آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,398 |
| تعداد مقالات | 34,482 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,205,277 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,827,794 |
نگاهی انتقادی به تعریف دامیه در فقه و قانون مجازات اسلامی با رویکردی هم‌گرایانه با اصل کیفیت قانون | ||
| فقه | ||
| مقاله 4، دوره 25، شماره 93، فروردین 1397، صفحه 93-122 اصل مقاله (813.91 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2018.66024 | ||
| نویسندگان | ||
| اعظم مهدوی‌پور1؛ محمدجعفر صادق‌پور2؛ حامد رهدارپور3 | ||
| 1استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی | ||
| 2پژوهشگر مرکز مطالعات فقهی پزشکی قانونی | ||
| 3دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| تاریخ دریافت: 02 اردیبهشت 1397، تاریخ بازنگری: 20 شهریور 1397، تاریخ پذیرش: 21 مرداد 1397 | ||
| چکیده | ||
| دامیه دومین گونه از جراحات سر و صورت (شجاج) به‌شمار می‌رود. فقیهان تعریف‌های گوناگونی از این جراحت ارائه نموده‌اند که همۀ آنها را در سه تعریف کلی می‌توان خلاصه نمود. قانونگذار جمهوری اسلامی ایران، با انعکاس تعریف مشهور فقیهان در بند «ب» مادۀ 709 قانون مجازات اسلامی، دامیه را جراحتی دانسته است که «اندکی وارد گوشت شود و همراه با جریان کم یا زیاد خون باشد». بررسی انتقادی نظریات گوناگون فقهی دربارۀ تعریف این جراحت و نیز تأمل در مفاد مادۀ بالا، موجب تردید در تعریف قانونیِ دامیه می‌شود. این تردیدها آنگاه ملموس‌تر و مضبوط تر می‌شوند که در نقد و بررسی آرای فقهی و حقوقی، اصل کیفیت قانون به‌مثابۀ تأسیسی نوین جهت تدقیق در ماهیت، اصالت و شکل وضع قانون مورد توجه قرار گیرد. از همین رو، در این نوشتار ضمن بررسی نظریات گوناگون فقیهان دربارۀ تعریف دامیه، تلاش می‌شود با نظر به اصل کیفیت قانون، ضمن تقیّد به روش اجتهادی در نقد گزاره‌های فقهی، تعریفی از دامیه ارائه گردد که همۀ شاخصه‌های قانون کیفی را دارا باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دامیه؛ فقیهان؛ اصل کیفیت قانون؛ شفافیت؛ پیش‌بینی‌پذیری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A critical view on the definition of damiya in jurisprudence and Islamic Penal Code With a convergent attitude to the principle of statute quality | ||
| نویسندگان [English] | ||
| A'zam Mahdavipur1؛ Mohammad jafar sadegh pour2؛ Hamed rahdarpour3 | ||
| 1Assistant professor, faculty of law and political sciences, Kharazmi university | ||
| 2Forensic Judiciary Studies Centre researcher | ||
| 3PHD student of criminal law and criminology, Tabatabayi university | ||
| چکیده [English] | ||
| Damiya is regarded as the second kind of injuries to head and face (shajaj). The jurisprudents have showed the various definitions regarding this injury which all of them can be summarized in three general definitions. With reflecting the famous jurisprudents` definition in paragraph" b", article 709 Islamic penal code, the Iranian lawmaker has considered damiya as a injury that " is entered into the meat a little while more and less flows blood." Critical analysis of the different jurisprudential viewpoints on the definition of this injury and a hesitation over the content of the above article, raise a doubt about the statutory definition of damiya. When such these doubts become more tangible and ordered that in criticizing and reviewing the jurisprudential and legal opinions, the principle of statute quality has been considered as a new institution in regard with examining the nature, originality and formality of enacting the statute. Hence, in this paper, with analyzing the jurisprudents` various outlooks at the definition of damiya, in view of the principle of statute quality, it will be tried to present a definition for damiya which have all the qualified statute indicators while showing fidelity to the ijtihadi method in criticizing jurisprudential propositions. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| damiya, jurisprudents, quality statute principle, clarity, foresee ability | ||
| مراجع | ||
منابع فارسی و عربی1. ابن‌ادریس حلی، محمد‌بن‌منصور‌بن‌احمد (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ دوم. 2. ابن‌سعید حلّی (یحیی‌بن‌سعید) (1394ق)، نزهة الناظر فی الجمع بین الأشباه و النظائر، قم، منشورات رضی، چاپ نخست. 3. ابن‌فهد حلی، جمال‌الدین احمدبن‌محمد (1407ق)، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست. 4. اسکافی، ابن‌جنید محمدبن‌احمد (1416ق)، مجموعة فتاوی ابن جنید، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست. 5. بهجت فومنی، محمدتقی (1426ق)، جامع المسائل، قم، دفتر معظم‌له، چاپ دوم. 6. تبریزی، جواد‌بن‌علی (1428ق)، تنقیح مبانی الأحکام ـ کتاب الدیات، قم، دار الصدیقة الشهیدة3، چاپ نخست. 7. جمعی از پژوهشگران، زیرنظرِ سید محمود هاشمی شاهرودی (1426ق)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهلِ‌بیت:، قم، مؤسسۀ دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهلِ‌بیت:، چاپ نخست. 8. خمینی (امام)، سید روح‌اللّه موسوی (بی‌تا)، تحریر الوسیلة، قم، مؤسسۀ مطبوعات دار العلم، چاپ نخست. 9. خوانساری، سید احمد‌بن‌یوسف (1405ق)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم. 10. خوئی، سید ابوالقاسم موسوی (1422ق)، مبانی تکملة المنهاج، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، چاپ نخست. 11. دریک، ریچارد و همکاران (1391)، آناتومیِ گِرِی برای دانشجویان، ترجمۀ محمد اکبری و همکاران، تهران، ابن‌سینا، چاپ سوم. 12. راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، لبنان ـ سوریه، دار العلم ـ الدار الشامیة، چاپ نخست. 13. روحانی قمّی، سید صادق حسینی (1412ق)، فقه الصادق7، قم، دار الکتاب ـ مدرسۀ امام صادق7، چاپ نخست. 14. سبزواری، سید عبد‌الأعلی (1413ق)، مهذّب الأحکام، قم، مؤسسة المنار ـ دفتر حضرت آیةالله، چاپ چهارم. 15. سلّار دیلمی، حمزة‌بن‌عبدالعزیز (1404ق)، المراسم العلویة و الأحکام النبویة، قم، منشورات الحرمین، چاپ نخست. 16. شاهرودی، سید محمود هاشمی (1419ق)، بایسته‌های فقه جزا، تهران، نشر میزان ـ نشر دادگستر، چاپ نخست. 17. شریف مرتضی، علی‌بن‌حسین موسوی (1415ق)، الإنتصار فی إنفرادات الإمامیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست. 18. __________ (1417ق)، المسائل الناصریات، تهران، رابطة الثقافة و العلاقات الإسلامیة، چاپ نخست. 19. شهید اول (محمدبن‌مکی) (1410ق)، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، بیروت، دار التراث، چاپ نخست. 20. شهید ثانی (زین‌الدین‌بن‌علی عاملی) (1410ق)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّی ـ کلانتر)، قم، کتاب‌فروشی داوری، چاپ نخست. 21. __________ (1413ق)، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ نخست. 22. شیخ مفید (محمد‌بن‌محمد‌بن‌نعمان عکبری) (1413ق)، المقنعة، قم، کنگرۀ جهانی هزارۀ شیخ مفید، چاپ نخست. 23. صاحب جواهر (محمدحسن نجفی) (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم. 24. صدر، سید محمد (1420ق)، ما وراء الفقه، بیروت، دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ نخست. 25. طباطبائی، سید علی‌بن‌محمد (1409ق)، الشرح الصغیر فی شرح مختصر النافع ـ حدیقة المؤمنین، قم، انتشارات کتابخانۀ آیةالله مرعشی نجفی1، چاپ نخست. 26. __________ (1418ق)، ریاض المسائل، قم، مؤسسۀ آل البیت:، چاپ نخست. 27. طریحی، فخرالدین (1416ق)، مجمع البحرین، تهران، کتاب‌فروشی مرتضوی، چاپ سوم. 28. عاملی، یاسین عیسی (1413ق)، الإصطلاحات الفقهیة فی الرسائل العملیة، بیروت، دار البلاغة للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ نخست. 29. علامه حلی (حسن‌بن‌یوسف‌بن‌مطهر اسدی) (1410ق)، إرشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست. 30. __________ (1411ق)، تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین، تهران، مؤسسۀ چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ نخست. 31. __________ (1413ق)، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست. 32. __________ (1420ق)، تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة (ط ـ الحدیثة)، قم، مؤسسۀ امام صادق7، چاپ نخست. 33. __________ (1421ق)، تلخیص المرام فی معرفة الأحکام، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست. 34. فاضل آبی، حسن‌بن‌ابی‌طالب یوسفی (1417ق)، کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ سوم. 35. فاضل لنکرانی، محمد (1418ق)، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة ـ الدیات، قم، مرکز فقهی ائمۀ اطهار:، چاپ نخست. 36. فاضل هندی، محمد‌بن‌حسن (1416ق)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست. 37. فخرالمحققین (محمدبن‌حسن‌بن‌یوسف حلّی) (1387ق)، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، اسماعیلیان، چاپ نخست. 38. فقعانی، علی‌بن‌علی‌بن‌محمد‌بن‌طی (1418ق)، الدر المنضود فی معرفة صیغ النیات و الإیقاعات و العقود، قم، مکتبة إمام العصرأ العلمیة، چاپ نخست. 39. فیاض کابلی، محمد اسحاق (1426ق)، رساله توضیح‌المسائل، قم، انتشارات مجلسی، چاپ نخست. 40. فیض کاشانی، محمدمحسن ابن‌شاه‌مرتضی (1425ق)، الشافی فی العقائد و الأخلاق و الأحکام، تهران، دار نشر اللوح المحفوظ، چاپ نخست. 41. کوهن، باربارا جانسون (1395)، راهنمای جامع اصطلاحات پزشکی (مدیکال ترمینولوژی) 2017، ترجمۀ علی رستگار فرج‌زاده و فاطمه رمضان شمس، تهران، انتشارات اندیشۀ رفیع، چاپ نخست. 42. کاشف‌الغطاء نجفی (احمد‌بن‌علی‌بن‌محمدرضا) (1423ق)، سفینة النجاة و مشکاة الهدی و مصباح السعادات، نجف اشرف، مؤسسة کاشف الغطاء، چاپ نخست. 43. کلینی، ابوجعفر محمدبن‌یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم. 44. گرجی، ابوالقاسم (1390)، دیات، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم. 45. مجلسی اول (محمدتقی) (1400ق)، یک دوره فقه کامل فارسی، تهران، مؤسسه و انتشارات فراهانی، چاپ نخست. 46. مجلسی دوم (محمدباقربن‌محمدتقی) (بی‌تا)، حدود و قصاص و دیات، تهران، مؤسسۀ نشر آثار اسلامی، چاپ نخست. 47. محقق حلی (جعفربن‌حسن) (1418ق الف)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم. 48. __________ (1418ق ب)، المختصر النافع فی فقه الإمامیة، قم، مؤسسة المطبوعات الدینیة، چاپ ششم. 49. مدنی کاشانی، حاج‌آقا رضا (1410ق)، کتاب القصاص للفقهاء و الخواص، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ دوم. 50. مرعشی نجفی، سید شهاب‌الدین (1415ق)، القصاص علی ضوء القرآن و السنة، قم، انتشارات کتابخانۀ آیةالله مرعشی نجفی1، چاپ نخست. 51. مسچر، آنتونی (1395)، بافت‌شناسی پایه، ترجمۀ رضا شیرازی و همکاران، تهران، انتشارات میرماه، چاپ نخست. 52. مشکینی، میرزا علی (1418ق)، الفقه المأثور، قم، نشر الهادی، چاپ دوم. 53. مشکینی، میرزا علی (بی‌تا)، مصطلحات الفقه، بی‌جا، بی‌نا. 54. مکارم شیرازی، ناصر (1427ق)، الفتاوی الجدیدة، قم، انتشارات مدرسۀ امام علی بن‌ابی‌طالب7، چاپ دوم. 55. ملکیان، مصطفی (1381)، «شش ویژگی عقلانیت گفتاری»، بازتاب اندیشه، ش30. ص 13-21. 56. واسطی زبیدی، محب‌الدین و سید محمد مرتضی حسینی (1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ نخست. 57. وحید خراسانی، حسین (1428ق)، منهاج الصالحین، قم، مدرسۀ امام باقر7، چاپ پنجم. منابع انگلیسیBooks and Articles:58. Lawn, Geoff; Improving public Access to Legislation; 2004; 6 UTS L Rev 49. 59. Oxford Advanced Learner's Dictionary; Oxford University Press, 2010 60. Tomasic, Roman; The sociology of Legislation, in Legislation and Society in Australia; Sydney, The law Foundation of New South Wales, 1980. 61. Voermans, Wim; styles of legislation and Their effects; 2011; Statute Law Review, 32 (2011), 38–53 Cases:62. Kruslin v. France, European Court of Human Rights, 1990. 63. Huvig v. France, European Court of Human Rights, 1990. 64. Di Stefano v. Italy, European Court of Human Rights, 2012. 65. Capital Bank AD v. Bulgaria, European Court of Human Rights, 2005. 66. Maestri v. Italy, European Court of Human Rights ,2004. 67. Lambert v. Frane, European Court of Human Rights, 1996. 68. Malone v. United Kingdom, European Court of Human Rights ,1984. 69. K-H. W. v. Germany, European Court of Human Rights, 2001. 70. C.R. v. United Kingdom, European Court of Human Rights, 1995. 71. The Sunday Times v. United Kingdom, European Court of Human Rights, 1979. 72. Cantoni v. France, European Court of Human Rights, 1996 73. Jorgic v. Germany, European Court of Human Rights, 2007. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 565 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 666 |
||