آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,387 |
| تعداد مقالات | 34,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,992,365 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,705,007 |
عرفان مدرن؛ چالشی نو در برابر عرفان اسلامی (بازخوانی عرفان مدرن و نقد سویه انسان‌شناختی آن) | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 3، دوره 23، شماره 90، تیر 1397، صفحه 51-78 اصل مقاله (589.61 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2018.66007 | ||
| نویسنده | ||
| محمدجواد رودگر | ||
| دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی | ||
| تاریخ دریافت: 13 شهریور 1397، تاریخ پذیرش: 13 شهریور 1397 | ||
| چکیده | ||
| عرفان مدرن مواجهه با امر متعالی در قالب دین‌داری تجربت‌اندیشانه است که براساس اندیشه و اشعار سهراب سپهری شکل گرفته است. عرفان مدرن مقومات و مؤلفه‌های وجودشناختی، انسان‌شناختی، اخلاقی ـ فقهی و سیاسی و اجتماعی خاصی دارد که در سویه انسان‌شناختی آن، تقابل «خودی» و«غیرخودی» یا «دیگری» و مسئله فنای فی الله و اراده سالک با قرائت خاصی مطرح است و با عرفان سنتی از جمله عرفان اسلامی، تفاوت‌ها و تهافت‌هایی دارد. نوشتار پیش‌روی درصدد پاسخ به پرسش فنای در خدا در مؤلفۀ انسان‌شناختی عرفان مدرن است و اینکه دارای چه معنا و مبنایی است؟ و چه نقدهایی برآن وارد است؟ در این مقاله، با تکیه بر هویت و ماهیت فنای فی‌الله و بقای بالله در عرفان اسلامی، به نقادی، سنجش و ارزیابی قرائت طراح عرفان مدرن (جناب دکتر سروش دباغ)، پرداخته‌ایم که برونداد آن به قرار زیر است: فنا در عرفان اسلامی به‌معنای نیست‌شدن نیست، بلکه فنای شهودی و رهایی از قیود عدمی و حدود، تعلقات و تعینات وجودی و هجرت از کثرت به وحدت است که عین بقا، به‌معنای بقاء بالله است. فنای عرفانی در عرفان اسلامی، تزاید و تصعید، توسعه و تکامل وجودی یا استعلاست و اراده سالک در مقام استغراق در اراده حق‌تعالی اشتداد می‌یابد تا توحید و ولایت الهیه حادث و حاصل شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عرفان مدرن؛ عرفان اسلامی؛ انسان‌شناسی؛ فنای فی الله؛ اراده سالک | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Modern Mysticism: a New Challenge for Islamic Mysticism (A Revision of Modern Mysticism and a Critique of its Anthropological Aspect) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| MohammadJavad Roudgar | ||
| Associate professor at Islamic Sciences and Culture Academy | ||
| چکیده [English] | ||
| Modern mysticism is an encounter with the transcendent in terms of an experientialist religiosity formed on the basis of the thoughts and poems of SohrabSepehri. Modern mysticism has its own ontological, anthropological, ethical-jurisprudential, political, and social constituents and components. In its anthropological aspect, the “self”-“other” contrast, the problem of annihilation in Allah and the spiritual traveler’s will are conceived of in a different way conflicting with traditional mysticism, including Islamic mysticism. This paper seeks to respond to the question of the annihilation in God within the anthropological aspect of modern mysticism—what does it mean? What are its grounds? And what problems does it have? In this paper, I have focused on, and criticized, the identity and nature of annihilation in Allah and subsistence with Allah in Islamic mysticism as formulated by the theoretical founder of modern mysticism (SoroushDabbagh). I argue that annihilation in Islamic mysticism does not amount to nothingness. Instead, it is an intuitive annihilation consisting in an emancipation from nonexistential restrictions and limits, existential attachments and determinations, and a migration from plurality to unity which is the same as subsistence with Allah. In Islamic mysticism, mystical annihilation is an expansion and ascent, or an existential extension and development or transcendence, and the spiritual traveler’s will becomes stronger as it integrates with God’s will, culminating in divine unity and wilāya (guardianship). | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Modern mysticism, Islamic mysticism, anthropology, annihilation in Allah, traveler’s will | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم 1. آملی، سیدحیدر (1362)، اسرار الشریعه واطوار الطریقه وانوار الحقیقه، مقدمه و تصحیح محمد خواجویی، تهران: ﻣﺆسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. 2. ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1384)، الإشارات والتنبیهات، با شرح خواجه نصیرالدین طوسی و قطب‌الدین رازی، ج 1، قم: مطبوعات دینی. 3. ابن فناری، حمزه (1374)، مصباح الانس، ترجمه محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی. 4. حسن‌زاده آملی، حسن (1364)، هزار و یک نکته، تهران: مرکز نشرفرهنگی رجاء. 5. جوادی آملی (1377)، حماسه و عرفان، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ اول. 6. ـــــــــــــــ (1378)، بیان مرصوص، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ دوم. 7. ـــــــــــــــ (1379)، تفسیرموضوعی قرآن مجید، ج 11، قم: مرکز نشر اسراء. 8. ـــــــــــــــ (1381)، حیات عارفانه امام علی(ع)، قم: مرکز نشر اسراء. 9. ـــــــــــــــ (1386)، شمس الوحی تبریزی، قم: مرکز نشر اسراء. 10. جعفری، محمدتقی (1367)، نقد و تفسیر و تحلیل مثنوی مولوی، ج 6 و 11، تهران: انتشارات اسلامی، چاپ یازدهم. 11. خمینی (امام) روح الله (1373)، شرح چهل حدیث، تهران: مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی(ره). 12. دباغ، سروش (1393)، در سپهر سپهری، تهران: نشر نگاه معاصر. 13. ـــــــــــــــ (1394)، فلسفه لاجوردی سپهری، تهران: انتشارات صراط. 14. صدرالدین شیرازی، محمد بن‌ابراهیم (1368)، حکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، قم: مکتبة المصطفوی. 15. صدوق، محمد بن‌علی (1415)، شرح توحید صدوق، قاضی‌سعید محمد بن‌محمد مفید القمی، تصحیح و تعلیق: نجفقلی حبیبی، تهران: وزارت ارشاد اسلامی. 16. طباطبایی، محمدحسین (1362)، شیعه در اسلام، تهران: انتشارات اسلامی. 17. فناری، محمد بن‌حمزه (1384)، مصباح الانس؛ تصحیح و تعلیق محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی. 18. کاشانی، عبد الرزاق کمال الدین (1370)، اصطلاحات الصوفیه، قم: انتشارات بیدار، چاپ دوم.
20. ـــــــــــــــ (1378)، مجموعه آثار، ج 2 و 3، تهران: انتشارات صدرا. 21. ـــــــــــــــ (1383)، مجموعه آثار، ج 7، 22 و23، تهران: انتشارات صدرا. 22. ـــــــــــــــ (1384)، آشنایی با قرآن، ج 11، تهران: انتشارات صدرا.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,421 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,132 |
||