توده‌های غیرسرطانی دردسرساز

مستانه تابش

از وقتی سی‌ساله شده بود، خون‌ریزی‌هایش در سیکل قاعدگی به‌شدت افزایش پیدا کرده بود. بین سیکل‌ها هم دچار لکه‌بینی می‌شد و دردهایش شدت می‌گرفت. خودش فکر می‌کرد که تعادل هورمون‌هایش به هم خورده است؛ اما یک سونوگرافی ساده، نشان داد که چند فیبرم کوچک در رحمش جا خوش کرده‌اند... . ذهنش پر از سؤال شده بود: «نکند دیگر نتوانم باردار شوم؟... نکند فیبرم‌هایم سرطانی شوند؟» و ده‌ها سؤال دیگر...

شما هم این تجربه را دارید؟ شما هم در حال حاضر با فیبرم‌های رحمی‌تان زندگی می‌کنید و از دست بعضی علائم ناخوشایندش در عذاب هستید؟ ادامه مطلب را برای آشنایی هر چه بیشتر با این توده‌های رحمی از دست ندهید.

فیبرم رحمی زیرذره‌بین  

فیبرم‌ها، توده‌های غیرسرطانی هستند که در رحم رشد می‌کنند و سروکله‌شان معمولاً دوران باروری در بدن پیدا می‌شود. فیبرم‌ها که در اصطلاح میوم نامیده می‌شوند، ارتباطی با افزایش ریسک ابتلا به سرطان رحم در زنان ندارند و اغلب هم به سرطان بدل نمی‌شوند.

اندازه‌ی فیبرم‌های موجود در رحم بسیار متفاوت است. بعضی از خانم‌ها، فیبرم‌هایی به کوچکی بذر یک گیاه دارند که با چشم غیرمسلح قابل تشخیص نیستند و بعضی‌ها هم، توده‌های بزرگی دارند که باعث تحریک و افزایش اندازه‌ی رحم می‌شود. نه فقط اندازه که تعداد فیبرم‌ها هم متفاوت است. گاهی در رحم، فقط یک فیبرم وجود دارد و گاهی چندین فیبرم با هم در رحم رشد کرده و آن‌قدر آن را بزرگ می‌کنند که به قفسه‌ی سینه می‌رسد!

بسیاری از خانم‌ها در طول دوره‌ی باروری‌شان، دچار فیبرم‌های رحمی می‌شوند؛ اما خودشان از آن خبر ندارند؛ چون فیبرم در خیلی از موارد علامت خاصی را ایجاد نمی‌کند که باعث کنجکاوی یا نگرانی شود. برای همین بیشتر وقت‌ها، فیبرم‌ها به‌طور اتفاقی در حین انجام سونوگرافی لگن یا سونوگرافی‌های دوران بارداری یا پیش از بارداری تشخیص داده می‌شوند.

فیبرم‌های رحمی چه علامتی ایجاد می‌کنند؟

بسیاری از خانم‌هایی که در بدن‌شان یک یا چند فیبرم وجود دارد، هیچ علامت یا نشانه‌ی خاصی ندارند؛ اگرچه در مواردی هم، فیبرم می‌تواند باعث بروم علائم شود که به‌شدت تحت تأثیر جایگاه فیبرم، سایز و تعداد آن در رحم دارد. از شایع‌ترین علائم فیبرم در بدن زنان، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ـ خون‌ریزی‌های شدید در دوران پریود؛

ـ پریودهای طولانی که بیشتر از یک هفته طول می‌کشند؛

ـ احساس درد و فشار در ناحیه‌ی لگن؛

ـ‌ تکرر ادرار؛

ـ داشتن مشکل هنگام تخلیه‌ی مثانه؛

ـ یبوست؛

ـ احساس درد در ناحیه‌ی کمر یا پا.

در موارد نادر، وقتی فیبروئیم در حال از بین رفتن باشد، می‌تواند باعث ایجاد درد شدید و حاد شود.

فیبرم‌های رحمی، معمولاً براساس جایگاه‌شان طبقه‌بندی می‌شوند. «فیبرم‌های اینترامولار»، دقیقاً داخل دیواره‌ی رحم یا میومتر قرار دارند. فیبرم‌های «ساب موکوزال»، زیر مخاط آندومتر قرار دارند و به داخل حفره‌ی رحم برجسته می‌شوند و فیبرم‌های «ساب سروزال»، سمت خارجی رحم، زیر پوشش سروز به طرف داخل حفره‌ی شکم رشد می‌کنند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

ـ در صورت داشتن دردهای لگنی مزمن که از بین نمی‌روند و بهتر نمی‌شوند؛

ـ در صورت داشتن پریودهای سنگین و طولانی با خون‌ریزی شدید؛

ـ در صورت داشتن لکه‌بینی یا خون‌ریزی بین دو سیکل قاعدگی؛

ـ در صورت داشتن مشکل هنگام تخلیه‌ی مثانه؛

ـ در صورت داشتن خون‌ریزی ناگهانی و شدید و درد تیز در لگن.

چه عواملی باعث بروز فیبرم می‌شود؟

اگرچه هنوز دلیل قطعی بروز فیبرم یا میوم، برای پزشکان مشخص نشده؛ اما تحقیقات نشان داده که بعضی عوامل، می‌تواند در افزایش ریسک ابتلا به فیبرم در زنان مؤثر باشد؛ از جمله:

تغییرات ژنتیکی: بسیاری از میوم‌ها، ژن‌هایی دارند که با ژن‌های موجود در سلول‌های عضلانی رحم متفاوت است.

هورمون‌ها: استروژن و پروژسترون، دو هورمونی هستند که باعث رشد دیواره‌ی رحم در طول هر دوره‌ی قاعدگی می‌شوند تا بدن خانم‌ها را برای باردارشدن آماده کنند. مطالعات نشان داده که این هورمون‌ها، می‌توانند در ایجاد فیبرم نیز مؤثر باشند. فیبرم‌ها، حاوی گیرنده‌های استروژن و پروژسترون بیشتری از سلول‌های عضلانی طبیعی رحم هستند و با توجه به کاهش تولید هورمون‌های زنانه پس از یائسگی، احتمال بروز فیبرم پس از این دوران و در سنین میان‌سالی، بسیار کمتر از دوره‌ی باروری است.

دیگر عوامل رشد: عواملی مانند هورمون رشد شبه‌انسولین که به رشد بافت‌های مختلف بدن کمک می‌کنند نیز، می‌توانند در بروز فیبرم‌ها مؤثر باشند.

الگوی رشد فیبرم‌ها در زنان متفاوت است. بعضی از فیبرم‌ها، به‌سرعت رشد کرده و بعضی هم، رشد آرامی دارند. حتی بعضی از فیبرم‌ها، اصلاً رشد نکرده و در همان اندازه‌ای باقی می‌مانند که هستند. جالب است بدانید فیبرم‌هایی که در طول دوره‌ی بارداری به وجود می‌آیند، معمولاً با خاتمه‌ی این دوران، خود به خود کوچک شده و با بازگشت رحم به‌اندازه‌ی عادی خود، از بین می‌روند.

ریسک فاکتورهای ابتلا به فیبرم در زنان

وراثت: اگر مادر یا خواهر شما در دوران باروری دچار فیبرم بوده، شما نیز ریسک بالاتری برای ابتلا خواهید داشت.

نژاد: زنان سیاه‌پوست در مقایسه با زنان سفیدپوست، از ریسک بالاتری برای ابتلا به فیبرم برخوردار هستند. علاوه بر این، سن ابتلا به فیبرم در زنان سیاه‌پوست پایین‌تر بوده و اندازه‌ی فیبرم‌های‌شان نیز، معمولاً بزرگ‌تر از سفیدپوست‌هاست.

عوامل محیطی: شروع سیکل قاعدگی از سن پایین، استفاده از داروهای ضدبارداری، چاقی، کمبود ویتامین دی، داشتن رژیم غذایی سرشار از گوشت قرمز یا رژیم‌های محدود از میوه، سبزی و لبنیات، نوشیدن الکل به‌ویژه آب‌جو و... از جمله عواملی هستند که شما را در معرض خطر ابتلا به فیبرم قرار می‌دهند.

ابتلا به فیبرم چه عوارضی دارد؟

اگرچه فیبرم‌های رحمی معمولاً خطرناک نیستند، می‌توانند باعث بروز ناراحتی‌هایی، از جمله درد، کم‌خونی فقر آهن به دلیل خون‌ریزی‌های شدید و... شوند.

فیبرم و بارداری

داشتن فیبرم، معمولاً مشکلی برای باردارشدن ایجاد نمی‌کند؛ با این حال بعضی فیبرم‌ها، به‌ویژه فیبروم‌های ساب موکوزال، می‌توانند باعث نازایی یا سقط جنین شوند؛ علاوه بر این ابتلا به فیبرم، می‌تواند خطر عوارض بارداری، مانند انقباضات رحمی، محدودیت رشد جنین و زایمان زودرس را افزایش دهد.