آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,387 |
| تعداد مقالات | 34,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,990,482 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,703,946 |
بررسی فقهی قاعدۀ «تبعیت نماء از اصل» و رفع مانعیت آن در شکل‌گیری شرکت‌های تعاونی | ||
| فقه | ||
| مقاله 1، دوره 24، شماره 90، تیر 1396، صفحه 7-38 اصل مقاله (676.37 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2017.65372 | ||
| نویسندگان | ||
| احمدعلی یوسفی* 1؛ سید ابراهیم صباغیان2 | ||
| 1پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی | ||
| 2دانش‌پژوه سطح چهار مرکز جامع علوم اسلامی ولی‌امر(عج) | ||
| تاریخ دریافت: 20 فروردین 1396، تاریخ بازنگری: 12 اسفند 1396، تاریخ پذیرش: 01 شهریور 1396 | ||
| چکیده | ||
| تولید محصول در برخی فعالیت‌های اقتصادی با اشتراک نیروی کار ازطرفِ عامل، و سرمایه ازسوی صاحب آن انجام می‌شود. مطابق با قاعدۀ «تبعیت نماء از اصل»، محصول تولیدشده در مِلک صاحبِ سرمایه قرار می‌گیرد و نیروی کار فقط باید به دستمزد اکتفا نماید. بر همین اساس، برخی در عقودی مانند مضاربه اشکال می‌کنند. این اشکال در تعاونی‌های مصطلح آشکارتر است. به عبارت دیگر، در تعاونی‌ها با این پرسش روبه‌رو هستیم که باوجود قاعدۀ پیش‌گفته آیا فعالیت اقتصادی در قالب تعاونی‌ها صحیح است؟ براساس پرسش مطرح‌شده، فرضیۀ این پژوهش چنین است: درصورتی‌که تعدادی از نیروهای کار در یک فعالیت اقتصادی، سرمایۀ آن را به‌صورت مشاع تأمین کنند، به‌لحاظ موازین شرعی حق دارند با توافقِ هم سود متناسب و محدودی برای سرمایه تعیین کنند تا مابقی محصول و نماء به نیروهای کار، براساس میزان کار و نقشی که در تولید محصول و نماء دارند، توزیع شود. بنابراین، تأسیس شرکت‌هایی مانند شرکت‌های تعاونی متداول، ازنظرِ ضوابط فقهی مشکلی ندارد. این پژوهش برای پاسخ به پرسش پیش‌گفته و نیز بررسی فرضیۀ ذکرشده انجام شده و از روش تحلیل متن و مطالعۀ کتابخانه‌ای بهره برده است. دستاورد این پژوهش گویای آن است که اصل قاعدۀ مربوط به نمائات طبیعی است و در عقود تجاری چنین قاعده‌ای جاری نیست. به‌فرض ثبوت این قاعده، اگر فعالان اقتصادی با هم توافق کنند، حق دارند براساس توافق عمل نمایند. بنابراین شرکت‌های تعاونی به‌مفهوم مصطلح، از ناحیۀ این قاعده با مشکل فقهی روبه‌رو نیستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شرکت تعاونی؛ تبعیت نماء از اصل؛ سرمایه؛ نیروی کار؛ محصول تولیدشده | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Jurisprudential considering the rule of "adherence of interests to property" and removing its prevention in the formation of cooperative companies | ||
| نویسندگان [English] | ||
| ahmad ali yosefi1؛ Sayyed Ibrahim Sabbaghian2 | ||
| 1Associate professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran (corresponding author). | ||
| 2PhD student of economic jurisprudence, Wali el-Amr Comprehensive centre of Islamic sciences, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| In some economic activities, productions are produced by sharing work force of the labor with the capital of its owner. Based on the rule of "adherence of interests to property", production is located on the ownership of possessor of the capital, and the work force should be only satisfied with the wage. Accordingly, Contracts such as modarabah (sleeping partnership) have been criticized by some people. Concerning the cooperative companies, this critique is more obvious. In other words, in the cooperatives, we faced with this question that in spite of the mentioned rule, is an economic activity as the form of the cooperatives correct? Based on the raised question, study hypothesis is: If a number of work forces jointly provide capital of an economic activity, they have the right to determine the suitable and limited interests according to the religious standards and their agreement on the capital; and the rest of productions and interests can be distributed among the work forces in terms of amount of their work and their roles on producing output and interest. Therefore, according to the jurisprudential criteria, there is no any problem to establish the companies such as common cooperatives. In order to answer the above question and also to study the research hypothesis, this research has been carried out with the text analysis and library method, and the produced results indicate that the rule is related to the natural interests and such a rule is not applying to the commercial contracts. Assuming that this rule is confirmed, if the economic actives agree to each other, they have right to do based on the agreement. Therefore, the cooperatives in their common meaning, have no jurisprudential problem from this rule. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| cooperative company, adherence of interests to property, capital, work force and produced output | ||
| مراجع | ||
|
1. ابن‌ادریس حلی (محمد‌بن‌منصوربن‌احمد) (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، یک‌جلدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 2. ابن‌حمزه طوسی (محمدبن‌علی‌بن‌حمزه) (1408ق)، الوسیلة إلی نیل الفضیلة، یک‌جلدی، قم، انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی1. 3. اصفهانی، محمدحسین (1409ق)، الإجارة، قم، النشر الإسلامی. 4. بجنوردی، میرزاحسن (1371)، القواعد الفقهیة، قم، اسماعیلیان. 5. بروجردی، مرتضی (1365)، مستند العروة الوثقی؛ کتاب الإجارة، تقریرات درس آیت‌الله خوئی، قم، لطفی. 6. بنیاد نشر آثار و اندیشه‌‌های شهید آیت‌الله دکتر بهشتی (1393)، اقتصاد تعاونی، تهران، روزنه. 7. حر عاملی، محمدبنحسن (1409ق)، وسائل الشیعة، سی‌جلدی، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ نخست. 8. حسینی بهشتی، سیدمحمدحسین (1374)، اهمیت شیوه تعاون، یک‌جلدی، تهران، وزارت تعاون، چاپ نخست. 9. حکیم، سیدمحسن طباطبایی (1416ق)، مستمسک العروة الوثقی، چهارده‌جلدی، قم، مؤسسة دار التفسیر، چاپ نخست. 10. حلبی، ابوالصلاح (تقی‌الدین‌بن‌نجم‌الدین) (1403ق)، الکافی فی الفقه، اصفهان، کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنین7. 11. خوئی، سیدابولقاسم موسوی (بی‌تا)، المکاسب ـ مصباح الفقاهة، هفت‌جلدی، تقریرِ محمدعلی توحیدی، بی‌جا (چاپ سنگی). 12. _____________ (1418ق)، موسوعة الإمام الخوئی، سی‌وسه‌جلدی، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی1، چاپ نخست. 13. سیفی مازندرانی، علی‌اکبر (1427ق)، دلیل تحریر الوسیلة ـ المضاربة، یک‌جلدی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی1، چاپ نخست. 14. شهید ثانی (زید‌بن‌علی عاملی) (1410ق)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ده‌جلدی، قم، داوری. 15. شیخ طوسی (ابوجعفر محمدبنحسن) (1390ق)، الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، چهارجلدی، تهران، دارالکتب الإسلامیة. 16. _____________ (1407ق)، الخلاف، شش‌جلدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ نخست. 17. _____________ (1387ق)، المبسوط فی فقه الإمامیة، هشت‌جلدی، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم. 18. _____________ (1407ق)، تهذیب الحکام، ده‌جلدی، تهران، دارالکتب الإسلامیة. 19. شیخ مفید (محمدبن‌نعمان عکبری بغدادی) (1413ق)، المقنعة، یک‌جلدی، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید. 20. صاحب جواهر (محمدحسن نجفی) (1376)، جواهر الکلام، تهران، دار الکتب الإسلامیة. 21. صدر، سیدمحمدباقر (1408ق)، بحوث فی شرح العروة الوثقی، چهارجلدی، قم، مجمع الشهید آیة الله الصدر العلمی. 22. طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم (1409ق)، العروة الوثقی (للسید الیزدی)، دوجلدی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم. 23. علامه حلی (حسن‌بن‌یوسف‌بن‌مطهر اسدی) (1414ق)، تذکرة الفقهاء، هفده‌جلدی، قم، مؤسسه آل البیت:. 24. _____________ (1413ق)، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، نُه‌جلدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم. 25. کلینی، ابوجعفر محمدبن‌یعقوب (1407ق)، الکافی (ط ـ الإسلامیة)، هشت‌جلدی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم. 26. محقق بحرانی (آل عصفور، یوسف‌بن‌احمدبن‌ابراهیم) (1405ق)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، بیست‌وپنج‌جلدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ نخست. 27. محقق حلی (نجم‌الدین جعفربن‌حسن) (1412ق)، نکة النهایة، سه‌جلدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 28. _____________ (1408ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چهارجلدی، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم. 29. مصطفوی، سیدمحمدکاظم (1421ق)، مائة قاعدة فقهیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 30. نراقی، مولی‌احمدبن‌محمدمهدی (1415ق)، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، نوزده‌جلدی، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ نخست. 31. هاشمی شاهرودی، سید محمود (1426ق)، بحوث فی الفقه الزراعی، قم، مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت:. 32. _____________ (1423ق)، الإجارة، ج1، قم، مؤسسه دائرةالمعارف الفقه الإسلامی. 33. _____________ (1432ق)، بحوث فی الفقه کتاب المضاربة، یک‌جلدی، قم، مرکز فقهی و معارف اسلامی اهل بیت:، چاپ نخست. 34. یوسفی، احمدعلی (1394)، اقتصاد تعاونی از منظر اسلام، یک‌جلدی، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ نخست. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 652 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,131 |
||