نوروزانه

نویسنده: رعنا شکوهی‌ستا

خانه‌تکانی

یک برنامه‌ریزی مناسب برای خانه‌تکانی، می‌تواند روزهای آخر سال را با آرامش و بدون استرس عجین کند. با برنامه‌ریزی مناسب از چند هفته قبل از شروع سال نو، امور نظافت و نظم‌دهی منزل و محل کار را می‌توان با حوصله و بدون تشویش اجرا کرد.

خرید

برخی افراد، حجم زیادی از خرید را برای روزهای آخر سال تعریف می‌کنند، شامل: لباس عید، عیدی، برخی از وسایل نو و جدید برای منزل، خوراکی برای پذیرایی مهمانان (میوه، شیرینی، آجیل و...). حجم بالای خرید  سبب خستگی زیاد، به‌ویژه در ترافیک‌های روزهای آخر سال می‌شود. از سوی دیگر سبب افزایش کاذب قیمت‌های برخی اجناس می‌گردد؛ لذا تا حد امکان باید تلاش کرد که خریدها چند هفته قبل از نوروز انجام شود و برخی از خریدهای غیرضروری به سال جدید محول گردد.

خودمان دست به کار بشویم

تهیه‌ی شیرینی خانگی، سفره‌ی هفت‌سین دست‌ساز، هدایا و کاردستی‌های خانگی و... با مشارکت اعضای خانواده می‌تواند فضای تجربیات خوبی را فراهم سازد.

با چاشنی ابتکار و خلاقیت، می‌توانیم از هنرهای دست خودمان بهره‌مند شویم و مصرف‌گرایی را مدیریت کنیم.

سفرهای نوروزی

تعطیلات نوروزی فرصت مناسبی برای سفرهای چندروزه است. پیشنهاد می‌شود:

-            برخی از مقاصد گردشگری در ایام نوروز بسیار پرطرف‌دار و لاجرم پرازدحام و شلوغ هستند. برای استفاده بهتر از ایام نوروز، می‌توان مقصدهای کم‌طرف‌دارتر را انتخاب کرد.

-            قبل از برنامه‌ریزی و حرکت، پیش‌بینی‌های آب و هوا بررسی شود.

-            نوسان دما در هوای بهار زیاد است؛ لذا همراه داشتن لباس گرم توصیه می‌شود.

-            قبل از حرکت، وضعیت اسکان و اقامت در سفر مشخص شود.

-  سفرهای فامیلی نیاز به صبوری، انعطاف، خوش‌خُلقی همه‌ی مسافران دارد؛ لذا در انتخاب هم‌سفر دقت شود.

مدیریت هزینه

-       با خلاقیت، سهلگیری، انعطاف، دوری از چشم و هم‌چشمی و... می‌توان هزینه‌های ایام نوروز را مدیریت کرد.

-       تصمیم‌گیری عجولانه برای خریدها و هزینه‌ها، می‌تواند سبب هزینه‌های چندباره شود. با مطالعه، مشورت، پرس‌وجو و... می‌توان خریدهایی با هزینه و کیفیت مناسب داشت.

-       هنر و خلاقیت، می‌تواند نقش مهمی در مدیریت هزینه‌ها داشته باشد. تهیه‌ی میوه‌خشک و شیرینی خانگی، تهیه‌ی هدایا با هنرهای دستی و... می‌تواند از یک‌سو سبب اعتلای روح خلاقیت و هنر در اعضای خانواده شود و از سوی دیگر نقش زیادی در مدیریت هزینه‌ها داشته باشد.

-       برخی از هزینه‌ها در پیشواز سال نو، برحسب قالب‌های ذهنی یا عرف‌های غلط است. می‌توان با لباسی آراسته و مرتب که نو نباشد، سال جدید را شروع کرد و سال خوبی را هم سپری کرد. الزام به نوبودن لباسِ همه‌ی اعضای خانواده، یک سخت‌گیری‌ست که سبب اتلاف هزینه و زمان می‌شود.

نوروز و کودکان

ایام نوروز فرصت مناسب برای افزایش توانمندی‌های کودکان، به‌ویژه در زمینه‌ی خلاقیت، مهارت‌های اجتماعی و... است. لذا پیشنهاد می‌شود:

-       مشارکت کودکان در خانه‌تکانی عید، سبب افزایش مسئولیت‌پذیری و خودباوری آنان می‌شود. ضمن این‌که بهتر است کودک در خصوص نظافت، نظم‌دهی و آراستن اتاق و وسایل شخصی خود، طرف مشورت باشد.

-       با همکاری کودکان هدایایی برای مهمانان تهیه شود. همکاری می‌تواند در قالب مشورت در خرید عیدی و هدایا باشد یا به‌صورت تهیه‌ی کاردستی، کارت تبریک و... باشد.

-       متناسب با سن کودک، جهت پذیرایی از مهمانان مسئولیت‌هایی به او محول شود. همان‌قدر که تعطیلات نوروزی با درایت والدین می‌تواند بسترِ خوبی برای ارتقای توانمندی‌های کودکان باشد، با عدم درایت ممکن است به بیهودگی سپری شود.

-       برنامه‌ریزی مناسب برای اوقات فراغت کودکان در مهمانی‌ها، ضروری‌ست. وجود اسباب‌بازی‌های ساده، کم‌هزینه که برای گروه‌های سنی مختلف جذاب باشد و اجرای بازی‌های جذاب خانوادگی می‌تواند فضای شاد و پویایی را فراهم کند.

-       دوربین عکاسی در اختیار کودک قرار داده شود و او را تشویق کنند که با خوب دیدن، مناظر طبیعی و دورهمی‌ها را ثبت کند. این کار سبب افزایش مسئولیت‌پذیری، تقویت حواس، خودباوری و... می‌شود.

-       حجم برنامه‌های سفر و مهمانی‌ها نباید به‌اندازه‌ای باشد که تکالیف مدرسه‌ی دانش‌آموزان را تحت‌الشعاع قرار دهد. زمان‌بندی مناسب برای انجام تکالیف در نظر گرفته شود.

-       مهمانی‌های طولانی و کسل‌کننده را نباید با در اختیار قراردادن یک تبلت به کودک، برایش قابل تحمل کرد. برنامه‌های متنوع و جذاب برای کودک در نظر گرفته شود.

نوروز و دانش‌آموزان

یکی از بخش‌های تلخ و استرس‌زای تعطیلات نوروزی، حجم انبوه تکالیف مدرسه و دانشگاه است. تعطیلات نوروزی فرصتی برای انبساط خاطر، تفریح، تجربه، ارتقای مهارت‌ها و... است که با انبوهِ تکالیفِ تئوری‌محور و طاقت‌فرسا، می‌توان آن را به جهنم بدل کرد. لذا پیشنهاد می‌شود:

-       حجم تکالیف کم باشد تا فرصتی برای رشد و بروز دیگر ابعاد شخصیتی دانش‌آموز فراهم شود.

-       تکالیفِ خلاق، متنوع، کاربردی و...  جایگزینِ تکالیف نوشتاری و تئوری شود.

-       سطح تکالیف نباید فراتر از توانمندی دانش‌آموز باشد که سبب دلسردی و کاهش اعتماد به نفس دانش‌آموز شود.

-       برای ایجاد فضای تعاملی بین دانش‌آموز و اعضای خانواده می‌توان تکالیفِ جذاب و راحت خانوادگی تعریف کرد.

-       خلاصه‌نویسی یک فیلم یا کتاب، خاطره‌نویسی، تهیه‌ی گزارش مصور و... برای دانش‌آموزان ابتدایی می‌تواند تکلیفی جهت ارتقای توانمندی‌های نوشتاری و دقت باشد.

-       ابزار مورد نیاز برای انجام تکالیف باید به سهولت در دسترس همه باشد. ساخت وسایل یا انجام آزمایش‌هایی که ابزار آن در همه‌ی خانه‌ها مهیا نیست، دردسرساز است.

-   اولیای مدرسه و اساتید دانشگاه باید دقت داشته باشند که حجم زیاد تکالیف، می‌تواند خاطره‌ی تلخی در ذهن فرد بگذارد که سبب انزجار همیشگی او از آن درس شود.

دید و بازدیدهای نوروزی

-         حتماً با هماهنگی قبلی و تعیین ساعت برای دیدارهای عید باید به منزل افراد رفت. صرف اطلاع از حضور فرد در خانه، توجیه اخلاقی برای مراجعه‌ی بدون هماهنگی نیست.

-         اگر چند خانواده با هم می‌خواهند برای دیدار بروند، حتماً به میزبان تعداد خانواده و تعداد افراد اعلام شود تا آمادگی لازم برای پذیرایی داشته باشند.

-         برای بازدید از افرادی که به سبب کهولت سن از لحاظ حرکت یا بیماری در عسر و حرج هستند، با اطرافیان، روز و ساعت مناسب شود.

عیدی

عیدی، هدیه‌ای‌ست که در ایام نوروز اهدا می‌شود؛ برای ثبت خاطره‌ی بهتر پیشنهاد می‌شود:

-       هدایای کودکان پول نباشد تا آن را به‌صورت ملموس ببینند، استفاده کنند و خاطره‌ای شیرین و خوب از میزبان داشته باشد.

-       متناسب با سن و جنس فرد باشد. اهدای یک وسیله که در بزرگ‌سالی به کار کودک بیاید، جذابیتی برای او ندارد.

-       هدیه‌های خلاقانه، متفاوت و کاربردی تهیه شود.

-       تا حد امکان عدالت بین هدایا رعایت شود. بدیهی‌ست که با توجه به تنوع جنس و سن افراد، قرار نیست هدایا یکسان باشد؛ ولی از لحاظ ارزش تا حد امکان عدالت رعایت شود تا سبب دلخوری نشود.

-       نوروز زمان مناسبی برای ابراز محبت و عرض ارادت به اعضایِ جدید فامیل، یعنی نوعروسان و دامادهاست. هدیه‌ای ویژه برای آن‌ها در نظر گرفته شود که ترجیحاً در ابتدای زندگی، کاربردی باشد.

-       هدایای نوروزی، مطلعی برای ابراز ارادت و محبت است؛ نه تسویه‌حساب‌های شخصی و خانوادگی.

دید و بازدیدهای نوروزی

مهم‌ترین شرط در دید و بازدیدهای نوروزی، این است که سبب «نشاط و انبساط خاطر» شود. لذا پیشنهاد می‌شود:

-       از دید و بازدیدهای فشرده با خستگی مفرط، خودداری شود.

-       وقتی برای دیدار از آشنایانِ با شرایط ویژه مانند بیماران، افراد مصیبت‌دیده و... اختصاص داده شود.

-       دیدار از بیماران بیمارستان، آسایشگاه‌ها، مراکز نگه‌داری معلولان و... یک دیدار ویژه با رنگ و بوی بهشتی را همراه خواهد داشت.

-       برنامه‌ریزی خانواده برای دید و بازدیدهای فامیلی، باید متناسب با شرایط جسمی، روحی، کاری و... اعضای خانواده باشد؛ لذا وابستگی و تبعیت از برنامه‌ی دیگر اقوام، ممکن است سبب کسالت یا کدورت بین اعضای خانواده شود. قرار نیست تعطیلات نوروزی را با اعضای خانواده به دلخوری و قهر بگذرانیم؛ پس اولویت در هماهنگی برنامه‌ی اعضای خانواده است.

اوقات فراغت

روزهایی که به دیدار آشنایان یا مسافرت سپری می‌‍شود، فرصت مناسبی برای تفرج در هوای بهاری‌ست. با برنامه‌ریزی مناسب، شمیم بهاری را از نزدیک باید لمس و از گذران وقت پای تلویزیون خودداری کرد. هوای لطیف و مطبوع بهاری، گذراست و تا حد امکان باید از آن بهره برد.