بیا شهریور

تقویم شهریور

مریم خیری

بیا شهریور، پیراهنت ییلاق لک‌لک‌ها...

آمدن شهریور، خبر از روزهای آخر تابستان می‌دهد و به قولی شکسته‌شدن کمر گرما. روزهای شهریور برای بیشتر خانواده‌ها، پر از اتفاق و جنب‌وجوش است. سفرهای تابستانی، گشت‌وگذار و خرید لوازم‌التحریر، تنها بخشی از برنامه‌های ما در این ماه دوست‌داشتنی‌ست. توجه داشته باشیم که روزهای پایانی شهریور امسال، با وقایعی مقارن است که طعم متفاوتی را به آن بخشیده است. روزهای شهریور امسال را مرور کنیم:

نهم شهریور

عید سعید غدیرخم و انتخاب ‏امیرالمؤمنین، علی(ع) به جانشینی پیامبر اسلام (10ق)

پیامبر گرامی اسلام، حضرت محمد(ص) هنگام بازگشت از آخرین سفر حج خود، حضرت علی(ع) را به امر خداوند، برای جانشینی و وصایت خویش به مسلمانان معرفی کردند. اهمیت انتخاب امام علی(ع) به جانشینی پیامبر اسلام(ص) به‌حدی‌ست که خداوند، انجام این کار عظیم را اجرای کامل رسالتِ آن حضرت عنوان کرده است. این مراسم در مکانی به‌نام غدیرخم، واقع در مسیر مکه به مدینه برگزار شد. مسلمانان حاضر در غدیرخم که شمار آنان به ده‌هاهزار نفر می‌رسید، پس از این انتخاب، با شور و اشتیاق بسیار، با امام علی(ع) بیعت کردند. خداوند، انتخاب امام علی(ع) را با اکمال دین و اتمام نعمت‌ها برابر دانست و دین اسلام را برای امت برگزید. با تمام سفارشی که پیامبر اسلام(ص) به جانشینی امام علی(ع) کردند، پس از رحلت ایشان برخی از مهاجران و انصار، ولایت ایشان را نپذیرفتند و «ابوبکر بن ابی‌قحافه» را به خلافت برگزیدند.

دوازدهم شهریور

درگذشت فیزیک‌دان شهیر، دکتر «محمود حسابی»، پدر فیزیک جدید ایران (1371ش)

دکتر محمود حسابی، در 1281 شمسی از پدر و مادر تفرشی در تهران دیده به جهان گشود. وی تنها شاگرد ایرانی آلبرت انیشتین بود و علاوه بر استاد، با دانشمندان معروف دنیا، مانند برتراند راسل و آندره ژید ارتباط علمی داشت. دکتر حسابی، پایه‌گذار ده‌ها مرکز علمی، صنعتی، فرهنگی و خدماتی در کشور بود که عبارت‌اند از: دانش‌سرای عالی، اولین ایستگاه هواشناسی، اولین بیمارستان خصوصی ایران، دانشکده‌ی فنی و دانشکده‌ی علوم دانشگاه تهران، نخستین رصدخانه برای پی‌گیری اطلاعات ارسالی از ماهواره‌ها، مؤسسه‌ی ژئوفیزیک دانشگاه تهران، انجمن موسیقی ایران و فرهنگستان زبان ایرانی و... . پروفسور محمود حسابی، در دوازدهم شهریور 1371 در نودسالگی و هنگام معالجه‌ی بیماری قلب در بیمارستان دانشگاه ژنو، بدرود حیات گفت.

هفدهم شهریور

قیام هفده شهریور یا جمعه‌ی سیاه (1357ش)

در اولین ساعات جمعه، 17 شهریور 1357، ارتشبد غلامعلی اویسی، فرماندار نظامی تهران، از رادیوی تهران و حومه، حکومت نظامی اعلام کرد. مردم که از حکومت نظامی اطلاع نداشتند، پیش از ساعت شش صبح برای چهارمین روز متوالی، از خانه‌ها بیرون آمدند و سیل‌آسا رو به خیابان‌ها آوردند. مأموران مسلح پس از چندبار اخطار، از زمین و هوا جمعیت را ناجوانمردانه هدف رگبار مسلسل قرار دادند. در اطراف میدان، جنازه‌ی شهیدانی بود که در صحنه‌ی نبرد نابرابر، همچنان باقی مانده بودند و خون‌هایی که هر گوشه‌ای از میدان را گلگون کرده بود. هرچند شمار دقیق قربانیان این حادثه هیچ‌گاه مشخص نشد، قطعی‌ست این رقم از چهارهزار نفر افزون بود. از آن روز، هفدهم شهریور 1357، به جمعه‌ی خونین تهران معروف شد.

بیست‌ویکم شهریور

درگذشت خانم «رِیموند دلاروش»، اولین زن خلبان رسمی جهان (1919م)

خانم ریموند دلاروش، اولین زن خلبان رسمی جهان، اول اکتبر 1886 در فرانسه به دنیا آمد و در 24سالگی (8 مارس 1910) موفق به دریافت گواهی‌نامه‌ی مخصوص هوانوردی شد. وی سی‌وششمین فرد و اولین زنی بود که خلبان رسمی شناخته می‌شد. دلاروش همچنین دارای چندین عنوان قهرمانی در هوانوردی بود. خانم رِیموند دلاروش، 12 سپتامبر 1919، بر اثر سقوط هواپیمایش در 33سالگی درگذشت.

بیست‌وهفتم شهریور

درگذشت شاعر معاصر، استاد «محمدحسین بهجت تبریزی»، معروف به «شهریار» (1367ش)

سیدمحمدحسین بهجت تبریزی، متخلص به شهریار، سال 1285 شمسی در خانواده‌ای اهل ادب در تبریز به دنیا آمد.

شهریار از مشهورترین غزل‌سرایان معاصر و معروفِ خاص و عام است. او غزل‌های دل‌نشینِ بسیاری سروده که یادگار نخستین عشق آتشینش است. عشق عرفانی نیز، در اشعار شهریار مقام والایی دارد و بر بیشتر شعرهای او سایه افکنده است. کلیات اشعار شهریار، متجاوز از پانزده‌هزار بیت از قصیده، غزل، مثنوی و قطعه است که در سه جلد به چاپ رسیده است.

شهریار، سال 1367 در مراسم مجتمع هنر و ادبیات دفاع مقدس، لوح دست‌خط زرین حضرت امام(ره)، دیپلم افتخار و سکه‌ی یادبود مجتمع برای برگزیده‌ی شعر را دریافت کرد. این شاعر شهیر، بیست‌وهفتم شهریور همان سال، در 82سالگی در تهران چشم از جهان فروبست و در مقبرةالشعرای تبریز به خاک سپرده شد.

سی‌ویکم شهریور

آغاز هفته‌ی دفاع مقدس

آخرین روز شهریور، سال‌روز شروع جنگ تحمیلی از سوی رژیم بعث عراق برضد جمهوری اسلامی ایران، آغاز هفته‌ای‌ست که «هفته‌ی دفاع مقدس» نام‌گذاری شده است. دوران هشت سال دفاع مشروع امت سلحشور ایران، در حفظ و اعتلای نظام مقدس اسلامی و حراست از مرزهای عزت و شرف این مرز و بوم، به‌مثابه یکی از حساس‌ترین و بارزترین برهه‌های حیات راستین این ملت، همچون نگینی تابناک، تا همیشه‌ی زمان، بر تارَکِ تاریخ حماسه، ایثار و پایداری آزادگان جهان می‌درخشد. دفاع امت اسلامی ایران در برابر تجاوز همه‌جانبه‌ی دشمنان اسلام، در تاریخ مبارزات حق‌طلبانه‌ی ملتی سترگ، فروزان خواهد بود. پایداری ایران اسلامی که برخاسته از روح وحدت و ایمان بود، در سایه‌ی هدایت‌های رهبر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) شکل گرفت و باعث احیای مکتبی سازنده و نهضت‌های آرمانگرا و ایدئولوژی جهان‌گیر شد. دفاع مقدس ما در زمینه‌های مختلف سیاسی، نظامی، اجتماعی، فرهنگی و... توانست معادلات جهانی معمول را برهم زَنَد و تحلیل‌های مادی دنیاپرستان را نقش بر آب سازد.

ماه را دریابیم

واقعیت این است که زندگی ما مسلمانان، با مناسبت‌های مذهبی تقویم و آگاهی درباره‌ی آن‌ها گره خورده و این می‌تواند به درک عمیق‌تر ما از وقایع دینی منجر شود. ماه را دریابیم، درواقع تلاشی‌ست برای شناخت و درک ما از مناسبت‌های مذهبی تقویم برای تعمیق باورهای دینی خود و خانواده‌های‌مان؛ کوششی برای آگاهی خانواده‌ها، از اعمال سفارش‌شده در مناسبت‌های مذهبی هر ماه.

عید غدیر: روزهای اول شهریور مقارن شده با عید سعید غدیرخم که اعمال این روز عزیز، بدین شرح است:

1. روزه؛
2. غسل‌کردن؛
3. زیارت حضرت علی(ع) که یکی از زیاراتش «امین‌الله» است؛
4. خواندن دعای «ندب». 

چون مؤمنی را ملاقات کند، این تهنیت را بگوید: «الحمد لله الذی جعلنا من المتمسّکین بولایة امیر المؤمنین والائمة المعصومین علیهم السلام.»

برای این امور، فضیلت بسیاری ذکر شده است:

1. پوشیدن لباس‌های نیکو؛
2.  زینت‌کردن؛
3. استعمال بوی خوش؛
4. شادی‌کردن و شادنمودن شیعیان امیرالمؤمنین(ع)؛
5. گذشت از تقصیر شیعیان؛
6. برآوردن حاجت دیگران؛
7. صله‌ی رحم؛
8. اطعام اهل ایمان؛
9. شکر و سپاس برای نعمت بزرگ ولایت.

دهه‌ی اول محرم: روزهای پایانی ماه شهریور نیز، با شروع ماه محرم مصادف شده و اعمال و سنت‌های بسیاری درباره‌ی عظمت این روزها، به‌ویژه تاسوعا و عاشورا ذکر شده است؛ ازجمله این‌کهزندگی دوستان اهل بیت(ع)، باید در محرم و صفر تغییر کند تا توفیق عرض ادب و تسلیت به ساحت صاحبان مصیبت (ائمه(ع)) پیدا کنند. از سوی دیگر، کارهای هیئت‌ها و حسینیه‌ها ـ مانند توزیع چای، پخت‌وپز، شست‌وشو و سیاه‌پوش‌کردن معابر و مساجد ـ را بین خود تقسیم کنند تا همه بتوانند فیض سخنرانی و ذکر مصیبت و سینه‌زنی را درک کنند. تهیه‌ی لباس عزا برای خود، خانواده و فرزندان قبل از ماه محرم نیز، از آداب این ماه است. باید به فکرِ تهیه‌ی لباس سیاه باشیم تا با این کار، بهترین درس را برای آمادگی در عزای امام حسین(ع) به خانواده و دوستان خود بدهیم. باید کاری کنیم که حتی کوچک‌ترین فرد خانواده، این پرسش در ذهنش به وجود آید که مگر چه شده که ناگهان همه‌چیز تغییر کرده و رنگ مشکی در زندگی ما حرف اول را می‌زند؟ فرزندان که با این فرهنگ بزرگ می‌شوند، می‌آموزند باید قبل از محرم برای گریه، عزا، حزن و مجالس ذکر مصیبت آماده باشند.

خانومی که شما باشی

بسیاری از خانواده‌ها در روزهای شهریورماه، درصدد آماده‌کردن فرزندان خود برای شروع سال تحصیلی هستند و چه خوب است که توجه داشته باشیم در شرایط کنونی اقتصادی کشور، از خرج‌های بیهوده و تهیه‌ی لوازمی که چندان ضروری نیستند بپرهیزیم و فرزندان خود را نیز با این فرهنگ تربیت کنیم.

تقارن جالبی هم در این ماه وجود دارد و عید سعید غدیر با این ماه مصادف شده است. می‌توان از این فرصت استفاده کرد و بخشی از لوازم فرزندان را برای عیدی به آن‌ها هدیه کرد و در ضمن آن، عظمت و مبارکی این روز را در ذهن آن‌ها ماندگار ساخت.