ماه آخر پاییز

تقویم آذر

مریم خیری

آذر، نهمین ماه سال خورشیدی‌ست و در گاه‌شمار رسمی ایران و افغانستان، همواره سی روز دارد که از روز دویست‌وچهل‌وهفتم سال آغاز شده و در روز دویست‌وهفتادوششم پایان می‌یابد. آذر، سومین و آخرین ماه فصل پاییز است. برج فلکی آذرماه، برج قوس یا کمان است. در گاه‌شمار رسمی ایران، نام این ماه از نام ماه نهم گاه‌شمار اوستایی نو گرفته شده است. این ماه، با عطر میوه‌های خوش‌طعم خود، همه‌ی ما را برای رسیدن زمستان سرد آماده می‌کند. با هم مروری کنیم بر روی‌دادهای این ماه.

دوم آذر: درگذشت «فهیمه راستکار»، دوبلور و بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر (1391ش)

فهیمه راستکار، سال ۱۳۱۱ شمسی، در تهران زاده شد. او لیسانس خود را در رشته‌ی زبان فرانسوی گرفت و بازی در تئاتر و فعالیت در دوبله را از دهه‌ی ۱۳۳۰ آغاز کرد. همچنین کار در سینما را از سال ۱۳۵۲ با فیلم «مغول‌ها» به کارگردانی «پرویز کیمیاوی» شروع کرد. «نجف دریابندری»، همسر او بود و در برخی آثار، مانند «کتاب مستطاب آشپزی» با هم همکاری داشته‌اند. راستکار، پنج‌شنبه دوم آذر ۱۳۹۱ پس از گذراندن دوره‌ی طولانی بیماری، در هشتادسالگی، در منزل شخصی‌اش درگذشت.

هفتم آذر: روز نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران

به مناسبت رشادت‌ها و دلاورمردی‌های نیروی دریایی ارتش در دفاع از جزایر، بنادر، سواحل و شهرهای جنوبی، به‌ویژه آبادان، خرمشهر و آب‌های نیلگون خلیج فارس در دوران جنگ تحمیلی و انهدام نیروی دریایی دشمن بعثی، در همان آغاز جنگ با تأیید حضرت امام خمینی(ره)، هفتم آذر، سال‌روز حماسه‌آفرینی ناوچه‌ی موشک‌انداز پیکان، «روز نیروی دریایی ارتش» نام گرفت تا همه‌ساله، حماسه‌ی باشکوه دریادلان نیروی دریایی و یاد شهدای عزیز و گران‌قدر این نیرو، گرامی داشته شود. این روز، همچنین یادآور فداکاری‌ها و ازخودگذشتگی‌های همسران این دلاوران است که هنگام غیبت‌های طولانی پدر خانواده، به‌تنهایی عهده‌دار مدیریت خانه و تربیت فرزندان‌اند.

هفتم آذر: درگذشت «مهین امیرجاهد»، همسر «دکتر معین» (1392ش)

مهین امیرجاهد، همسر دکتر محمد معین، استاد بنام زبان و ادبیات فارسی، هفتم آذر سال 1392 درگذشت. آرامگاه ایشان و دکتر معین، در شهر «آستانه‌ی اشرفیه»، میعادگاه اهالی فرهنگ و علاقه‌مندان به این استاد زبان فارسی‌ست. دکتر محمد معین، استاد نامدار زبان فارسی و خالق فرهنگ معروف «معین»، تیرماه سال 1350 در تهران دیده از جهان فروبست. فرهنگ معین، شامل دوره‌ی کامل فرهنگ فارسی، شامل لغات فارسی، لغات و ترکیبات عربی متداول در فارسی، لغات اروپایی که به‌تدریج در فارسی وارد شده و اعلام اشخاص و اعلام جغرافیایی‌ست که در شش جلد به چاپ رسیده است؛ ضمن آن‌که مقالات، ترجمه‌ها و کتاب‌های دیگری نیز که دکتر معین تصحیح کرده، در اختیار فرهنگ‌دوستان قرار دارد.

هشتم آذر: روز هم‌بستگی با ملت فلسطین در روز جهانی فلسطین (1947م)

آزادی‌خواهان جهان، همه‌ساله برای گرامی‌داشت منزلت مردم فلسطین و به مناسبت روز جهانی هم‌بستگی با این ملت، مراسمی را برپا می‌دارند. هم‌اکنون، شصت سال از اشغال فلسطین گذشته است؛ اما گویی رنج و آلام این مردم تمامی ندارد و ادامه‌ی این ظلم و بی‌عدالتی، همچنان چشم بشر را تر می‌سازد. مجمع عمومی سازمان ملل، سال 1977 طی قطعنامه‌ای، روز 29 نوامبر را روز هم‌بستگی با مردم فلسطین اعلام کرد؛ اما تاریخ، همچنان به قضاوت درباره‌ی ستمی نشسته است که سنگ بنای آن در مجمع عمومی و در قطعنامه‌ی تقسیم فلسطین گذاشته شد.

دهم آذر: ورود حضرت معصومه(س) به شهر مقدس قم (201ق)

یک سال پس از سفر تبعیدگونه‌ی امام رضا(ع) به شهر مرو، حضرت معصومه(س)، خواهر آن امام، همراه عده‌ای از برادران خود، برای دیدار برادر و تجدید عهد با امام زمان خویش راهی دیار غربت شد. آنان در مسیر، به شهر ساوه رسیدند و آن‌جا عده‌ای از مخالفان اهل بیت(ع)، با مأموران حکومتی هم‌دستی کردند و با همراهان حضرت به نبرد پرداختند. بر اثر این حادثه‌ی غم‌انگیز، عده‌ای از همراهان حضرت معصومه(س) به شهادت رسیدند و ایشان، در حالی که از حُزن این واقعه بیمار بود، با احساس ناامنی در شهر ساوه، فرمود: «مرا به شهر قم ببرید؛ زیرا از پدرم شنیدم که قم، مرکز شیعیان ماست.» سپس به طرف قم حرکت کرد. بزرگان قم، وقتی از این خبر مسرت‌بخش مطلع شدند، به استقبال آن حضرت شتافتند و حضرت معصومه(س) در حالی وارد شهر شد که شور و احساسات مردم، پذیرای وجود شریف آن عزیز بود. آن بزرگوار، هفده روز در شهر ولایت و امامت به سر برد و سپس جان به جان‌آفرین تسلیم کرد.

بیست‌ویکم آذر: تولد حضرت عبدالعظیم حَسنی (173ق)

یکی از چهره‌های شاخص اصحاب ائمه(ع)، حضرت عبدالعظیم حسنی‌ست که در شمار اصحاب امام رضا، امام جواد و امام هادی(ع) بوده و مورد تمجید فراوان قرار گرفته است. حضرت عبدالعظیم(ره)، از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) بود که در شهر مدینه به دنیا آمد. آن حضرت، فردی پرهیزکار و اندیشمند بود و از ائمه‌ی بزرگوار و هم‌عصر خویش، به‌طور مستقیم نقل حدیث کرده است. ایشان در زمان امامت امام هادی(ع)، به پیشنهاد آن حضرت برای هدایت مردم به ایران مهاجرت کرد و در شهرری، در نزدیکی تهران کنونی مسکن گزید.

بیست‌وپنجم آذر: روز پژوهش

در تقویم جمهوری اسلامی ایران، روزهایی به‌نام پژوهش انتخاب شده است. هفته‌ی پژوهش، از 25 آذر، با شعار «بدون پژوهش و مطالعه تصمیم‌گیری نکنیم» آغاز می‌شود و تا 29 آذر ادامه دارد. این تاریخ، شاید فرصت مناسبی باشد برای یادکردن از زنان اهل علم و فرزانه‌ای که عمر خود را صرف تحقیق و فعالیت‌های علمی کرده‌اند؛ زنانی که هم به امر خطیر همسرداری و فرزندپروری اهتمام دارند و هم درصدد بالندگی خود و رشد علمی جامعه‌اند.

حوالی آسمان

ماه آذر امسال، مصادف شده با ایام شادی‌بخش ربیع‌الاول که لازم است در بزرگ‌داشت اعیاد آن اهتمام ورزیم. همان‌طور که دو ماه محرم و صفر را همه‌ی شیعیان، مشغول عزاداری برای امام حسین(ع) و اهل بیت ایشان بودند، لازم است در شادی پیامبر(ص) و اولاد ایشان نیز، توجه و همت کافی به خرج دهند؛ ضمن این‌که واجب است در همه‌ی مجالس و جشن‌های این روزها، به مسئله‌ی وحدت بین مسلمانان توجه ویژه‌ای کنیم.

کدبانوی کی بودی؟

آخرین روز ماه آذر، به بلندترین شب سال و مراسم سنتی شب یلدا ختم می‌شود. واقعیت این است که برخی سنت‌های مبارک و تاریخی ما، چندصباحی‌ست دست‌خوش تغییرات شده و رو به تجمل و مسائل حاشیه‌ای آورده است؛ حال آن‌که سنگ بنای این سنت‌ها، مفاهیم ارزشمندی چون صله‌ی رحم و سرزدن به اقوام و خویشان است.

خانومی که شما باشی

روزهای آذرماه، سوز و سرما همراه دارد و لازم است فکری برای پیش‌گیری یا احیاناً رفع سرماخوردگی بکنیم. معجون شلغم و عسل یا آب گرم و لیموترش و عسل، می‌تواند خواص معجزه‌آسایی برای ایمن‌سازی اعضای خانواده در برابر سرماخوردگی داشته باشد.