آمار
| تعداد نشریات | 48 |
| تعداد شماره‌ها | 2,291 |
| تعداد مقالات | 33,203 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,810,235 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,994,236 |
تحلیل دیدگاه غزالی در باب وحیانی بودن منطق | ||
| پژوهش های قرآنی | ||
| مقاله 5، دوره 23، شماره 89، دی 1397، صفحه 98-119 اصل مقاله (450.06 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqr.2018.49078.1761 | ||
| نویسنده | ||
| مهری چنگی آشتیانی* | ||
| استادیار دانشکده فنی و حرفه‌ای دکتر شریعتی | ||
| تاریخ دریافت: 20 آبان 1396، تاریخ بازنگری: 08 تیر 1397، تاریخ پذیرش: 13 تیر 1397 | ||
| چکیده | ||
| غزالی یکی از بزرگ‌ترین متکلمانی است که برای منطق منشأ وحیانی قائل است. او خدا را معلم اول، جبرئیل را معلم ثانی و پیامبر اکرم6 را معلم ثالث می‌شمرد. مهم‌ترین ابتکار غزالی در علم منطق، استخراج قیاس‌های منطقی از قرآن کریم است که با مثال‌های اصولی و اسلامی آمیخته و آنها را در کتاب «القسطاس المستقیم» آورده است. از دیدگاه غزالی، قرآن کریم نور است و از آن جهت نور خوانده می‌شود که مشتمل بر موازین منطقی است. قرآن کریم تمامی حقایق عالم را به‌صورت مجمل و مضمر داراست. او بین منطق و آموزه‌های قرآنی از طریق ارجاع قیاس‌های منطقی به پنج میزان قرآن کریم، رابطه عمیق برقرار کرده است. او برای جایگزینی اصطلاحات یونانی، از مثال‌های شرعی فقهی و کلامی استفاده نموده است. این رابطه بدین گونه است: میزان تعادل بر «قیاس اقتران حملی»، میزان تلازم بر «قیاس استثنایی متصل» و میزان تعاند بر «قیاس استثنایی منفصل» منطبق است. میزان تعادل خود بر سه گونه است: میزان اکبر (شکل اول)، میزان اوسط (شکل دوم) و میزان اصغر (شکل سوم) که در مجموع به پنج مورد خلاصه می‌شود. پیامد نظریه غزالی این است که منطق را به‌جای امامت گذاشته و روی این مسأله تأکید کرده است که با وجود منطق، به امام معصوم نیازمند نخواهیم بود. در مقاله حاضر به انطباق این موازین با قیاس‌های منطقی پرداخته‌ایم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| میزان/ منطق/ قیاس/ القسطاس المستقیم/ امامت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of Ghazālī’s Viewpoint on Revelatoriness of Logics | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mehri Changi Ashtiani | ||
| Assistant Professor, Dr. Shariaty Technical and Vocational College | ||
| چکیده [English] | ||
| Ghazālī is one of the greatest theologians who have believed in a revelatory origin for logics. He would consider God as the first Master, the Gabriel as the second Master, and the Holy Prophet as the third Master. Ghazālī’s most important innovation in the science of logics is his extraction of logical deductions from the Holy Qur’an, which he has combined with doctrinal (uṣūlī) and Islamic examples and presented in his Al-Qisṭās al-Mustaqīm (The Just Balance). From Ghazālī’s point of view, the Holy Qur’an is pure light and is called so because it consists of logical standards. The Holy Qur’an contains all the truths of the world in a succinct and implied form. He has maintained a profound relation between logics and the Qur’anic doctrines through reference of logical standards to five scales of the Holy Qur’an. He has used legal, jurisprudential, and theological terms to be replaced with Greek terminology. This relation is as follows: balance scale conforms to “categorical conjunction syllogism”, correlation scale to “exceptive conjunctive syllogism”, and reciprocal enmity (ta‘ānnud) scale to “exceptive disjunctive syllogism”. Balance scale is in turn of three types: major scale (first form), middle scale (second form), and minor scale (third form), which are totally summed up to five instances. The outcome of Ghazālī’s theory is that he has replaced logic for Imamate and stressed that given the existence of logic, there is no need for the Infallible Imam. In this article, we have undertaken to conform these standards to logical syllogism. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| scale, logic, syllogism, Al-Qisṭās al-Mustaqīm, Imamate | ||
| مراجع | ||
|
1. قرآن کریم. 2. ابراهیمی دینانی، غلام‌حسین؛ منطق و معرفت در نظر غزالی، تهران، امیرکبیر، 1370ش. 3. حسن‌زاده آملی، حسن؛ قرآن و عرفان و برهان از هم جدایی ندارند، قم، انتشارات قیام، 1374ش. 4. سبزواری، هادی؛ شرح منظومه، تهران، بی‌نا، 1369ش. 5. شیرازی، صدرالدین محمدبن ابراهیم؛ الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1410ق. 6. غزالی، محمدبن محمد؛ الاقتصاد فی الاعتقاد، بیروت، دار قتیبه، 1423ق. 7. غزالی، محمدبن محمد؛ القسطاس المستقیم (الموازین الخمسة للمعرفة القرآن)، دمشق، المطبعة العلمیه، بی‌تا. 8. غزالی، محمدبن محمد؛ المستصفی من علم الاصول، قاهره، المکتبة التجاریة، 1991م. 9. غزالی، محمدبن محمد؛ المنقذ فی الضلال، ترجمه صادق آئینه‌وند، تهران، امیرکبیر، 1362ش. 10. غزالی، محمدبن محمد؛ تهافت الفلاسفه، ترجمه علی‌اصغر حلبی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1361ش. 11. غزالی، محمدبن محمد؛ شفاء الغلیل فی بیان اشبه و المخیل و مالک التعلیل، بغداد، الارشاد،1390ق. 12. غزالی، محمدبن محمد؛ محک النظر، بیروت، دارالفکر، 1994م. 13. غزالی، محمدبن محمد؛ معیار العلم فی فن المنطق، بیروت، دار و مکتبة الهلال، 1427ق. 14. غزالی، محمدبن محمد؛ مقاصد الفلاسفه، قاهره، دایرة المعارف مصر، 1961م. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 771 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 395 |
||