آمار
| تعداد نشریات | 50 |
| تعداد شماره‌ها | 2,337 |
| تعداد مقالات | 33,783 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,322,988 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,312,183 |
بررسی فقهی و حقوقی مزایدۀ وسایل نقلیۀ توقیف شده توسط نهادهای انتظامی | ||
| فقه | ||
| مقاله 3، دوره 25، شماره 93، فروردین 1397، صفحه 61-92 اصل مقاله (616.11 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2018.66023 | ||
| نویسندگان | ||
| عارف بشیری1؛ محمد محسنی‌دهکلانی2؛ علی‌اکبر ایزدی‌فرد3 | ||
| 1دانشجوی دکتری، دانشگاه مازندران | ||
| 2مدیر گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه مازندران | ||
| 3استاد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه مازندران | ||
| تاریخ دریافت: 21 اسفند 1396، تاریخ بازنگری: 20 شهریور 1397، تاریخ پذیرش: 31 تیر 1397 | ||
| چکیده | ||
| این مقاله با هدف بهینه‌سازی و ارتقای قانون‌های موضوعه برای افزایش امنیت مالی در جامعه و منع دارا شدن بلاجهت، نظریه‌هایی دربارۀ مشروعیت‌بخشی به امر مزایدۀ وسایل نقلیۀ توقیف‌شده توسط نهادهای انتظامی را با ادلۀ عقلی و مسلّمات فقهی و حقوقی ارزیابی می‌کند. همچنین، در این زمینه، مجازات توقیف و جوانب مختلف حقوقیِ عدم رجوع مالک نیز بررسی می‌شود. نگارنده در این مقاله، قاعدۀ اِعراض و سایر اسباب زوال مالکیت در فقه اسلامی را بازخوانی می‌کند و با موشکافی هدف قانونگذار در اصل تشریع مجازات توقیف و نظریۀ پرداخت جزای نقدی براثرِ تخلفات رانندگی، نتیجه می‌گیرد که با تحلیل حقوقی و فقهی، استظهار به اسباب قانونی زوال مالکیت و مشروعیت امر مزایده ناتمام است. نگارنده همچنین، در بعضی از فروض، الزامات موضوع مادۀ 11 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی را خلاف اصول مسلّم حقوقی و قواعد فقهی می‌داند؛ چون این الزامات، از سویی، اثر قانونی مادۀ 6 قانون مزبور ـ مبنی بر موقتی بودن حکم توقیف ـ را در بعضی حالات عملاً بی‌اثر می‌کند و مانع از رجوع مالک به وسیلۀ نقلیۀ خویش می‌شود و از سوی دیگر، با مقاصد شریعت اسلامی مبنی بر تضمین عدالت اجتماعی نیز در تضاد است و مسئلۀ مالکیت را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مزایده؛ توقیف؛ دارا شدن بلاجهت؛ نهادهای انتظامی؛ وسایل نقلیه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Jurisprudential and legal analysis of tendering the seized vehicles by the security forces | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Aref Bashiri1؛ Mohammad mohseni dehkalani2؛ Ali akbar izadi fared3 | ||
| 1PhD student, Mazandaran University | ||
| 2Director of Islamic jurisprudence and Islamic law of Mazandaran University | ||
| 3Professor of jurisprudence and the principles of Islamic law of Mazandaran University | ||
| چکیده [English] | ||
| For improving and progressing the statutes, and promoting the security of the property in the society and prohibiting an illegal possession, this paper examines the theories of legitimizing the tender of the seized vehicles by the security forces according to the intellectual arguments and jurisprudential and legal certainties. Similarly, in this regard, punishment of custody of something and the different legal dimensions of avoiding to return by the owner are examined. In this paper, the author restudies the rule of abandonment and the other causes of removing the ownership in the Islamic jurisprudence; and by analyzing the legislator`s intention in the very legislating the penalty of custody, and the theory of paying the fine for the road traffic offences, the author concludes that argumentation of the legal causes in order to remove the ownership and legitimacy of tendering is incomplete according to the legal and jurisprudential analysis. The author also believes that in some presumptions, the requirements of article 11 proceeding law of road traffic offences are contrary to the certain legal principles and jurisprudential rules; because, on one hand, these requirements make the legal effect of the article 6 of the mentioned law - being temporary of custody judgment - practically invalid, and prevent the owner to return to the vehicle, and on the other hand, they are contrary to the Islamic Shariat`s intensions based on the guaranty of social justice, and impact on the issue of ownership. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| tendering, custody, illegal possession, security forces, vehicles | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم 1. آخوند خراسانی، محمدکاظم‌بن‌حسین (1406ق)، حاشیة المکاسب (للآخوند)، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ نخست. 2. آشتیانی، میرزا محمد‌حسن‌بن‌جعفر (1425ق)، کتاب القضاء (للآشتیانی؛ ط ـ الحدیثة)، قم، انتشارات زهیر (کنگرۀ علامه آشتیانی1)، چاپ نخست. 3. ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت، دار صادر، چاپ سوم. 4. اردبیلی، احمدبن‌محمد (1403ق)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست. 5. افتاده، غلامحسین؛ شهری، غلامرضا؛ اسداللهی، حسن، مجموعه نظرهای مشورتی اداره کل امور حقوقی قوه قضاییه در مسایل مدنی، تهران، شرکت سهامی روزنامه رسمی کشور، چاپ نخست. 6. امامی، سید حسن (1418ق). حقوق مدنی (امامی)، تهران، انتشارات اسلامیه، چاپ نخست. 7. انصاری، ولی‌الله (1387)، حقوق قراردادهای اداری، تهران، حقوقدان، چاپ چهارم. 8. ایروانی، علی‌بن‌عبدالحسین نجفی (1406ق)، جمان السلک فی الإعراض عن الملک، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ نخست. 9. بجنوردی، سید حسن‌بن‌آقابزرگ موسوی (1419ق)، القواعد الفقهیة (للبجنوردی، السید حسن)، قم، الهادی، چاپ نخست. 10. بحرالعلوم، محمدبن‌محمدتقی (1403ق)، بلغة الفقیه، تهران، منشورات مکتبة الصادق، چاپ چهارم. 11. بروجردی، آقا حسین طباطبائی (1429ق)، منابع فقه شیعه، ترجمۀ مهدی حسینیان قمی و محمدحسین صبوری، تهران، فرهنگ سبز، چاپ نخست. 12. بهبهانی، محمدباقربن‌محمد اکمل (1417ق)، حاشیة مجمع الفائدة و البرهان، قم، مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبهانی، چاپ نخست. 13. بهجت گیلانی، محمد تقی (1426ق)، جامع المسائل (بهجت)، قم، نشر دفتر معظم‌له، چاپ دوم. 14. پیگولِوسکایا، ایلیا (1353)، تاریخ ایران؛ از دوران باستان تا پایان سدۀ هجدهم میلادی، تهران، پیام، چاپ نخست. 15. ترحینی عاملی، سید محمدحسین (1424ق)، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، قم، دار الفقه للطباعة و النشر، چاپ چهارم. 16. __________ (1427ق)، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، قم، دار الفقه للطباعة و النشر، چاپ چهارم. 17. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش، چاپ سوم. 18. __________ (1391)، آرای شورای عالی ثبت و شرح آن‌ها، تهران، گنج دانش. 19. حکیم، سید محمدسعید طباطبائی (1415ق)، منهاج الصالحین (للسید محمد سعید)، بیروت، دار الصفوة، چاپ نخست. 20. خمینی (امام)، سید روح‌اللّه موسوی (1422ق)، استفتاءات (امام خمینی)، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ پنجم. 21. __________ (1425ق)، تحریر الوسیلة، ترجمۀ علی اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 22. خوئی، سید ابوالقاسم موسوی (1418ق)، موسوعة الإمام الخوئی، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی ره، چاپ نخست. 23. دیانت، ابوالحسن (1363)، «طسق یا تسک»، آینده، ش10-11، 380-383. 24. رضائی راد، عبدالحسین (1392)، «تأملی در کاربرد قاعدۀ فقهی اِعراض»، فقه و اصول، ش92، ص31-52. 25. رفیعی، احمد (1387)، «اثر فوت محکوم‌علیه بر مجازات مقرر در حکم»، مجله قضاوت، ش54، ص46-47. 26. روحانی، سید صادق حسینی (1382)، المسائل المستحدثة (للروحانی)، قم، مؤسسة دار الکتاب، چاپ دوم. 27. __________ (1410ق)، منهاج الصالحین (للروحانی)، قم، دارالعلم، چاپ نخست. 28. زراعت، عباس (1377)، شرح قانون مجازات اسلامی، نشر ققنوس، فیض، چاپ نخست. 29. سیستانی، سید علی حسینی (1417ق)، منهاج الصالحین (للسیستانی)، قم، مکتبه آیه الله سیدعلی سیستانی، قم، مطبعه ستاره، الطبعه الاولی. 30. شهید اول (محمدبن‌مکی عاملی) (۱۳۹۹ق)، القواعد و الفوائد، به‌کوششِ عبدالهادی حکیم، قم، مکتبه المفید، چاپ نخست. 31. __________ (1417ق)، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ دوم. 32. شهید ثانی (زین‌الدین‌بن‌علی عاملی) (1413ق)، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ نخست. 33. صاحب جواهر (محمدحسن نجفی) (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم. 34. طاهری، حبیب‌الله (1418ق)، حقوق مدنی (طاهری)، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ دوم. 35. طباطبائی حکیم، سید محسن (1410ق)، منهاج الصالحین (المحشّی للحکیم)، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، چاپ نخست. 36. طباطبائی یزدی، سید محمدکاظم (1414ق)، تکملة العروة الوثقی، قم، کتابفروشی داوری، چاپ نخست. 37. __________ (1415ق)، سؤال و جواب (للسید الیزدی)، تهران، مرکز نشر العلوم الإسلامی، چاپ نخست. 38. طباطبائی، سید علی‌بن‌محمد (1402ق)، ریاض المسائل (ط ـ الحدیثة)، قم، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة. 39. طریحی، فخرالدین (1375)، مجمع‌البحرین، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم. 40. عاملی، شهید اول، محمد بن مکی (1417ق)، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ نخست. 41. علامه حلّی (حسن‌بن‌یوسف‌بن‌مطهر اسدی) (1414ق)، تذکرة الفقهاء (ط ـ الحدیثة)، قم، مؤسسۀ آل‌البیت:، چاپ نخست. 42. __________ (1420ق)، تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة (ط ـ الحدیثة)، قم، مؤسسۀ امام صادق7، چاپ نخست. 43. علوی، سید ابوذر و محمدرضا طاهری فرد (1389)، مزایده، تهران، نگاه بینه، چاپ نخست. 44. فانی، منوچهر (1394)، ماهیت مزایده و تشریفات مربوط به آن در فقه و قانون اجرای احکام مدنی، تهران، جنگل و جاودانه، چاپ اول. 45. قرشی، سید علی‌اکبر (1412ق)، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم. 46. قزوینی، ملا علی قارپوزآبادی (1414ق)، صیغ العقود و الإیقاعات (محشّی)، قم، شکوری، چاپ نخست. 47. کاتوزیان، ناصر (1378)، قانون مدنی در نظم کنونی، تهران، دادگستر، چاپ دوم. 48. __________ (1379)، نظریۀ عمومی تعهدات، تهران، دادگستر، چاپ نخست. 49. __________ (1392) قواعد عمومی قراردادها، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ سوم. 50. گلپایگانی، سید محمدرضا موسوی (1409ق)، مجمع المسائل (للگلپایگانی)، قم، دار القرآن الکریم، چاپ دوم. 51. گلدوزیان، ایرج (1380)، بایسته‌های حقوق جزای عمومی، تهران، میزان، چاپ پنجم. 52. مامقانی، محمدحسن‌بن‌الملاعبداللّه (1316ق)، غایة الآمال فی شرح کتاب المکاسب، قم، مجمع الذخائر الإسلامیة، چاپ نخست. 53. محقق ثانی (علی‌بن‌حسین کرکی) (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسۀ آل‌البیت:، چاپ دوم. 54. محقق داماد، سید مصطفی (1406ق)، قواعد فقه (محقق داماد)، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ دوازدهم. 55. مدرس، سید حسن‌بن‌اسماعیل طباطبائی (1408ق)، الرسائل الفقهیة (للشهید المدرس)، تهران، ستاد بزرگداشت پنجاهمین سالگرد شهادت سید حسن مدرس، چاپ نخست. 56. مراغی، سید میرعبدالفتاح‌بن‌علی حسینی (1417ق)، العناوین الفقهیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست. 57. مشکینی، علی (1388ق)، إصطلاحات الأصول، قم، حکم، چاپ نخست. 58. مصطفوی، حسن (1402ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، مرکز الکتاب للترجمة و النشر، چاپ نخست. 59. مظفر، محمود‌بن‌محمدحسن (1392ق)، إحیاء الأراضی الموات، قاهره، المطبعة العالمیة، چاپ نخست. 60. معاون آموزش پلیس راهور تهران بزرگ (مصاحبه) (1391)، «مزایدۀ اموال رهاشده در پارکینگ‌ها کاملاً قانونی است»، خبرگزاری شبستان، منتشرشده در تاریخ 6/3/1391، شناسۀ خبر: ۱۳۵۲۴۲، تاریخ بازیابی: 16/5/1397، قابل‌بازیابی در پیوند زیر: <http://www.shabestan.ir/detail/News/135242> 61. مغنیه، محمدجواد (1421ق)، فقه الإمام الصادق7، قم، انصاریان، چاپ دوم. 62. مکارم شیرازی، ناصر (1428ق)، انوار الاصول، قم، مدرسة الامام علی بن ابی‌طالب7، چاپ دوم. 63. منصور، جهانگیر (1386)، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: قانون اساسی مصوب 1358 اصلاحات و تغییرات و تتمیم قانون اساسی مصوب 1368، تهران، نشر داوران. 64. نجفی، محمد حسن، (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول. منابع انگلیسی65. Enyclopedia International NewYorkGlorier (1971). 66. Verdun-Jones, Simon Nicholas, (1989) Criminal Law in Canada, Harcourt Brace Jovanovich Canada Inc, Toronto. 67. Murphy, cameron and liam Burges, (2006) Submission of the New South Wales Council for Civil Liberties to the NSW Legislation Review Committee Inquiry into strict and absolute liability, www.nswccl.org.au, august. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 590 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 667 |
||