آمار

تعداد نشریات48
تعداد شماره‌ها2,292
تعداد مقالات33,210
تعداد مشاهده مقاله11,811,625
تعداد دریافت فایل اصل مقاله4,995,554
امیدی فرد, عبدالله, صارمی جویباری, رویا. (1396). بررسی فقهی ـ حقوقی مبنا و ماهیت حریم. اسلام و مطالعات اجتماعی, 24(91), 109-130. doi: 10.22081/jf.2017.65440
عبدالله امیدی فرد; رویا صارمی جویباری. "بررسی فقهی ـ حقوقی مبنا و ماهیت حریم". اسلام و مطالعات اجتماعی, 24, 91, 1396, 109-130. doi: 10.22081/jf.2017.65440
امیدی فرد, عبدالله, صارمی جویباری, رویا. (1396). 'بررسی فقهی ـ حقوقی مبنا و ماهیت حریم', اسلام و مطالعات اجتماعی, 24(91), pp. 109-130. doi: 10.22081/jf.2017.65440
امیدی فرد, عبدالله, صارمی جویباری, رویا. بررسی فقهی ـ حقوقی مبنا و ماهیت حریم. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1396; 24(91): 109-130. doi: 10.22081/jf.2017.65440

بررسی فقهی ـ حقوقی مبنا و ماهیت حریم

فقه
مقاله 5، دوره 24، شماره 91، مهر 1396، صفحه 109-130    اصل مقاله (578.79 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2017.65440
نویسندگان
عبدالله امیدی فرد1؛ رویا صارمی جویباری2
1عضو هیئت علمی دانشگاه قم و مدرس خارج فقه و اصول فقه حوزه علمیه
2دانشگاه قم
تاریخ دریافت: 01 مهر 1396،  تاریخ بازنگری: 28 اسفند 1396،  تاریخ پذیرش: 12 اسفند 1396 
چکیده
حریم در مقررات موجود کارکرد ویژه‏ای دارد. مقررات مختلفی ذیل موضوع حریم وجود دارد که هریک از آنها به‌مقتضای موضوع خود، حریم را متناسب با آن به کار برده است. از آنجایی که قانونگذار در قوانین مختلف از رویۀ یکسانی پیروی ننموده، ماهیت و مبنای حقوقی حریم مبهم باقی مانده است.
در مواد 137 و 138 قانون مدنی، به‌پیروی از نظر مشهور فقیهان، بر اندازۀ برخی از حریم‌ها تأکید شده است؛ حال آنکه در دیگر مقررات گاهی نظریۀ مشهور پذیرفته شده و در برخی موارد به‌حکم ضرورت از آن تخطی شده است.
افزون بر این، مادۀ 136 همان قانون، مبنای حریم را کمال انتفاع و در مادۀ 139 جلوگیری از ضرر دانسته است. از این رو، وجه منطقی جمع دو مادۀ ذکرشده با تردید روبه‌روست. از آنجایی که در صورت وجود ابهام در مقررات قانونی، قاضی موظف است با مراجعه به منابع معتبر فقهی حکم مسئله را استنباط نماید، می‌توان گفت: براساس ضوابط و اصول فقهی، مبنای کمال انتفاع با درنظر گرفتن ملک ذوالحریم و بدون ملاحظۀ املاک یا مالکان یا حریم دیگران است. باوجود این، مبنای جلوگیری از ضرر در صورتی مطرح می‏گردد که پای حق دیگری به‌میان آید. در صورت تعارض میان کمال انتفاع و ضرر، قاعدۀ لاضرر مقدم می‌گردد.
 
کلیدواژه‌ها
حریم؛ حق؛ حق حریم؛ ملک؛ حق انتفاع
عنوان مقاله [English]
Jurisprudential - legal review of foundation and nature of harim (privacy)
نویسندگان [English]
abdollah omidi far1؛ roya saremijuybari2
1Faculty member of Qom University and lecturer outside jurisprudence and principles of seminary
2univercity of qom
چکیده [English]
In the existing regulations, the harim (privacy) has a special function. Concerning the subject of the privacy, there are different regulations which each of them has used the privacy in according with the nature of its subject. Since in the different laws, the legislator has not followed a similar procedure,  the legal nature and foundation of the privacy has remained vague. In articles 137 and 138 of the civil code, based on the famous jurisprudents` approach, the extent of some harims has been emphasized, while in other regulations, the famous theory has sometimes been accepted and, in some cases, has not been followed by reason of the necessity. In addition, in Article 136, the basis of the privacy is  completeness of profit, and article 139 is to prevent the loss which the logical aspect of the combination of these two mentioned articles has been doubted. Since in the case of ambiguity  of the legal regulations, a judge is obliged to infer the judgment of the issue by reference of the valid jurisprudential sources, it can be said that according to jurisprudential principles and criteria, the basis of the benefit perfection is to consider possession of the owner`s privacy and without taking an account of the other estates, or owners and privacy; but the foundation of preventing the loss is raised in the event that there is another right which in the case of conflict between completeness of benefit and loss, the rule of la zarar (there shall be no loss and damage in Islam) is made a priority.
کلیدواژه‌ها [English]
privacy, Right, right of privacy, estate, and right of benefit
مراجع

1. آل کاشف‌الغطاء، محمدحسین (1989م)، تحریر المجلة، بیروت، دارالتعاریف.

2. ابن‌براج، قاضی عبدالعزیز (1406ق)، المهذب البارع، قم، مؤسسۀ انتشارات اسلامی.

3. ابن‌قدامه، عبداللّه‌بن‌احمد (1404ق)، المغنی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.

4. ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم (1363)، لسان‏العرب، قم، أدب الحوزة.

5. امامی، سیدحسن (1357)، حقوق مدنی، تهران، کتاب‌فروشی اسلامیه، چاپ هفدهم.

6. تبریزی، شیخ جواد (بی‌تا)، استفتائات جدید، قم، سرور، چاپ نخست.

7. جعفری ‌لنگرودی، محمدجعفر (1378)، دایرة‏المعارف حقوقی، تهران، کتابخانه گنج دانش.

8. _________________ (1376)، حقوق اموال، تهران، کتابخانه گنج دانش، چاپ چهارم.

9. جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد (1974م)، الصحیح فی اللغة والعلوم، بیروت، دارالحضارة العربیة.

10. حر عاملی، محمدبن‌حسن (1409ق)، وسائل‏ الشیعة، قم، مؤسسۀ آل‌البیت:، چاپ نخست.

11. حسینی ‌شیرازی، سیدمحمد (1410ق)، الفقه، بیروت، دارالعلوم.

12. حسینی ‌عاملی، سیدمحمدجواد (1418ق)، مفتاح ‏الکرامة فی شرح قواعد العلامة، بیروت، دارالتراث، چاپ نخست.

13. خوانساری، سیداحمد (1364)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم، مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ دوم.

14. سبزواری، سیدعبدالأعلی (1414ق)، مهذب‏الأحکام، قم، مؤسسۀ آل‌البیت:.

15. سبزواری، محمدباقربن‌محمد (1423ق)، کفایة ‏الأحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ نخست.

16. سیستانی، سیدعلی (1414ق)، قاعدة لاضرر ولاضرار، بیروت، دارالمورخ العربی، چاپ نخست.

17. سیوطی، جلال‏الدین (1313)، الأشباه والنظائر، مکه، مطبعة الترقی، چاپ نخست.

18. شهید ثانی (زین‏الدین‌بن‌علی جبعی عاملی) (1414ق)، مسالک الأفهام فی شرح شرائع ‏الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة.

19. شیخ طوسی (محمدبن‌حسن) (1376)، المبسوط، تهران، مکتبة المرتضویة، چاپ نخست.

20. صاحب جواهر (محمدحسن نجفی) (1365)، جواهر الکلام، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ دوم.

21. صدر، سیدمحمدباقر (1990م)، منهاج ‏الصالحین (با تعلیق شهید صدر)، بیروت، انتشارات دارالتعارف، چاپ نخست.

22. طباطبائی، سیدعلی (1412ق)، ریاض ‏المسائل، بیروت، دارالهادی.

23. طریحی، فخرالدین (1367)، مجمع ‏البحرین، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم.

24. عبده بروجردی، محمد (بی‌تا)، مجموعۀ حقوقی، ش34، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

25. علامه حلی (حسن‌بن‌یوسف حلی) (1376)، تحریر الأحکام، قم، مؤسسۀ آل‌البیت:.

26. ___________________ (1372)، تذکرة الفقهاء، قم، مؤسسۀ آل‌البیت:.

27. ___________________ (1416ق)، قواعد الاحکام، قم، انتشارات جامعۀ مدرسین، چاپ نخست.

28. ___________________ (1412ق)، مختلف ‏الشیعة، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ نخست.

29. ___________________ (1377ق)، تبصرة المتعلمین، تهران، کتاب‌فروشی اسلامیه.

30. غفاری، محمدامین (1387)، «بازشناسی مبانی حریم در فقه و حقوق»، پایان‏نامۀ سطح 3 حوزه.

31. فاضل ‌مقداد (عبداللّه‏ سیوری) (1404ق)، التنقیح ‏الرائع، قم، کتابخانۀ آیت‌الله نجفی مرعشی1.

32. فاضل ‌هرندی، محی‏الدین (بی‌تا)، حریم در فقه شیعه، دفتر نمایندگی ولی امر در ستاد مرکزی هیئت‌های هفت‌نفره، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.

33. فخرالمحققین (محمدبن‌حسن‌حلی) (1389ق)، ایضاح الفوائد فی شرح القواعد، قم، المطبعة العلمیة، چاپ نخست.

34. فیاض، محمداسحاق (1401ق)، الأراضی، قم، دارالکتاب، چاپ نخست.

35. کاتبی، حسین‌قلی (بی‌تا)، مجموعۀ حقوقی، سال پنجم، ش34، تهران، وزارت دادگستری.

36. کاتوزیان، ناصر (1374)، اموال و مالکیت، تهران، یلدا، چاپ نخست.

37. متین‌دفتری، احمد (1364)، مجموعۀ رویۀ قضایی حقوقی، تهران، چاپ دانشگاه تهران، چاپ دوم.

38. مغنیه، محمدجواد (1370)، فقه ‏الإمام الصادق7، قم، قدس، چاپ نخست.

39. ویکی پدیای فارسی، ذیل اصطلاح «آب‌زمین‌شناسی»، قابل ‌دسترسی در:<https://fa.wikipedia.org>

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 484
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 587