پرخوابی، آفت انگیزه و موفقیت

یک هفته تمرین، برای ازبین‌بردن بزرگ‌ترین مانع موفقیت (پرخوابی) کافی‌ست

الهام باصری

«پرخوابی»، انسان را بی‌انگیزه و تنبل بار می‌آورد. برای شروع یک زندگی شاد و موفق، باید سحرخیز باشید. با توجه به مطالعه و تحقیقی که این اواخر بر نمونه‌ای از افراد شکست‌خورده و ناامید صورت گرفته، مشخص شده که آمار قابل‌توجهی از آن‌ها مهارتی دربارۀ خواب سالم ندارند. تحقیقات نشان داده که اغلب این افراد، بخش مهمی از روز را با پرخوابی از دست می‌دهند. پس اگر برنامه‌ها و نکات مهم دربارۀ موفقیت را تا به حال نتوانستید اجرایی کنید، نگاهی به ساعات و زمان‌بندی خواب خود بیندازید. شاید شما فرصت‌های‌تان را با پرخوابی از دست می‌دهید! بسیاری از شما، ممکن است با این مشکل مواجه باشید که صبح‌ها خواب می‌مانید و با تأخیر به کار و زندگی خود می‌رسید. توصیه‌هایی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود، می‌تواند ظرف مدت یک هفته به شما کمک کند که پرخوابی، بزرگ‌ترین مانع موفقیت از نظر کارشناسان را از سر راه خود بردارید.

دلیل و برنامۀ خوبی برای بیدارشدن از خواب در نظر بگیرید. اگر برنامه‌های روز بعد را شب قبل معین کنید، خودتان را مجبور می‌کنید صبح برای انجام آن‌ها بیدار شوید. حتی اگر کاری بیرون از خانه ندارید که انجام دهید، ساعت مشخصی برای بیدارشدن مقرر کنید و خود را به کاری مشغول کنید تا این برای‌تان به عادتی ثابت بدل شود. خوب بخوابید. اگر مشکلی در کمیت و کیفیت خواب شما هست، با مراجعه به متخصص آن را برطرف کنید. زود به رخت‌خواب بروید. ساعت یازده شب، نه خیلی زود است و نه خیلی دیر. از ساعت زنگ‌دار استفاده کنید؛ اما آن را روی حالت تکرار نگذارید؛ چون بار اول گوشی را خاموش می‌کنید و با خود می‌گویید که دفعۀ بعد بیدار می‌شوم. تا ساعت زنگ زد، پتو را کنار بزنید و از جا برخیزید. قبل از خواب قهوه نخورید. اگر شب‌ها دیرهنگام قهوه بخورید، دیر خواب‌تان می‌برد و صبح به‌موقع بیدار نمی‌شوید.

فریب تنبلی را نخورید

اگر شما هم از آن دست افرادی هستید که با مشکل صبح از خواب بیدار شدن مواجه هستند، احتمالاً چنین جمله‌هایی را هر روز با خود تکرار کرده‌اید: «فقط ده دقیقه، نه بیشتر»، «با ده دقیقه بیشتر خوابیدن، به هیچ کاری آسیب نمی‌رسه» و خیلی حرف‌های مانند این که وقتی صبح آفتاب طلوع می‌کند و می‌دانید باید بلند شوید، با خود می‌گویید. هیچ‌وقت به این صداها گوش ندهید؛ این حرف‌ها تنها خواب شما را خراب می‌کنند و با همین ده دقیقه‌های بیشتر، ممکن است خواب بمانید و نتوانید سر ساعتی که می‌خواهید از رخت‌خواب جدا شوید. توجه داشته باشید که یک دوست سحرخیز، می‌تواند انگیزۀ خوبی برای صبح زود از خواب بیدارشدن باشد و شما را به این کار تشویق کند؛ حتی شما می‌توانید یک رقابت برای بیدارشدن با دوست‌تان داشته باشید که این کار نه‌تنها کمک می‌کند از تنبلی رهایی پیدا کنید و لقب فردی سحرخیز را در خانواده به خود اختصاص دهید، بلکه بعد از مدت کوتاهی متوجه می‌شوید تا چه حدی بر کیفیت زندگی‌تان اثر گذاشته است.

راحت بخوابید، تا راحت بیدار شوید

برای داشتن یک خواب راحت، باید آداب آن را رعایت کنید. خواب یک مسیر مشخص دارد؛ از خواب کم‌عمق به مرحلۀ عمیق و بعد، به مرحلۀ خواب‌دیدن می‌رسد. برای طی‌شدن کامل این مسیر، بستر خواب باید فراهم شود؛ به عبارت دیگر ذهن شما باید آرام باشد؛ در غیر این صورت فرآیند خواب مختل می‌شود. از جمله مواردی که مانع آرامش ذهنی شما می‌شود، دیدن تلویزیون (به‌ویژه فیلم‌ها و برنامه‌های اکشن و پرتحرک)، خواندن صفحۀ حوادث یا اخبار سیاسی و اقتصادی روزنامه‌ها، جست‌وجو در سایت‌های اینترنتی و به‌طور کلی مطالب هیجانی‌ست؛ حتی درگیری‌ها و تنش‌های خانوادگی پیش از خواب هم، مانع خوابیدن راحت می‌شود.

اما چرا؟

برای این‌که موضوع به‌راحتی قابل درک باشد، یک مثال می‌آوریم: فرض کنید شما کامپیوتر خود را روشن می‌کنید، به جست‌وجو در فایل‌های مختلف می‌پردازید و به بعضی از فایل‌های خود نکاتی را اضافه می‌کنید؛ اما بلافاصله بعد از اتمام کار، نمی‌توانید کامپیوتر را خاموش کنید. شاید بعضی از فایل‌های شما ذخیره نشده باشند یا بعضی از صفحه‌ها، هنوز باز باشند! باید سیستم خود را برای خاموش‌کردن آماده کنید. مغز هم مانند سیستم کامپیوتر شماست و قبل از این‌که بخوابید، باید تمام درگیری‌ها، سؤال‌ها و تصاویری را که در ذهن دارید، ببندید و جمع‌بندی کنید تا مغز توان استراحت و خوابیدن داشته باشد؛ در غیر این صورت مغز به تجزیه و تحلیل مطالب ادامه می‌دهد و شما دچار بی‌خوابی می‌شوید. حتی اگر به دلیل خستگی به خواب رفتید، بعد دچار آشفتگی در خواب شده و ممکن است بیدار شوید. به‌طور کلی در این شرایط، ممکن است مشکلاتی مانند بدخوابی، تپش قلب، پرش‌های عضلانی، احساس استرس و دیدن کابوس ایجاد شود.

در بعضی موارد مشکلی شدیدتر هم ایجاد می‌شود؛ یعنی وقتی افراد بیدار هستند، واکنش‌ها و تظاهرات هیجانی خود را کنترل می‌کنند؛ ولی هنگام خواب، این موارد قابل کنترل نیستند. اگر فرد قبل از خواب دچار استرس شود، برای بیدارشدن نیز با مشکل جدی رو‌به‌روست     

چه کنیم؟

‌توصیه می‌شود که قبل از خواب دوش بگیرید. اگر می‌خواهید مطالعه کنید، مطالب ساده و عاطفی را انتخاب کنید یا یک نگاه گذرا به عناوین روزنامه‌ها بیندازید. همچنین از خواندن مطالب‌ها و دیدن فیلم‌های هیجانی و وحشتناک دوری کنید.