آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,522 |
| تعداد مقالات | 35,778 |
| تعداد مشاهده مقاله | 15,252,101 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,907,030 |
واکاوی مراد از «الذِکْر» در آیه 44 سورۀ نحل | ||
| پژوهش های قرآنی | ||
| مقاله 6، دوره 23، شماره 89، دی 1397، صفحه 120-139 اصل مقاله (452.51 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqr.2018.48883.1726 | ||
| نویسندگان | ||
| عباس اسماعیلی زاده1؛ سمانه فتحی* 2 | ||
| 1دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 2دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| تاریخ دریافت: 28 مهر 1396، تاریخ بازنگری: 27 اردیبهشت 1397، تاریخ پذیرش: 29 اردیبهشت 1397 | ||
| چکیده | ||
| بسیاری از مفسران و مترجمان، مراد از«الذکر» در آیه 44 سوره نحل را قرآن می‌دانند. معتقدان این دیدگاه به دو دسته تقسیم می‌شوند: گروه اول که طیف وسیعی از مفسران را تشکیل می‌دهند، قاطعانه این نظر را بیان می‌کنند. گروه دوم ضمن پذیرش مفهوم قرآن برای «الذکر»، به دنبال حل مشکل ظاهری ناشی از این دیدگاه هستند. از سوی دیگر برخی مفسران مقصود از «الذکر» را سنت پیامبر6 دانسته‌اند. بررسی دلایل این دیدگاه‌ها بیانگر کاستی دقت آنان در سیاق و ظاهر الفاظ آیه است. ازاین‌رو نوشتار حاضر پس از اعتبارسنجی دلایل دیدگاه‌های ارائه شده مفسران، با تدبر در ظاهر و سیاق آیه و نیز واکاوی واژه «الذکر»، ثابت کرده که قائلان دیدگاه اول با ایجاد تغییر در ساختار آیه و خروج از معنای ظاهری، و قائلان دیدگاه دوم به دلیل عدم ارائه مستندات کافی، نتوانسته‌اند فهم صحیحی از «الذکر» ارائه کنند. در نهایت نگارندگان این پژوهش، به جهت سازگاری با ظاهر آیه، «وحی تفسیری» را مراد از «الذکر» در این آیه دانسته که به‌نظر می‌رسد در آیات دیگر با «حکمت» از آن نام برده شده است. با پذیرش دیدگاه «وحی تفسیری» برای «الذکر»، این مطلب اثبات می‌شود که در این آیه، «الذکر» غیر از «ما نُزّل الیهم» است و مشکل ظاهری آیه حل می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سوره نحل/ الذکر/ ما نُزّل الیهم/ وحی تفسیری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Delving into the Meaning of Al-Dhikr in Verse 44 of Sūat al-Naḥl | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abbas Isma’ilizadeh1؛ Samaneh Fathi2 | ||
| 1Assosciate Professor, Ferdowsi University of Mashhad | ||
| 2Ph.D. Student, Ferdowsi University of Mashhad | ||
| چکیده [English] | ||
| Many of the interpreters believe that what is meant by al-Dhikr (reminder, remembrance) in verse 44 of Sūrat al-Naḥl, is the Qur’an. The believers in this viewpoint are divided into two groups: the first group that include a vast expectrum of interpreters express this view definitely. The second group who, while accepting the concept of Qur’an for al-Dhikr, are seeking to solve the apparent problem resulting from this viewpoint. On the other hand, some interpreters have considered al-Dhikr to mean the Sunna of the Prophet (S.A.). Examining the reasons for this viewpoint indicates the deficiency in their accuracy in the context and apparent meaning of the verse. Thus, after validation of the evidences provided by the interpreters and by deliberation on the external meaning and the context of the verse and delving into the word al-Dhikr, the present writing has proved that the first group by making a change in the structure of the verse and diverting from the external meaning and the second group due to lack of sufficient evidences, have not been able to present a correct understanding of the meaning of al-Dhikr. In the end, the writers of this research have viewed “exegetical revelation” as the meaning of al-Dhikr in this verse due to its compatibility with the apparent meaning of the verse, which seems to be mentioned as “wisdom” in other verses. By accepting the viewpoint of “exegetical revelation” for al-Dhikr, it would be proved that in this view, al-Dhikr is different from mā nuzzila ilayhim (that which has been sent down to them) and the apparent problem of the verse is solved. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Sūrat al-Naḥl, mā nuzzila ilayhim, exegetical revelation | ||
| مراجع | ||
|
1. قرآن کریم. 2. ابن حبان، محمد؛ صحیح ابن حبان، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1414ق. 3. ابن حنبل، احمد؛ مسند ابن حنبل، بیروت، دار صادر، بی‌تا. 4. ابن عاشور، محمد‌بن طاهر؛ التحریر و التنویر، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، بی‌تا. 5. ابن عبدالبر، ابوعمر یوسف؛ جامع بیان العلم وفضله، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1398ق. 6. ابن غضائری، احمد‌بن الحسین؛ الرجال، قم، دار الحدیث، 1380ش. 7. ابن فارس، احمد؛ معجم مقاییس اللغة، قم، مکتب الاعلام الإسلامی، بی‌تا. 8. ابن منظور، محمد‌بن مکرم؛ لسان العرب، بیروت، دار الفکر، بی‌تا. 9. اشیب بغدادی؛ جزء اشیب، امارات العربیة المتحدة، دار علوم الحدیث، 1990م. 10. امینی، عبدالمؤمن؛ «نقش سیاق در تفسیر آیات قرآن»، کوثر معارف، شماره 2، بهار 1391، 295-261. 11. آلوسى، سید محمود؛ روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1415ق. 12. بابایی، علی‌اکبر؛ مکاتب تفسیری، قم- تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه- سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، 1392ش. 13. بحرانى، سید هاشم؛ البرهان فى تفسیر القرآن، قم، موسسة البعثة، 1416ق. 14. بغوى، حسین‌بن مسعود؛ معالم التنزیل فى تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربى،1420ق. 15. بلخی، مقاتل‌بن سلیمان؛ تفسیر مقاتل‌بن سلیمان، بیروت، دار إحیاء التراث، 1423ق. 16. حسینى شاه عبدالعظیمى، حسین‌بن احمد؛ تفسیر اثنا عشرى، تهران، انتشارات میقات، 1363ش. 17. حقى بروسوى، اسماعیل؛ تفسیر روح البیان، بیروت، دار الفکر، بی‌تا. 18. حلی (ابن داوود)، حسن‌بن علی؛ رجال ابن داوود، نجف اشرف، مطبعة الحیدریة، 1972م. 19. حلی (علامه)، حسن‌بن یوسف؛ خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال، قم، مؤسسة نشر الفقاهة، 1417ق. 20. خاکپور، رحیم؛ معارف، مجید؛ «بررسی معناشناسانه واژه تبیین در قرآن و نظریه ناممکن بودن تفسیر بدون روایات»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال هشتم، شماره 16، 1390، 114-85. 21. ذهبی، محمدحسین؛ التفسیر و المفسرون، قاهرة، مکتبة وهبة، 2000م. 22. رشید رضا، محمد؛ تفسیر القرآن الحکیم (تفسیر المنار)، مصر، الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1990م. 23. سجستانی، ابوداوود سلیمان‌بن الاشعث؛ سنن ابی‌داوود، بیروت، دار الفکر، 1410ق. 24. سلوی، محمد العلوی؛ الوجوه و النظائر فی القرآن الکریم، قاهرة، دارالشروق، 1419ق. 25. سیوطى، جلال‌الدین؛ الدر المنثور فى التفسیر بالمأثور، قم، کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى، 1404ق. 26. شمس کلاهی، مجید؛ «آیه تفسیر (نحل/44) و جواز تفسیر اجتهادی»، قرآن شناخت، سال پنجم، شماره دوم، پیاپی 10، پاییز و زمستان 1391، 66-47. 27. صادقى تهرانى، محمد؛ الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن، قم، انتشارات فرهنگ اسلامى، 1365ش. 28. طباطبایى، سید محمدحسین؛ المیزان فى تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1417ق. 29. طبرسى، فضل‌بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، 1372ش. 30. طبرى، محمد‌بن جریر؛ جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفه، 1412ق. 31. طوسی، محمد‌بن حسن؛ الفهرست، قم، مؤسسة نشر الفقاهة، 1417ق. 32. طوسی، محمد‌بن حسن؛ رجال الطوسی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1415ق. 33. عتر، نورالدین؛ منهج النقد فی علوم الحدیث، دمشق، دار الفکر، 1997م. 34. فراهیدی، خلیل‌بن احمد؛ کتاب العین، قم، دار الهجرة، بی‌تا. 35. فضل‌الله، سید محمدحسین؛ تفسیر من وحى القرآن، بیروت، دار الملاک للطباعة و النشر، 1419ق. 36. فیضى ناکوری، ابوالفیض؛ سواطع الالهام فى تفسیر القرآن، قم، دارالمنار، 1417ق. 37. قرائتى، محسن؛ تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگى درس‌هایی از قرآن، 1383ش. 38. کرمى حویزى، محمد؛ التفسیر لکتاب الله المنیر، قم، علمیه، 1402ق. 39. کلینى، محمد‌بن یعقوب؛ الکافی، قم، دار الحدیث، 1429ق. 40. گنابادى، سلطان محمد؛ بیان السعادة فى مقامات العبادة، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1408ق. 41. ماوردى، على‌بن محمد؛ النکت و العیون، بیروت، دار الکتب العلمیة، بی‌تا. 42. مجلسى، محمدباقر؛ بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1403ق. 43. مروتی، سهراب؛ ساکی، سارا؛ «معناشناسی واژه ذکر در قرآن کریم»، آموزه‌های قرآنی، شماره 17، بهار و تابستان 1392، 154-135. 44. مصطفوى، حسن؛ التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، بیروت، دار الکتب العلمیة، بی‌تا. 45. معرفت، محمدهادی؛ التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب، مشهد، الجامعة الرضویة للعلوم الاسلامیة، 1418ق. 46. مکارم شیرازى، ناصر؛ تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1374ش. 47. میبدى، رشیدالدین؛ کشف الأسرار و عدة الأبرار، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1371ش. 48. نجاشی، احمد‌بن علی؛ رجال النجاشی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1416ق. 49. هوارى، هود‌بن محکم؛ تفسیر کتاب الله العزیز، الجزایر، دار البصائر، 1426ق. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 986 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 670 |
||