سالارزایی, امیرحمزه. (1396). مناقشه بر مختار صاحب کفایه پیرامون مفردات و مفاد قاعده لا ضرر. اسلام و مطالعات اجتماعی, 3(2), 109-133. doi: 10.22081/jrj.2017.65477
امیرحمزه سالارزایی. "مناقشه بر مختار صاحب کفایه پیرامون مفردات و مفاد قاعده لا ضرر". اسلام و مطالعات اجتماعی, 3, 2, 1396, 109-133. doi: 10.22081/jrj.2017.65477
سالارزایی, امیرحمزه. (1396). 'مناقشه بر مختار صاحب کفایه پیرامون مفردات و مفاد قاعده لا ضرر', اسلام و مطالعات اجتماعی, 3(2), pp. 109-133. doi: 10.22081/jrj.2017.65477
سالارزایی, امیرحمزه. مناقشه بر مختار صاحب کفایه پیرامون مفردات و مفاد قاعده لا ضرر. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1396; 3(2): 109-133. doi: 10.22081/jrj.2017.65477
دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان
تاریخ دریافت: 07 اسفند 1396،
تاریخ پذیرش: 09 دی 1396
چکیده
قاعدۀ «لاضرر» از قواعد مهم و پرکاربردِ استنباط احکام است. آخوند، نیز مانند دیگر اصولیان در کفایه، دربارۀ این قاعده بحث کرده است. در این پژوهش، مختار صاحبِ کفایه، در معنای مراد از قاعدۀ مشهور «لاضرر» با تأکید بر تصرّف معنوی حدیث، مورد نقد قرار گرفته است. نگارنده معتقد است که دیدگاه ایشان در تبیین قاعدة لاضرر با قواعد ادبی، اصول لفظی و اثر فقهیِ مترتّب بر آن، قابل مناقشه و با قول اهل لغت، عالمان صرف و بلاغت، اصول لفظی و نیز آرای مفسران ناسازگار است. نتیجه اینکه، قاعدة «لاضرر»، در عین ایجاز بلاغی، حکایت از فنّ مترقی قانون نویسی داشته و دو فقره آن (لاضرر و لاضرار) برخلاف نظر آخوند، دارای دو معنای متفاوت و دو اثر فقهی تحت عنوان حکم وضعی و تکلیفی می باشد.
Controversy over Kifayah’s Author Opinion about Principle of no Harm Elements and Purports
نویسندگان [English]
amirhamzeh salarzaei
University of Sistan and Baluchestan
چکیده [English]
Principle of no Harm is one the most important and useful principles in deducing precepts. Likewise other scholar, Akhund has discussed this principle in Kifayeh. This study has criticized Kifayah’s author opinion about the well-known Principle of no Harm by emphasizing the spiritual seizure of the tradition. The author of the present paper believes that Akhund’s viewpoint in explaining the Principle of no Harm is in contradiction with literary and verbal principles, the jurisprudential effect influences on this principle, the linguists’ sayings, the scholars of rhetorics ideas, as well as the interpreters’ standpoints and their verbal manner. The conclusion shows that not only the does Principle of no Harm bear a kind of rhetorical succinctness, but also it demonstrates a developed skill of law setting, and unlike Akhund’s viewpoint, its two dependents of lā zarar and lā zerār bear two different meanings and are included among two jurisprudential effects under the title of positive and imperative rules. Key words:Principle of no Harm, irony, Akhund-e Khorasani, positive rule, imperative rule.
کلیدواژه‌ها [English]
Principle of no Harm, irony, Akhund-e Khorasani, positive rule, imperative rule
مراجع
ابن اثیر، محمد الجزر، (1367)، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن عقیل، بهاء الدین عبدالله،(1409) شرح ابن عقیل، با تحقیق محمد بن محی الدین عبد الحمید، تهران، انتشارات ناصرخسرو.
ابن منظور، محمدبن مکرم، (1423) ، لسان العرب، قاهره: دار الحدیث.
اصفهانی، محمد حسین،(1414) نهایة الدرایه فی شرح الکفایه، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، قم.
انصاری، جمال الدین، (بیتا)، مغنی اللبیب عن کتب الاعاریب، تحقیق محمد محی الدین، مطبعه محمدعلی صبیح و اولاده ، قاهره.
انصاری ، شیخ مرتضی، (1422) ، کتاب المکاسب، قم،مؤسسة النشر الاسلامی ، جامعه مدرسین.
_____________،(1428)، فرائد الاصول، لجنة تحقیق تراث الشیخ الاعظم، مجمع الفکر الاسلامی، قم.
ایروانی، باقر (1423)، القواعد الفقهیة، قم،دارالفقه للطباعة و النشر، چاپ پنجم.
بجنوردی، میرزاحسن (1428 )،القواعد الفقهیه، تحقیق مهدی مهریزی و محمد حسین درایتی، قم، منشورات دلیل ما.
عاملی، محمد بن حسن، (بیتا)، وسائل الشیعه، تصحیح عبدالرحیم ربانی شیرازی، بیروت، نشر دارالاحیاء التراث.
قطب راوندی، سعید بن هبة الله (1405) فقه القرآن فی شرح آیات الاحکام، قم،ناشر،کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی.
کاشانی، فتح الله (1423)، زبدة التفاسیر، قم،بنیاد معارف اسلامی.
کلینی، یعقوب بن اسحاق،( 1388) اصول من الکافی، فی تعلیقات علی اکبر غفاری، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
مجلسی، محمد باقر ، (بیتا)، بحارالانوار،بیروت، دار احیاء التراث العربی.
مظفر ، محمد رضا،(1368) اصول الفقه،قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
مقداد بن عبد الله سیوری، جمال الدین (فاضل مقداد)(1369)، کنز العرفان فی فقه القرآن، تهران، انتشارات مرتضوی.
مکارم شیرازی، ناصر، (1411)، القواعد الفقهیة، چاپ سوم، قم،مدرسة الإمام امیرالمؤمنین(ع)
موسوی خمینی، روح الله، (1405)، الرسائل(القواعد الفقهیه و الاجتهاد)، جامعة مدرسین، قم، مندرج در تهذیب الاصول تقریرات جعفر سبحانی.
نجفی، محمد حسن ،(بیتا) جواهر الکلام، بیروت،داراحیاء التراث العربی.
نجفی خوانساری، موسی بن محمد،( 1418) منیة الطالب، تقریر بحث المیرزا النائینیتقریرات خارج اصول میرزای نائینی، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، قم.
