تعداد نشریات | 54 |
تعداد شمارهها | 2,387 |
تعداد مقالات | 34,316 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,992,433 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,705,086 |
اخلاق جنسیتی از منظر اسلام و رابطه آن با نسبیت اخلاقی | ||
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی | ||
مقاله 3، دوره 14، شماره 31 - شماره پیاپی 53، آذر 1397، صفحه 33-54 اصل مقاله (372.47 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jare.2019.51870.1270 | ||
نویسندگان | ||
عباس عبدالهی* 1؛ سکینه اکبری2 | ||
1حوزه علمیه قم | ||
2مرکز آموزش عالی اجتهاد قم، جامعه الزهرا س | ||
تاریخ دریافت: 25 مرداد 1397، تاریخ بازنگری: 18 دی 1397، تاریخ پذیرش: 19 دی 1397 | ||
چکیده | ||
یکی از مسائل نوپدید در تحقیقات تفسیری و حدیثی معاصر، بازخوانی اخلاق اسلامی از جنبۀ «جنسیت» و استناد «اخلاق جنسیتی» به منابع وحیانی اسلام است. مسئلۀ اصلی این نوشتار، در گام نخست، اثبات اصل گزارههای اخلاقی خطاب به یکی از دو جنس انسانی در آیات و روایات و در گام دوم، یافتن مبانی و مبادی استنباط اخلاق جنسیتی از معارف وحیانی اسلام و ابطال اشکال نسبیت اخلاقی دربارۀ آن است. براساس یافتههای این تحقیق، وجود گزارههای اخلاق جنسیتی در آیات و روایات انکارناپذیر است و تناظر دو مبنای قرآنی «زوجیت» و «تطابق نظام تشریع و نظام تکوین»، بستر نفسالامریِ صدور این گزارهها را از جانب شارع مقدس نمایان میسازد. در نهایت، بعد از پاسخدادن به اشکال نسبیشدن احکام اخلاقی در صورت پذیرش «اخلاق جنسیتی» در اسلام، این نتیجه حاصل شد که ادعای اطلاق کامل گزارههای اخلاقی به دو جنس انسانی در شریعت اسلامی، قابلاستناد به منابع دینی نیست. بدین ترتیب، در استنباط گزارههای اخلاقی اسلام در نظام خانواده، توجه به بُعد جنسیتی زن و مرد، امری ضروری است و در بعضی موارد موجب تفاوت یا تعارض احکام اخلاقی زنانه و مردانه میشود. روش این پژوهش، ترکیبی از رویکردهای دروندینی و بروندینی است. | ||
کلیدواژهها | ||
اخلاق جنسیتی؛ رذایل و فضایل؛ نظام خانواده؛ شریعت اسلامی؛ نسبیت اخلاقی | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. ابن بابویه، محمدبن علی (1413ق)، من لایحضره الفقیه، تصحیح غفاری، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامی. ابن منظور، محمدبن مکرم (1414ق)، لسان العرب، چ 3، بیروت: دار صادر. اسلامی، سیدحسن (1387«الف»)، «جنسیت و اخلاق در حدیث خصال النساء»، فصلنامۀ علوم حدیث، سال 13، ش 49، ص 45-60. ـــــــــــــــــــــــ(1387«ب»)، «جنسیت و اخلاق مراقبت»، مطالعات راهبردی زنان، فصلنامۀ شورای فرهنگی اجتماعی زنان، سال 11، ش42، ص7-42. امام سجاد 7(1376)، صحیفه سجادیه، قم: الهادی. تونگ، رزماری (1382)، «اخلاق فمینیستی»، فمنیسم و دانشهای فمینیستی (مجموعه مقالات)، ترجمه عباس یزدانی و بهروز جندقی، قم: مرکز مطالعات زنان و خانواده. حرّ عاملی، محمدبن حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، قم: موسسۀ آلالبیت. دیبا، حسین و فاطمه نیازکار (1395)، «جنسیت و اخلاق از دیدگاه آیتالله جوادی آملی»، فصلنامۀ اخلاق وحیانی، سال 5، ش 11، ص 5-26. دیلمی، احمد (1391)، «جنسیت و هنجارهای اخلاقی در قرآن و روایات»، فصلنامۀ اخلاق وحیانی، سال اول، ش1، ص 103-126. سید رضی (1404ق)، نهج البلاغه (للصبحی صالح)، قم: هجرت. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1374)، المیزان فی تفسیرالقرآن، ترجمۀ موسویهمدانی، چ 5، قم: دفتر انتشارات اسلامی. طبرسی، فضل بنحسن (1370)، الشریفالرضی، چ 4، قم: مکارمالاخلاق. فرامرز قراملکی، احد (1385)، روششناسی مطالعات دینی(تحریری نو)، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی. قرشی، سیدعلیاکبر (1371)، قاموس قرآن، چ 6، تهران: دارالکتب الاسلامیة. کلینی، محمد بنیعقوب (1407ق)، الکافی، چ 4، تهران: دارالکتب الاسلامیة. گرت، استفانی (1385)، جامعه شناسی جنسیت، ترجمۀ کتایون بقایی، چ3، تهران: دیگر. مسکویه، ابوعلی (1382)، کیمیای سعادت، ترجمۀ میرزاابوطالب زنجانی، تصحیح ابوالقاسم امامی، قم: بینا. مصباح، مجتبی (1392)، بنیاد اخلاق، چ9، قم: موسسۀ آموزشی پژوهشی امام خمینی;. مصطفوی، حسن (1360)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه نشر و ترجمه کتاب. مطهری، مرتضی (1368)، مجموعۀ آثار، 27ج، تهران: صدرا. مظفر، محمدرضا (1379)، اصول الفقه، 4ج، چ 14، قم: اسماعیلیان. مکنون، ثریا و زهره عطاییآشتیانی (1390)، «تفاوت اولویت اخلاقی زن و مرد»، فصلنامه اخلاق در علوم فناوری، سال 6، ش2، ص2-12. مولاییفر، زهرا و حسن تقیزاده (1393)، «اخلاق جنسیتی در حکمت خصال النساء؛ آری یاخیر؟»، پژوهشنامه نهج البلاغه، سال2، ش7، ص127-144. نراقی، محمدمهدی (1389)، جامع السعادات، ترجمه سیدجلال الدین مجتبوی، چ9، تهران: حکمت. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,057 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 410 |