آمار

تعداد نشریات48
تعداد شماره‌ها2,292
تعداد مقالات33,210
تعداد مشاهده مقاله11,812,296
تعداد دریافت فایل اصل مقاله4,995,987
پورصدقی, رضا, علی‌اکبریان, حسنعلی. (1397). مسئولیت مدنی سقط‌ درمانی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 25(93), 123-148. doi: 10.22081/jf.2018.66025
رضا پورصدقی; حسنعلی علی‌اکبریان. "مسئولیت مدنی سقط‌ درمانی". اسلام و مطالعات اجتماعی, 25, 93, 1397, 123-148. doi: 10.22081/jf.2018.66025
پورصدقی, رضا, علی‌اکبریان, حسنعلی. (1397). 'مسئولیت مدنی سقط‌ درمانی', اسلام و مطالعات اجتماعی, 25(93), pp. 123-148. doi: 10.22081/jf.2018.66025
پورصدقی, رضا, علی‌اکبریان, حسنعلی. مسئولیت مدنی سقط‌ درمانی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1397; 25(93): 123-148. doi: 10.22081/jf.2018.66025

مسئولیت مدنی سقط‌ درمانی

فقه
مقاله 5، دوره 25، شماره 93، فروردین 1397، صفحه 123-148    اصل مقاله (541.23 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2018.66025
نویسندگان
رضا پورصدقی1؛ حسنعلی علی‌اکبریان2
1دانش پژوه مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام و استاد حوزه علمیه قم
2دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
تاریخ دریافت: 15 اردیبهشت 1397،  تاریخ بازنگری: 20 شهریور 1397،  تاریخ پذیرش: 10 مرداد 1397 
چکیده
سقطِ‌جنین اگرچه در شرع مقدس و جوامع بشری، عملی منکر و قبیح شمرده می‎شود ولی در موارد تزاحم بین سلامتی مادر و حیات جنین، از دیدگاه فقیهان بسیاری، مادر مختار است حفظ سلامتی خود را ترجیح دهد. باوجود مجوز برای عمل سقط، مسئولیت مدنی مربوط به سقط‌درمانی یکی از مسائل مطرح است. در این مسئله، قانونگذار به‌تبعیت از بعضی نظرات بزرگان به سقوط ضمان حکم داده است.
بررسی اطلاقات روایات ضمان دیۀ سقطِ‌جنین از نکات بسیار حساس و مشکل این بحث است. نحوۀ اطلاق‎گیری و پذیرفتن یا نپذیرفتن اطلاق احوالی در این روایات از عمده مباحث تأثیرگذار در دلالت این ادله است. با بررسی ظهور ادله، اطمینان کافی برای اطلاق‎گیری از این روایات به‌دست نمی‎آید. اگرچه عدم دلالت آنها نیز اطمینان‌آور نیست، عدم ظهور برای عدم اثبات کافی است. تنها دلیلْ اصل عملی استصحاب و برائت است که اصل اولی در بحث دیات و ضمانات را تعیین می‌کند. این اصل می‎تواند دلیل اثبات عدم مسئولیت ناشی از سقط‌درمانی باشد.
کلیدواژه‌ها
سقط‌درمانی؛ ضمان سقط؛ دیۀ جنین؛ مسئولیت مدنی سقط؛ خطر جانی مادر
عنوان مقاله [English]
Civil responsibility of remedial abortion
نویسندگان [English]
Reza poorsedghi1؛ Hasanali Aliakbarian2
192/5000 The scholar of the jurisprudential center of the Imams (AS) and the researcher at the Imam Baqir jurisprudential center
2Associate Professor, Islamic Science and Calture Academy
چکیده [English]
Although abortion is regarded as an evil and indecent act according to the holy shariah and the human societies, but in cases of contradiction between a mother`s health and her fetus`s life, based on lots of the jurisprudents` opinion, the mother is authorized to prefer her health. In spite of permission for an destruction of fetus, civil liability of remedial abortion is a problematic question. In this regard, following some great scholars` outlooks, the lawmaker has issued an opinion of extinction of liability.
 Reviewing the absoluteness of the traditions in connection with the liability of diya for abortion is considered as one of most sensitive and difficult points of this subject. The method of taking absoluteness, accepting and refusing absoluteness of  ahval (states)  in these traditions is one of the prominent effective discussions in implication of these evidence. With analyzing appearance of the evidence, an enough assurance regarding taking absoluteness from these traditions will not be acquired. Though lack of their implication is not reliable, but lack of appearance is enough for disproving it. The only evidence is the practical principles of istishāb and barā`ah which determines the first principle in diyat and liabilities (blood moneys  and zimānāt). This principle can be a proof of non- responsibility for remedial abortion.
کلیدواژه‌ها [English]
remedial abortion, liability of abortion, diya of fetus, civil responsibility of abortion, risk of mother`s life
مراجع

1. آملی، میرزا هاشم (1395ق)، مجمع الأفکار و مطرح الأنظار، قم، المطبعة العلمیة، چاپ نخست.

2. ابن ادریس حلّی، محمد (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ دوم.

3. اردبیلی، احمد‌بن‌محمد (1403ق)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ نخست.

4. اصفهانی، محمدحسین (1418ق)، حاشیة کتاب المکاسب، قم، أنوار الهدی، چاپ نخست.

5. انصاری، مرتضی (1415ق)، کتاب المکاسب (للشیخ الأنصاری، ط ـ الحدیثة)، قم، کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، چاپ نخست.

6. __________ (1428ق)، فرائد الأصول، قم، مجمع الفکر الإسلامی، چاپ نهم.

7. ایروانی، علی (1422ق)، الأصول فی علم الأصول، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم‏، چاپ نخست.

8. برقی، ابوجعفر احمدبن‌محمدبن‌خالد (1371ق)، المحاسن (للبرقی)، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم.

9. تبریزی، جواد‌بن‌علی (1427ق)، صراط النجاة (للتبریزی)، قم، دار الصدیقة الشهیدة،‌ چاپ نخست‌.

10. __________ (1387ق)، دروس فی مسائل علم الأصول، قم، دار الصدیقة الشهیدة3، چاپ دوم.

11. تبریزی، موسی (1369)، قاعدة الضرر، الید، التجاوز و الصحة (أوثق الوسائل)، قم، کتاب‌فروشی کتبی نجفی، چاپ نخست.

12. خامنه‌ای، سید علی (1420ق)، أجوبة الاستفتائات (بالعربیة)، بیروت، الدار الإسلامیة، چاپ سوم.

13. خمینی (امام)، سید روح‌اللّٰه (بی‎تا)، کتاب البیع (للإمام الخمینی)، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی1، چاپ نخست.

14. خوئی، سید ابوالقاسم (1427ق)، فقه الأعذار الشرعیة و المسائل الطبیة (المحشّی)، قم، دار الصدیقة الشهیدة3، چاپ نخست.

15. __________ (1422ق)، مصباح الأصول، قم، مؤسسة إحیاء آثار السید الخوئی، چاپ نخست.

16. __________ (بی‎تا)، مبانی تکملة المنهاج، بی‎جا، بی‎نا .

17. __________ (1410ق)، تکملة المنهاج، قم، نشر مدینة العلم، چاپ بیست‌وهشتم.

18. سبزواری، سید عبدالأعلی (1413ق)، مهذب الأحکام (للسبزواری)، قم، مؤسسۀ المنار، چاپ چهارم.

19. شبیری زنجانی، سید موسی (1419ق)، کتاب نکاح (زنجانی)، قم، مؤسسۀ پژوهشی رای‌پرداز، چاپ نخست.

20. شهید ثانی (زین‌الدین عاملی) (1410ق)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّی ـ کلانتر)، قم، کتاب‌فروشی داوری، چاپ نخست.

21. شیخ صدوق (ابی‌جعفر محمدبن‌علی‌بن‌الحسین‌بن‌بابویه قمّی) (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم.

22. شیخ طوسی (محمدبن‌حسن) (1407ق)، تهذیب الأحکام، ج10، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.

23. شیخ‌الشریعه اصفهانی (فتح‌اللّه) (1410ق)، قاعدة لا ضرر (لشیخ الشریعة)، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ نخست.

24. شیرازی، سید محمد حسینی (1421ق)، الفقه، المرور و آداب السفر‌، بیروت، ‌مؤسسة المجتبی‌، چاپ نخست‌.

25. صاحب جواهر (محمدحسن نجفی) (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم.

26. صدر، محمدباقر (1417ق)، بحوث فی علم الأصول، قم، مؤسسۀ دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهلِ‌بیت:‏، چاپ سوم.

27. صیمری، مفلح‌بن‌حسن (1420ق)، غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دار الهادی، چاپ نخست.

28. طباطبائی حکیم، سید محسن (1416ق)، مستمسک العروة الوثقی، قم، مؤسسة دار التفسیر، چاپ نخست.

29. طباطبائی، سید علی (1418ق)، ریاض المسائل (ط ـ الحدیثة)، قم، مؤسسۀ آل‌البیت:، چاپ نخست.

30. عاملی، سید جواد (بی‎تا)، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة (ط ـ القدیمة)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ نخست.

31. علامه حلی (حسن‌بن‌یوسف‌بن‌مطهر اسدی) (1420ق)، تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة (ط ـ الحدیثة)، شش‌جلدی، قم، مؤسسۀ امام صادق7، چاپ نخست.

32. فاضل لنکرانی، محمد (بی‎تا الف)، احکام پزشکان و بیماران، بی‎جا، بی‎نا.

33. __________ (بی‎تا ب)، جامع المسائل (فارسی ـ فاضل)، دوجلدی، قم، انتشارات امیر قلم، چاپ یازدهم.

34. فاضل هندی (محمد اصفهانی) (1416ق)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ نخست.

35. فخرالمحققین (محمد‌بن‌حسن‌بن‌یوسف‌ حلی) (1387ق)، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، اسماعیلیان، چاپ نخست.

36. فرطوسی حویزی، حسین (1416ق)، التوضیح النافع فی شرح ترددات صاحب الشرائع، قم، انتشارات جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ دوم.

37. قائینی، محمد (1393)، «سقطِ‌جنین از منظر پزشکی، فقه و حقوق»، فقه و اجتهاد، ش1، ص279-284.

38. __________ (1424ق)، المبسوط فی فقه المسائل المعاصرة، قم، مرکز فقه الأئمة الأطهار:، چاپ نخست.

39. کلینی، محمد‌بن‌یعقوب (1407ق)، الکافی (ط ـ الإسلامیة)، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.

40. مامقانی، ملا عبداللّٰه (1350ق)، حاشیة علی رسالة لا ضرر (للمامقانی)، قم، مجمع الذخائر الإسلامیة، چاپ نخست.

41. محقق ثانی (علی‌بن‌حسین کرکی) (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسۀ آل‌البیت:، چاپ دوم.

42. محقق حلی (نجم‌الدین جعفربن‌حسن) (1408ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چهارجلدی، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم.

43. مکارم شیرازی، ناصر (1427ق)، استفتائات جدید (مکارم)، قم، انتشارات مدرسۀ امام علی7، چاپ دوم.

44. منتظری، حسین‌علی (1427ق)، احکام پزشکی، قم، سایه، چاپ سوم.

45. نراقی، مولی احمد (1415ق)، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، مؤسسۀ آل‌البیت:، چاپ نخست.

46. نراقی، مولی محمد (1422ق)، مشارق الأحکام، یک‌جلدی، قم، کنگرۀ نراقیین ملا مهدی و ملا احمد، چاپ دوم.

47. هاشمی شاهرودی، سید محمود (1423ق)، قراءات فقهیة معاصرة، قم، مؤسسۀ دائرةالمعارف فقه اسلامی، چاپ نخست.

48. یزدی، محمدکاظم (1426ق)، حاشیة فرائد الأصول، قم، دارالهدی‏، چاپ نخست.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 591
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 606