آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,387 |
| تعداد مقالات | 34,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,990,839 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,704,085 |
لغزش معناشناختی در نظریه‌های اخلاقی غایتگرا با تأکید بر نظریۀ اخلاقی استاد مصباح یزدی | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 1، دوره 23، شماره 89، فروردین 1397، صفحه 4-28 اصل مقاله (628.81 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2018.65591 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدعلی مبینی؛ علیرضا آل‌بویه | ||
| استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی | ||
| تاریخ دریافت: 07 خرداد 1397، تاریخ پذیرش: 07 خرداد 1397 | ||
| چکیده | ||
| لغزش معناشناختی یکی از لغزش‌گاه‌های رایج در مباحث علمی است و زمانی رخ می‌دهد که شخص متفکر هنگام بحث و نظریهپردازی دربارۀ یک موضوع، از قلمروی معنایی مورد نظرش فاصله بگیرد و به وادی معنایی دیگری بیفتد. پرسش اصلی این مقاله آن است که آیا میتوان گفت برخی نظریه‌های اخلاقی نیز دچار لغزش معناشناختی شده‌اند و اگر آری، این لغزش چگونه روی داده است؟ هدف این تحقیق آن است که از این منظر به بررسی نظریه‌های غایتگرا بپردازد و وقوع لغزش معناشناختی و چگونگی آن را در این نظریه‌ها واکاود. برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیل مفهومی استفاده شده است؛ به این صورت که با تحلیل مفهوم «ارزش»، پس از تفکیک معانی مختلفی که از آن اراده میگردد، معنای مورد نظر در مباحث فلسفه اخلاق تعیین شده و سپس مطابقت یا عدم مطابقت نظریه‌های غایتگرا با این معنا بررسی گردیده است. با بررسیهای به‌عمل‌آمده این نتیجه به دست آمد که نظریه‌های غایتگرا در فلسفه اخلاق و به‌طورخاص نظریۀ استاد مصباح یزدی در معرض چنین اشکالی هستند. در نظریۀ ایشان با نادیده‌گرفتن معنای ارزش اخلاقی، به جای آنکه از واقعیت‌داشتن ارزش اخلاقی اَعمال دفاع شود، از واقعی‌بودن ارزش ابزاری آنها برای رسیدن به نتایج مطلوب دفاع شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارزش اخلاقی؛ ارزش ابزاری؛ لغزش معناشناختی؛ غایت‌گرایی؛ آیت الله مصباح یزدی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Semantic Deviation in Teleological Moral Theories with an Emphasis on the Moral Theory of Miṣbāḥ Yazdī | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Ali Mobini؛ Alireza Alebouyeh | ||
| Assistant professor in Islamic Sciences and Culture Academy | ||
| چکیده [English] | ||
| In scholarly discussions, a semantic deviation occurs when a scholar deviates from the conventional meaning of the subject matter he or she discusses and theorizes about to a different unconventional meaning. The main question of this paper is whether some moral theories are subject to semantic deviations, and if so, how such a deviation has occurred. The paper aims to examine teleological moral theories to see whether and how they suffer from semantic deviations. We have done with the method of conceptual analysis, that is, we analyze the concept of “value” by distinguishing different meanings of the word and determining what is meant by it in the literature on moral philosophy. We will then consider whether teleological theories can live up to this meaning of “value.” We conclude that teleological theories in moral philosophy, and in particular, Miṣbāḥ Yazdī’s view, are vulnerable to such a problem of semantic deviation. Ignoring the meaning of moral value, he defends the reality of the instrumental value of morality for achieving desired goals, instead of defending the reality of the moral value of actions. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Moral value, instrumental value, semantic deviation, teleology, Ayatollah Miṣbāḥ Yazdī | ||
| مراجع | ||
|
1. احمدی، حسین (1393)، «فلسفۀ اخلاق محقق اصفهانی؛ شناختگرا یا ناشناختگرا؟»، جاویدان خرد، ش 25. 2. اصفهانی، محمدحسین (1376-1377)، «حسن و قبح عقلی و قاعدۀ ملازمه»، ترجمه و تعلیق صادق لاریجانی، نقدونظر، سال چهارم، ش اول و دوم. 3. ـــــــــــــــ (1374ق)، نهایه الدرایه فی شرح الکفایه (طبع قدیم)، قم: سید الشهداء. 4. حسینی قلعه‌بهمن، سیداکبر (١٣٩١)، «نقد و بررسی تئوری خطای جی. ال. مکی در فرا اخلاق (بر اساس مبانی آیت الله جوادی آملی)»، فصلنامه إسراء، ش 14. 5. سبزواری، ملاهادی (1375)، شرح الاسماء، تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. 6. مصباح یزدی، محمدتقی (1373)، دروس فلسفۀ اخلاق، تهران: انتشارات اطلاعات. 7. ـــــــــــــــ (1384)، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، نگارش: احمدحسین شریفی، قم: انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول. 8. ـــــــــــــــ (1394) اخلاق در قرآن، ج 1، قم: انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ هشتم. 9. ملایوسفی، مجید (1384)، «جان مک داول و واقع‌گرایی اخلاقی»، نامۀ حکمت، ش 6. 10. لاریجانی، صادق (1379-1380)، «جزوۀ درس خارج اصول»، ج 2، جلسات 86-182، سال تحصیلی 79-80 (در: کتابخانۀ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی). 11. ـــــــــــــــ (بی‌تا) جزوۀ فلسفۀ اخلاق، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع) (در: کتابخانۀ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی). 12. ـــــــــــــــ (1385)، نشست تحلیل الزامات اخلاقی و عقلی (3)، نظریه‌پرداز: آیت‌الله صادق لاریجانی، ناقدین: حجت الاسلام والمسلمین معلمی و حجت الاسلام والمسلمین میرسپاه، داور: آیت‌الله فیاضی، مجمع عالی حکمت اسلامی، 17 اسفند 1385. 13. Mackie, J. L. (1977), Ethics: Inventing Right and Wrong, New York: Penguin Books. 14. Smith, Michael (1994), The Moral Problem, Oxford: Blackwell. 15. Plantinga, Alvin (1983), “Reason and Belief in God,” In: Alvin Plantinga and Nicholas Wolterstorf (eds.), Faith and Rationality: Reason and Belief in God, Notre Dame: University of Notre Dame Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,790 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,035 |
||