ملکه‌ی کاکتوس‌ها

بانوی موفق

این بانوی خوش‌ذوق، پشت‌بام خانه‌شان را گل‌خانه‌ای بی‌نظیر و شگفت‌انگیز از کاکتوس کرده است

سینا مهرجو

این روزها بسیاری از خانواده‌ها، در قفس‌های آپارتمانی روزگار سپری می‌کنند. از خیر لیست‌کردن انواع مصائبی که این سبک زندگی مدرن به دنبال دارد که بگذریم، به خواسته‌ای مشترک می‌رسیم. کافی‌ست پای درددل آدم‌های آپارتمان‌نشین بنشینیم. تنها چیزی که دل‌شان برایش لک زده، باغ یا باغچه است؛ چهارتا گل، یکی ـ دو درخت و یک وجب سبزه، همین؛ اما نمی‌شود. آخر آپارتمان است و هر وجبش طلا. «محدودیت جا و نبود فضای کافی، بهانه‌ای برای شانه‌خالی‌کردن و از زیر کار دررفتن است.» این‌ها را «لاله پرتویی» می‌گوید؛ بانوی چهل‌ساله‌ای که هفتصد گونه کاکتوس را نگه‌داری می‌کند. پرتویی می‌گوید: «یک ذره تلاش و کمی وقت و علاقه که چاشنی کار کنیم، به مقصود خواهیم رسید.» خانم پرتویی، دو فرزند دارد و خانه‌دار است. او برای کسب درآمد و پرکردن اوقات فراغت، تصمیم گرفت گل‌خانه‌ای روی پشت‌بام راه‌اندازی کند؛ گلدان‌های کوچکی که ماهیانه نزدیک به سه‌میلیون تومان برای خانم پرتویی درآمد دارند. این‌جا پشت‌بام ساختمانی‌ست در قلب شهر اصفهان.

ایده‌ای از سر علاقه

قدم‌زدن میان این گیاهان تیغ‌دار، کوچولو و فندقی‌شکل، روح‌تان را جلا می‌دهد؛ انگار روی بوم نقاشی سحرآمیز و سبزرنگ قدم می‌گذارید. در این پشت‌بام می‌توان به تماشای یکی از بی‌نظیرترین و زیباترین مناظر‌ کاکتوسی ایستاد. پرورش‌دهنده‌ی این کاکتوس‌ها، آنها را خوب می‌شناسد؛ گونه، طبقه و حتی میزان دل‌نوازی و ناب‌بودن‌شان را. این شناخت، در چیدمان مجموعه جادو کرده است. اول فندقی‌ها (با‌مزه‌ترین اسمی‌ست که خانم پرتویی روی کاکتوس‌های کوچولو گذاشته.) با ورود به گل‌خانه صف کشیده‌اند؛ بعد متوسط‌ها و بعد هم بزرگ‌ترها. باورتان می‌شود این مجموعه‌ی بزرگ کاکتوسی که از آن حرف می‌زنیم، تنها در پنجاه‌ مترمربع برپا شده؟

ـ هفت سال پیش شروع کردم. از سر علاقه به گل و گیاه بود که به این فکر افتادم.

همان سال‌ها با خریدن اولین کاکتوس‌ها، این گیاه کم‌کم دل خانم پرتویی را برد. این بود که کم‌کم پنجره‌ی اتاق روبه‌آفتاب آپارتمان او، شد پاتوق این گیاه خاردار.

ـ کاکتوس، گیاه خاصی‌ست و البته مقاوم. سرسخت‌بودن این گیاه، باعث شد آن را مهمان آپارتمان کوچک‌مان کنیم. کم یا زیادشدن دما و کم‌آبی، حریف کاکتوس نمی‌شود و مراقبت کمتری از گیاهان دیگر نیاز دارد. از طرفی، گونه‌های متنوع و فراوانی دارد که یکی از دیگری زیباتر است.

تلاش‌های بزرگ، کشف‌های بزرگ

خانم پرتویی، از فوت و فن‌های نگه‌داری کاکتوس می‌گوید: «گیاهان، موجودات اسرارآمیزی‌اند. رشد و نموشان و از همه مهم‌تر، نحوه‌ی تکثیرشان جالب است. همین کاکتوس را می‌شود  به‌وسیله کاشت بذر، قلمه‌زدن و پیوند تکثیر کرد. این‌ها را از آدمی کهنه‌کار آموختم که کارش پرورش کاکتوس بود.»

کنجکاوی و علاقه‌ی خانم پرتویی درباره‌ی کاکتوس‌ها، باعث شد که دست به کارهای عجیبی بزند: او با استفاده از روش پیوندی، مجموعه‌ای پرورش داده که هر کسی با تماشای آن، انگشت به دهان می‌ماند.

ـ با پیوند دو گونه‌ی کاکتوس، ماهیت گیاه تغییر نمی‌کند؛ اما نتیجه‌اش کاکتوسی خاص و متفاوت می‌شود؛ آن‌قدر که حتی مجموعه‌داران بزرگ کاکتوس هم نمی‌توانند تشخیص دهند که این گیاه پیوندی‌ست و بسیاری تصور می‌کنند که گونه‌ی دیگری‌ست؛ چراکه کاکتوس‌های پیوندی، ویژگی‌های یکدیگر را به‌صورت تلفیقی به ارث می‌برند.

بن‌بست کوتاه‌مدت

تعداد گلدان‌های خانم پرتویی، روزبه‌روز بیشتر و بیشتر می‌شد و کم‌کم داشت تمام فضای آپارتمان را اشغال می‌کرد.

ـ دیگر نمی‌شد آن‌همه گلدان کاکتوس را در آپارتمان نگه‌داری کرد. تعدادشان به پانصد گلدان کوچک رسیده بود. باید فکری به حال گیاهان‌مان می‌کردیم؛ به‌ویژه که حسابی دل من و خانواده‌ام پیش این گیاهان گیر کرده بود و به وجودشان عادت کرده بودیم. شاید باورتان نشود که بگویم کاکتوس‌ها با انسان رابطه برقرار می‌کنند. این رابطه، حتماً قرار نیست از طریق کلام شکل گیرد. گل‌ها خودشان وقتی می‌بینند کسی هست که مهربانانه با آن‌ها رفتار می‌کند، این را به‌خوبی احساس می‌کنند.

خانواده‌ی پرتویی، به فکر چاره‌ای برای مجموعه‌شان بودند که یک‌دفعه نگاه‌شان به سقف خانه خیره شد: پشت‌بام. آن‌جا مکانی عالی بود.

ـ نه‌تنها من و همسرم، بلکه همه‌ی اهالی ساختمان به کاکتوس‌ها علاقه‌مند شده بودند. بارها می‌شد که همسایه‌ها به خانه‌ی ما می‌آمدند و به هر بهانه‌ای، به تماشای کاکتوس‌ها می‌نشستند. ایده‌ی انتقال کاکتوس‌ها به پشت‌بام را با همسایه‌ها در میان گذاشتیم و خوشبختانه، آن‌ها استقبال کردند. 250 مترمربع پشت‌بام، فضای درخور ملاحظه‌ای بود، که تنها از پنجاه متر آن استفاده کردیم.

شکست موانع

یک سال پیش، پای کاکتوس‌ها به پشت‌بام باز شد. آن موقع، تنها پانصد گلدان قدونیم‌قد بودند؛ اما در یک چشم‌به‌هم‌زدن، این تعداد ده‌برابر شد؛ یعنی پنج‌هزار گلدان که بیش از هفتصد گونه کاکتوس در آن‌ها جا خوش کرده‌اند. با این حال نگه‌داری از کاکتوس‌ها در پشت‌بام، آن‌قدر هم کار ساده‌ای نیست و باید شرایط نگه‌داری و گل‌خانه‌ای فراهم می‌شد.

ـ اصفهان در زمستان، اقلیم بسیار خشک و سردی دارد؛ حتی برای این گیاه سرسخت.

به گفته‌ی خانم پرتویی، کاکتوس در مقابل سرما مقاوم است؛ اما نباید منجمد شود. با توجه به سرمای زمستان در فضای باز پشت‌بام، به‌طور حتم کاکتوس‌ها یخ می‌زدند. به همین دلیل، خانم پرتویی باید چاره‌ای می‌اندیشید.

ـ پشت‌بام را با شیشه‌های دوجداره محصور و مسقف کردیم و گل‌خانه‌ای شیشه‌ای، بسیار زیبا و مطمئن روی ساختمان چهارطبقه ساخته شد.

کسب و کار زنانه

خانواده‌ی پرتویی، این روزها بیشتر اوقات فراغت‌شان را کنار گل‌های زیبای کاکتوس سپری می‌کنند؛ گل‌خانه‌ای که بانوی خانواده آن را بنا کرده است. خانم پرتویی در این باره می‌گوید: «خیلی برای‌شان وقت نمی‌گذارم و روزهای عادی تنها یک ساعت، آن‌هم اول صبح به گل‌ها رسیدگی می‌کنم. روزهای تعطیل هم، رسیدگی به گل‌ها تمام وقت‌مان را پر می‌کند. نگه‌داری از پنج‌هزار گلدان، کار سختی‌ست؛ اما به لذتش می‌ارزد.»

نتیجه‌ی تلاش‌های این بانوی موفق، مجموعه‌ی بزرگی از کاکتوس‌هاست که گونه‌های نایابی در آن به چشم می‌خورد. جالب است بدانید هر گونه کاکتوس، بیش از صد زیرمجموعه دارد که بین این زیرمجموعه‌ها، گونه‌هایی‌ست که بسیار کمیاب‌اند. در این مجموعه، گونه‌های نایاب ملوکاکتوس، دیسکوکاکتوس، پدیوکاکتوس و... به چشم می‌خورد.

ـ به نظرم این کار می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌ها برای کسب درآمد خانم‌های خانه‌دار باشد. وقت زیادی صرف نگه‌داری این گیاهان نمی‌شود و از همه مهم‌تر این‌که گیاهانی سرسخت، پرطرفدار و البته پرمشتری‌اند؛ به‌قدری که می‌توان از فروش این گلدان‌ها، روزانه به‌صورت تقریبی صد تا دویست‌هزار تومان درآمد کسب کرد.