هماهنگی با ادارۀ آموزش و پرورش و مراکز دانشگاهی سطح شهر، برای تبلیغ و ترویج اخلاق رانندگی صحیح بین دانش‌آموزان و دانشجویان.

پیشنهاد به شهروندان

وظایف شهروندان برای ایجاد امنیت روانی، در ساعات حضور در سطح شهر

1. آموزش‌دیدن و آموزش‌دادن قوانین راهنمایی و رانندگی مربوط به عابران پیاده به فرزندان؛  
2. استفاده از پل‌های عابر پیاده، عبور از قسمت خط‌کشی و در نتیجه کاهش خطر تصادف و ترمزهای مکرر از سوی رانندگان؛
3. رعایت حرکت و توقف طبق چراغ راهنما؛
4. عدم تجمع در محل تصادف؛
5. حفظ آرامش و اخلاق در صورت تصادف، تماس با پلیس در اسرع وقت و خودداری از درگیری با طرف مقابل؛
6. اجتناب از رقابت و ستیزه‌جویی با رانندگان و عابران؛
7. پرهیز از حرکت با نور بالا هنگام شب؛
8. رعایت اخلاق در موارد سبقت‌گرفتن، راه‌دادن برای سبقت دیگران و راهنمازدن قبل از پیچیدن؛
9. پارک‌نکردن جلوی پل‌ها که باعث اخلال در رفت‌وآمد بقیه می‌شود؛

10. برنامه‌ریزی برای بهره‌وری از ساعات حضور در ترافیک (نظیر استفاده از ایبوک، کتاب و مجله).