آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,387 |
| تعداد مقالات | 34,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,990,479 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,703,946 |
مفهوم‌شناسی نکره در اصول فقه و کاربست فقهی آن | ||
| فقه | ||
| مقاله 5، دوره 24، شماره 90، تیر 1396، صفحه 127-152 اصل مقاله (796.79 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2017.65376 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین قربانی1؛ سید کاظم مصطفوی2 | ||
| 1استاد سطح عالی حوزه علمیه قم، دانش آموخته سطح 4 و دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| 2استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و عضو هیئت علمی دانشگاه حضرت معصومه | ||
| تاریخ دریافت: 30 مرداد 1396، تاریخ بازنگری: 12 اسفند 1396، تاریخ پذیرش: 27 آذر 1396 | ||
| چکیده | ||
| واژۀ نکره در گفتمان اصولی دارای چهار شناسه است و عالمان دانش اصول فقه سه انگارۀ عمده دربارۀ مفهوم آن دارند: برخی معتقدند مفهوم آن پیوسته کلی است؛ برخی ایدۀ جزئیت را ابراز نموده‌اند؛ بعضی دیگر نیز نظریۀ تفصیل را برگزیده‌اند و بر این باورند که اگر در سیاق اِخبار واقع شود، معنای آن جزئی است و اگر در سیاق امر قرار گیرد، مفهومش کلی خواهد بود. از سوی دیگر، کاربستی فقهی دربارۀ نزاع در مفهوم‌شناسی این نهاد اصولی ارائه نشده و گاه این نهاد را فاقدِ آن دانسته‌اند. از این رو، نگارنده درصدد است دیدگاه‌های مطرح‌شده را تبیین و با نقد دیدگاه‌های رقیب، نظریۀ برگزیدۀ خود را مبرهن کند؛ در ادامه، می‌کوشد نظریۀ صاحب فصول; را روشن کند؛ آنگاه مقصود مشهور عالمان اصولی از «فرد مردَّد» را تشریح می‌نماید؛ سپس ناصوابی تعبیر به «تنکیر» را نیز در مورد تنوین امثال واژۀ «رجل» مستدل می‌کند؛ در پایان، کاربست فقهی این بحث را ارائه و تحلیل می‌نماید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نکرۀ اصولی؛ کلی؛ جزئی؛ فرد مردَّد؛ تنوین تنکیر؛ کاربست فقهی؛ صاع صُبره | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Semantics of indefinite noun in the science of jurisprudential principles and its jurisprudential function | ||
| نویسندگان [English] | ||
| hossin ghorbani1؛ Sayyed Kaziem Mostafavi2 | ||
| 1PhD student of jurisprudence and principles of Islamic law; lecturer of Islamic sciences of Qom, Iran. | ||
| 2Lecturer of Islamic sciences centre of Qom; member of Jama`t al- mustafa University, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The word of indefinite noun has four identifiers in the discourse of the science of jurisprudential principles (Ilm al-usul al-fiqh), and there are three main concepts in its sense which are stated by the Ulam`. Some believe that its concept is always general, and others have expressed the idea of its particularity and some others have selected the intermediate theory; the latter group believe that if infinite noun occurs in the context of declarative sentence, its meaning is particular, and if it is located in the form of imperative statement, its meaning will be general. On the other hand, on the controversy in semantics of this institution in this science, a jurisprudential function has not been provided, and sometimes it was believed that it has no the mentioned function. Therefore, with explaining all the theories and criticizing the opponent ideas, the author is seeking to making his selected theory clear. In the following, the author will clarify Saheb al-fosul`s theory, and describe the famous intention of the usuli scholars concerning "farde moraddad (doubted meaning)" , and justify incorrectness of the term "tankir (indefinitness)" as to tanvin of the words such as term "rajolon (on male)", and finally provide and analyze the jurisprudential function of the discussion. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| usuli indefinite noun, general, particular, farde moraddad, tanvine tankir, jurisprudential function and sa`e sobrah (three kilos from the wheat) | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. 1. ابن‌حاجب، عثمان‌بن‌عمر (بی‌تا)، الإیضاح فی شرح المفصّل، به‌تحقیقِ ابراهیم محمد عبدالله، دمشق، دار سعدالدین، چاپ نخست. 2. ابن‌هشام انصاری، جمال الدین (1367)، مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب، تبریز، کتاب‌فروشی بنی هاشمی، چاپ سوم. 3. اراکی، محمدعلی (1375)، أصول الفقه، قم، مؤسسۀ در راه حق، چاپ نخست. 4. اصفهانی، محمدتقی (1429ق)، هدایة المسترشدین (طبع جدید)، قم، مؤسّسة النشر الإسلامی، چاپ دوم. 5. اصفهانی، محمدحسین (1404ق)، الفصول الغرویة فی الأصول الفقهیة، قم، دار احیاء العلوم الإسلامیة، چاپ نخست. 6. اعتمادی تبریزی، مصطفی (1418ق)، الهدایة إلی أسرار الکفایة، قم، اعتماد، چاپ نخست. 7. انصاری، مرتضی (1415ق)، کتاب المکاسب المحرمة و البیع و الخیارات (ط ـ الحدیثة)، به‌تحقیقِ گروه پژوهش در کنگره، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری;، چاپ نخست. 8. ایروانی نجفی، میرزاعلی (1370)، نهایة النهایة فی شرح الکفایة، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست. 9. _____________ (1406ق)، حاشیة المکاسب، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ نخست. 10. _____________ (1422ق)، الأصول فی علم الأصول، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست. 11. آل شیخ راضی، محمدطاهر (1426ق)، بدایة الوصول فی شرح کفایة الأصول، قم، دار الهدی، چاپ دوم. 12. بروجردی، حسین (1412ق)، الحاشیة علی کفایة الأصول، به‌قلمِ آیت‌الله بهاءالدین بروجردی;، قم، انصاریان، چاپ نخست. 13. _____________ (1428ق)، بیان الأصول، به‌تقریرِ آیت‌الله صافی گلپایگانی2، قم، دائرة التوجیه و الإرشاد الدینی فی مکتب المرجع الدینی آیة الله العظمی الشیخ لطف الله الصافی الگلپایگانی2، چاپ نخست. 14. حائری یزدی، عبدالکریم (1418ق)، دُرر الفوائد (طبع جدید)، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ ششم. 15. حائری، سیدعلی‌اکبر (1991م)، تحقیق الحلقة الثانیة، قم، مجمع الفکر الإسلامی، چاپ نخست. 16. حکیم، سید محسن (1408ق)، حقائق الأصول، قم، کتاب‌فروشی بصیرتی، چاپ پنجم. 17. خرازی، محسن (1422ق)، عمدة الأصول، قم، مؤسسۀ در راه حق، چاپ نخست. 18. خراسانی، محمدکاظم (1409ق)، کفایة الأصول، قم، مؤسسة آل البیت:، چاپ نخست. 19. خمینی، روح‌الله (1415ق)، مناهج الوصول إلی علم الأصول، قم، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی1، چاپ نخست. 20. _____________ (1418ق)، تنقیح الأصول، به‌تقریرِ آیت‌الله حسین تقوی اشتهاردی;، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی1، چاپ نخست. 21. _____________ (1423ق)، تهذیب الأصول، به‌تقریرِ آیت‌الله جعفر سبحانی2، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی1، چاپ نخست. 22. _____________ (1430ق)، کتاب البیع، قم، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی1، چاپ سوم. 23. خوئی، سیدابوالقاسم (1422ق)، محاضرات فی أصول الفقه (طبع مؤسسة احیاء آثار السید الخوئی)، به‌قلمِ آیت‌الله محمد اسحاق فیاض2، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی1، چاپ نخست. 24. _____________ (1430ق)، التنقیح فی شرح المکاسب، به‌تقریرِ آیت‌الله میرزا علی غروی;، نینوا، مؤسسة احیاء آثار الإمام الخوئیّ، چاپ چهارم. 25. دسوقی، محمد (بی‌تا الف)، حاشیة الدسوقی علی مختصر المعانی، به‌تحقیقِ عبدالحمید هنداوی، بیروت، المکتبة العصریة، چاپ نخست. 26. _____________ (بی‌تا ب)، حاشیة الدسوقیّ و بهامشه متن مغنی اللبیب، قم، منشورات الرضیّ و منشورات زاهدی. 27. رشتی، عبدالحسین (1370ق)، شرح کفایة الأصول، نجف اشرف، مطبعة الحیدریة النجف، چاپ نخست. 28. رضی‌الدین استرآبادی، محمد (1384)، شرح الرضی علی الکافیة، به‌تصحیح و تعلیقِ یوسف حسن عمر، تهران، مؤسسة الصادق للطباعة و النشر، چاپ نخست. 29. سبحانی، جعفر (1429ق)، إرشاد العقول الی مباحث الأصول، به‌تقریرِ محمدحسین حاج‌عاملی، قم، مؤسسۀ امام صادق7، چاپ نخست. 30. سیوطی، عبدالرحمن‌بن‌ابی‌بکر (1422ق)، البهجة المرضیّة فی شرح الأفیّة (همراه با حاشیۀ میرزا ابوطالب)، قم، مؤسسۀ دار الهجرة، چاپ دوم. 31. _____________ (بی‌تا)، الأشباه و النظائر فی النحو، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم. 32. شهیدی تبریزی، میرزا فتاح (1428ق)، هدایة الطالب إلی أسرار المکاسب، قم، دار الفقه للطباعة و النشر، چاپ دوم. 33. صدر، سیدمحمدباقر (1433ق الف)، مباحث الأصول، به‌تقریرِ آیت‌الله سیدکاظم حائری2، قم، دار البشیر، چاپ نخست. 34. _____________ (1433ق ب)، بحوث فی علم الأصول، قم، مؤسسه فقه و معارف اهل بیت:، چاپ نخست 35. _____________ (1417ق)، بحوث فی علم الأصول، به‌تقریرِ آیت‌الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی2، قم، مؤسسۀ دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت:، چاپ سوم. 36. عراقی، ضیاءالدین (1417ق)، نهایة الأفکار، به‌تقریرِ آیت‌الله محمدتقی بروجردی نجفی2، قم، دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم)، چاپ سوم. 37. _____________ (1420ق)، مقالات الأصول، قم، مجمع الفکر الإسلامی. 38. غروی اصفهانی، محمدحسین (1418ق)، حاشیة کتاب المکاسب (للإصفهانی، ط ـ الحدیثة)، عباس محمد آل سباع قطیفی، قم، انوار الهدی، چاپ نخست. 39. _____________ (1429ق)، نهایة الدرایة فی شرح الکفایة (طبع جدید)، بیروت، مؤسسة آل البیت: لإحیاء التراث، چاپ دوم. 40. فخرالمحققین، محمدبن‌حسن‌بن‌یوسف (1387ق)، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، به‌تحقیق/ تصحیحِ سیدحسین موسوی کرمانی؛ علی‌پناه اشتهاردی؛ عبدالرحیم بروجردی، قم، اسماعیلیان، چاپ نخست. 41. فیروزآبادی، مرتضی (1400ق)، عنایة الأصول فی شرح کفایة الأصول، قم، کتاب‌فروشی فیروزآبادی، چاپ چهارم. 42. قمی، میرزا ابوالقاسم (1430ق)، القوانین المُحکمة فی الأصول (طبع جدید)، قم، إحیاء الکتب الإسلامیة، چاپ نخست. 43. قوچانی، علی (1430ق)، تعلیقة القوچانی علی کفایة الأصول، به‌تحقیقِ محمدرضا دانیالی، ستاره، قم، چاپ نخست. 44. محقق ثانی (علی‌بن‌حسین کرکی، محقق کرکی) (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، گروه پژوهش مؤسسۀ آل البیت:، چاپ دوم. 45. مشکینی اردبیلی، ابوالحسن (1413ق)، کفایة الأصول (با حواشی محقق مشکینی;)، قم، لقمان، چاپ نخست. 46. موسوی قزوینی، سیدعلی (1427ق)، تعلیقة علی معالم الأصول، قم، دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم)، چاپ نخست. 47. مهدی، صلاح‌بن‌علی (بی‌تا)، النجم الثاقب شرح کافیة إبن الحاجب، محمد جمعة حسن نبعة، صنعا ـ یمن، مؤسسة الإمام زید بن علی الثقافیة، چاپ نخست. 48. همدانی، رضا (1420ق)، حاشیة کتاب المکاسب، قم، محمدرضا انصاری قمی (ناشر و مصحح)، چاپ نخست. 49. یزدی، عبدالله (بی‌تا)، الحاشیة علی تهذیب المنطق للتفتازانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ دوم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 527 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 568 |
||