آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,473 |
| تعداد مقالات | 35,286 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,155,699 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,351,364 |
نقد نظریه نسخ تمهیدی در تفسیر معنای ضرب در آیه 34 سوره نساء | ||
| پژوهش های قرآنی | ||
| مقاله 4، دوره 23، شماره 87، مرداد 1397، صفحه 80-105 اصل مقاله (443.62 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqr.2018.48467.1676 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا طبیبی* 1؛ محمد رضا شریفی نسب2 | ||
| 1استادیار دانشگاه اراک | ||
| 2دانشجوی دکتری دانشگاه اراک | ||
| تاریخ دریافت: 14 شهریور 1396، تاریخ بازنگری: 03 آبان 1396، تاریخ پذیرش: 04 آبان 1396 | ||
| چکیده | ||
| در آیه 34 سوره نساء یکی از راهکارهای مقابله با نشوز زنانی که وظایف زناشویی خود را ترک کرده‌اند، «ضرب» معرفی شده است (واضْرِبُوهُنَّ). پژوهشگران قرآنی دیدگاه‌ها و آراء متفاوتی در تفسیر و معنای آن مطرح کرده‌اند که یکی از این آراء، دیدگاه نسخ تمهیدی آیه می‌باشد که توسط آیت‌الله معرفت ابداع شده است. بر اساس این نظریه، دستور به ضرب و تنبیه بدنی زنان در این آیه، از ابتدا مراد جدی خداوند نبوده، بلکه هدف از طرح آن در قرآن کریم، زمینه‌سازی برای منسوخ شدن این عمل از جامعه به‌صورت تدریجی بوده است. پژوهش حاضر با بررسی و گردآوری دلایل و مستندات این نظریه، به ارزیابی این ادله پرداخته و به این نتیجه می‌رسد که مستندات ارائه شده توان اثبات مدعا را ندارند و بر این اساس نمی‌توان نسخ در این آیه را پذیرفت. از طرف دیگر، توجه به سخنان لغویان نشان می‌دهد که مناسب‌ترین وجه در معنای آیه که از دیرباز نیز مورد قبول بیشتر مفسران و قرآن‌شناسان بوده، همان معنای ظاهری، یعنی زدن و تنبیه بدنی زنان ناشزه می‌باشد که توجه به شرایط و حدود این مسأله، برخی ابهامات و شبهات احتمالی مربوط به آن را برطرف می‌سازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نسخ تمهیدی/ ضرب/ تنبیه زن/ نشوز | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Critical View on the Theory of Preparatory Abrogation for Interpreting the Meaning of Ḍarb (hitting) in Verse 34 of Sūrat al-Nisā’ | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Alireza Tabibi1؛ mohammadreza sharifinasab2 | ||
| 1Assistant Professor, Arak University | ||
| 2Assistant Professor, Arak University | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the ways to deal with nushūz (wife’s violation of marital duties), which is presented in the verse 34 of Sūrat al-Nisā᾽ is ḍarb (hitting). The Qur’anic researchers have provided different views on the meaning and the way to interpret this verse. One of these views is the preparatory abrogation of the verse, which is developed by Ayatollah Ma‘rifat. According to this view, the order to corporal punishment of women in this verse was not really intended by God from the outset, rather the intended aim of establishing this order in the Holy Qur’an is to prepare the ground for gradually abrogating this custom from the society. The research is to explore and collect the supporting proofs for this theory. The analysis shows that the presented supporting proofs are not strong enough to prove the theory, so the abrogation of this verse is not accepted. On the other hand, considering the philologists’ views shows that the best interpretation for the verse, which is also approved by most interpreters and Qur’an experts since long ago, is its surface meaning; that is, hitting and physically punishing the disobedient wives. However, taking the conditions and limitations presented for this ruling into consideration resolves the ambiguity and the likely objections about the issue. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| preparatory abrogation, hitting wife, punishment, nushūz | ||
| مراجع | ||
|
1. قرآن کریم. 2. آل غازی، عبدالقادر؛ بیان المعانی، دمشق، مطبعة الترقی، 1382ق. 3. آلوسی، محمود‌بن عبدالله؛ روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1415ق. 4. ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن‌بن محمد؛ تفسیر القرآن العظیم، ریاض، مکتبة نزار مصطفی الباز، 1419ق. 5. ابن‌ادریس، محمدبن احمد؛ السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1410ق. 6. ابن‌سیده، علی‌بن اسماعیل؛ المحکم و المحیط الاعظم، بیروت، دار الکتب العلمیه، بی‌تا. 7. ابن‌عاشور، محمدبن طاهر؛ التحریر و التنویر، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، 1420ق. 8. ابن‌عطیه، عبدالحق‌بن غالب؛ المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1422ق. 9. ابن‌فارس، احمد؛ معجم مقاییس اللغه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، بی‌تا. 10. ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن عمرو؛ تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419ق. 11. ابن‌منظور، محمدبن مکرم؛ لسان العرب، بیروت، دار صادر، بی‌تا. 12. ازهری، محمدبن احمد؛ تهذیب اللغه، بیروت، دار احیاء التراث عربی، بی‌تا. 13. اندلسی، ابوحیان محمدبن یوسف؛ البحر المحیط فی التفسیر، بیروت، دار الفکر، 1420ق. 14. بابایی، علی‌اکبر؛ مکاتب تفسیری، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1390ش. 15. بحرانی، سید هاشم؛ البرهان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسه بعثه، 1374ش. 16. بلخی، مقاتل‌بن سلیمان؛ تفسیر مقاتل‌بن سلیمان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1423ق. 17. بیضاوی، عبدالله‌بن عمر؛ انوار التنزیل و اسرار التأویل، بیروت، دار احیاء التراث عربی، 1418ق. 18. ثعالبی، عبدالرحمن‌بن محمد؛ جواهر الحسان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث عربی، 1418ق. 19. ثعلبی، احمدبن محمد؛ الکشف و البیان، بیروت، دار احیاء التراث عربی، 1422ق. 20. جزری، ابن‌اثیر مبارک‌‌بن محمد؛ النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، قم، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، 1367ش. 21. جصّاص، احمدبن علی؛ احکام القرآن، بیروت، دار احیاء التراث عربی، 1405ق. 22. خمینی، سید روح‌الله؛ تحریر الوسیله، قم، مؤسسه مطبوعاتی دار العلم، بی‌تا. 23. دروزه، محمد عزه؛ التفسیر الحدیث: ترتیب السور حسب النزول، بیروت، دار الغرب الاسلامی، 1421ق. 24. رازی، ابوالفتوح حسین‌بن علی؛ روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1408ق. 25. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد؛ مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دار القلم، بی‌تا. 26. رضایی اصفهانی، محمدعلی؛ «نسخ مشروط از منظر استاد معرفت»، معرفت قرآنی (یادنگار آیت‌الله معرفت)، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1387ش. 27. زبیدی، مرتضی؛ تاج العروس، بیروت، دار الفکر، بی‌تا. 28. زمخشری، محمود‌بن عمر؛ اساس البلاغه، بیروت، دار صادر، بی‌تا. 29. شاذلی، سیدبن قطب؛ فی ظلال القرآن، بیروت، دار الشروق، 1425ق. 30. شبّر، عبدالله؛ تفسیر القرآن الکریم، قم، مؤسسه دار الهجره، 1410ق. 31. شریف لاهیجی، محمدبن علی؛ تفسیر شریف لاهیجی، تهران، دفتر نشر داد، 1373ش. 32. شعیری، محمدبن محمد؛ جامع الاخبار، نجف، مطبعة حیدریه، بی‌تا. 33. صادقی تهرانی، محمد؛ الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة، قم، فرهنگ اسلامی، 1406ق. 34. صالحی نجف‌آبادی، نعمت‌الله؛ حدیث‌های خیالی در تفسیر مجمع البیان، تهران، کویر، 1390ش. 35. صدوق، محمدبن علی؛ المقنع، قم، مؤسسه امام مهدی7، 1415ق. 36. ـــــــــــــــــ ؛ من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413ق. 37. طباطبایی، سید محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1390ق. 38. طبرسی، فضل‌بن حسن؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، 1372ش. 39. طبری، محمدبن جریر؛ جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفه، 1412ق. 40. طریحی، فخرالدین؛ مجمع البحرین، تهران، نشر مرتضوی، 1375ش. 41. طنطاوی، سید محمد؛ التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، قاهره، نهضة مصر، 1997م. 42. طوسی، محمدبن حسن؛ التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث عربی، بی‌تا. 43. طیّب، عبدالحسین؛ اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، نشر اسلام، 1369ش.
45. عروسی حویزی، عبدعلی‌بن جمعه؛ تفسیر نورالثقلین، قم، اسماعیلیان، 1415ق. 46. فخر رازی، محمدبن عمر؛ مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث عربی، 1420ق. 47. فیض کاشانی، ملا محسن؛ تفسیر الصافی، تهران، مکتبة الصدر، 1415ق. 48. قرطبی، محمدبن احمد؛ الجامع لاحکام القرآن، تهران، ناصر خسرو، 1364ش. 49. مامقانی، عبدالله؛ مقباس الهدایة فی علم الدرایه، قم، مؤسسة آل البیت: لاحیاء التراث، 1411ق. 50. مجلسی، محمدباقر؛ بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403ق. 51. مدنی، علی‌خان‌بن احمد؛ الطراز الاول، مشهد، مؤسسة آل البیت: لاحیاء التراث، 1384ش. 52. مشهدی، محمدبن محمدرضا؛ کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1368ش. 53. مظاهری، حسین؛ وب‌سایت www.almazaheri.org، درس خارج اصول، شماره 259، الفاظ مطلق/ مقدمات حکمت، 1383ش. 54. معرفت، محمدهادی؛ علوم قرآنی، قم، مؤسسه فرهنگی التمهید، 1387ش. 55. ـــــــــــــــ ؛ نقد شبهات پیرامون قرآن کریم، قم، مؤسسه فرهنگی التمهید، 1385ش. 56. مغنیه، محمدجواد؛ التفسیر الکاشف، قم، دار الکتاب الاسلامی، 1424ق. 57. مفید، محمدبن محمد؛ المقنعه، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، 1413ق. 58. مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1371ش. 59. منسوب به امام رضا7؛ فقه الرضا7، مشهد، مؤسسه آل البیت:، 1406ق. 60. موسوی لاری، سید مجتبی؛ «نگرشی جدید بر معنای ضرب در قرآن»، نشریه معارف، شماره 92، 1391، 49-53. 61. موسی، حسین یوسف؛ الافصاح، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، بی‌تا. 62. نجفی، محمدحسن؛ جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1404ق. 63. نکونام، محمدرضا؛ آیه آیه روشنی، تهران، صبح فردا، 1391ش. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,188 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,045 |
||