محمد گویم و جانم محمد

مژده پورمحمدی

در حدیثی از رسول گرامی اسلام(ص) نقل شده است: «فرزندان خود را به سه خصلت تربیت کنید: محبت پیامبرتان، محبت خاندان او و قرائت قرآن.» هر سه‌ی این خصلت‌ها، از اهمیت و جایگاه ویژه­ای در پرورش فرزندان برخوردارند؛ اما به نظر می­رسد که مغفول­ترین آن‌ها میان ما، محبت پیامبر(ص) باشد. متأسفانه نه‌فقط فرزندان ما، بلکه خود ما نیز عموماً فاقد این رابطه‌ی عاطفی با نبی­الرحمه هستیم یا بهره‌ی کمی از آن داریم؛ طوری که شاید یکی از ریشه­های اصلی عدم رسوخ این محبت در دل فرزندان، فقدان آن در والدین باشد. در این‌جا چند راهکار برای افزایش ارادت کودکان به شخصیت حضرت محمد(ص) ارائه می­کنیم. این روش­ها می­توانند درگاه­های ورودی به حوزه‌ی شناخت و حب رسول خدا(ص) برای فرزندان و حتی خود ما باشند.

عید آمد و عید آمد...

مناسبت­های شاد مربوط به پیامبر(ص)، یعنی میلاد و مبعث آن بزرگوار را جشن بگیرید. لازم نیست جشن شما، جشنی باشکوه و پرهزینه باشد. کافی‌ست خانواده‌ی کوچک شما، تنها شرکت‌کنندگان در آن باشند. نکته‌ی کلیدی آن است که با کمی خلاقیت، این جشن را برای کودک‌تان ویژه کنید. معمولاً انسان‌ها، به‌ویژه کودکان با مناسبتی که اشیا یا امور عینی مشخصی به آن پیوند خورده باشد، بهتر ارتباط برقرار می‌کنند. برای مثال اگر فرزند شما در شب­های عیدِ مرتبط با رسول خدا(ص)، همیشه اجازه‌ی خوردن خوراکی یا غذایی خاص و محبوب را داشته باشد، شیرینی این عید بهتر در ذهنش ماندگار می­شود. چه خوب است که پدیده‌ی عینی­ای که انتخاب می‌کنید، به‌صورت نمادین با شخصیت یا سیره‌ی پیامبر(ص) مرتبط باشد. مثلاً فرزند شما بداند که هر سال شب میلاد آن حضرت، با او به گل­فروشی می­روید و چند شاخه گل محمدی می­خرید تا خانه را با آن‌ها تزئین کنید یا برای هدیه، او را به خانه‌ی بزرگ‌ترها ببرید یا عید مبعث می­تواند زمانی باشد که شما هر ساله برای همه‌ی اهل خانه، عطر می­خرید تا در طول سال استفاده کنند.

اعجاز رسانه

دنبال آثار فرهنگی ـ هنری­ای باشید که شناخت و مهر فرزندتان را به پیامبر اکرم(ص) به وجود می­آورند: کتاب، فیلم­ سینمایی، انیمیشن، سرود، نرم­افزار، بازی موبایلی و... . متأسفانه آثار خوب و مقبول در این باره فراوان نیستند؛ اما اگر جست‌وجو کنید، موارد مناسبی را می­یابید. مهم است که این محصولات فرهنگی، با دقت انتخاب شوند تا تصویر صحیحی از پیامبر اسلام(ص) در ذهن کودک نقش ببندد. حتماً به تناسب محتوای اثر با سن فرزندتان توجه کنید و در آشناکردن او با آثار مختلف، عجله نکنید. آهستگی و پیوستگی را در ارائه‌ی تولیدات مختلف به فرزندتان رعایت کنید و او را غرق در محتواهای این‌چنینی نکنید.

کم و گزیده در وصف یک دُر

خود شما نیز می­توانید به‌وجودآورنده‌ی اثری فرهنگی باشید و از ابزار قوی داستان، برای فرزندتان بهره ببرید. مطالعه‌تان را درباره‌ی سیره‌ی رسول خدا(ص)، تاریخ زندگی ایشان و احوال اهل بیت(ص) و اصحاب­ آن بزرگوار بیشتر کنید و دنبال یافتن توصیفات و موقعیت­هایی باشید که می­توانند خط اصلی یک داستان را برای شما فراهم کنند. روایت­هایی از کودکی و جوانی پیامبر(ص)، رابطه‌ی ایشان با فرزندان، نوه­ها و کودکان دیگر، محبت و ارادت اصحاب­ به ایشان و نحوه‌ی ارتباط­شان با حیوانات، نمونه­هایی از خطوط مناسب برای داستان­گویی به کودکان‌اند. تلاش کنید تصویری که بر اثر داستان­های شما در ذهن فرزندتان نقش می­بندد، آمیزه­ای از بزرگی و بزرگواری در عین خوش­خلقی و خوش­رویی باشد. به عبارت دیگر، کم­کم این مفهوم به او منتقل شود که خلق نیکوی پیامبر(ص)، به دلیل ضعف و ناتوانی در غلبه بر دیگران نبوده، بلکه در عین قوّت و توانایی، چنین روشی داشته­اند. نکته‌ی آخر درباره‌ی داستان­گویی این‌که همه چیز را نگویید و امکان کشف و مواجهه‌ی شخصی در سنین بالاتر با برخی روایت­ها و سیره را برای فرزندتان محفوظ بدارید. چند داستان کوچک اثرگذار، بهتر از سرریزکردن ذهن کودک با داستان­های مختلف است.

سرچشمه‌ی نیکویی

آداب و سننی که پیامبر عظیم­الشأن ما به آن‌ها پابند بوده‌اند، بسیار شیرین و درس­آموزند. خوشبختانه این سنت­ها، در کتب مختلفی در دسترس‌اند. تلاش پدر و مادر برای مقیدبودن به این آداب و اشاره­‌ی گاه‌به‌گاه و گذرا به این موضوع که سرچشمه‌ی این رفتار، پیامبر اکرم(ص) هستند، می­تواند احساس اتصال به وجود آن بزرگوار را در ما و فرزندمان پدید آورد. برای مثال در آداب گرفتن ناخن در روز جمعه وارد شده که در آغاز کار، عبارت «بسم الله وبالله وعلی سنت محمد وآل محمد» گفته شود یا نوشیدن آب به سه جرعه، همراه با «بسم الله» و «الحمد لله» در آغاز و پایان آن‌ها. همچنین رفتارهایی مثل صله­ی رحم، عیادت بیماران، وفای به عهد، اکرام کهن‌سالان و نیکونامیدن افراد، کارهایی‌اند که می­توانند در سبک زندگی ما جای خود را بیابند و خوی ما و فرزندان­مان را به پیامبر خدا(ص) شبیه سازند. باز هم یادمان باشد که هنگام عمل به این الگوها، آب‌وتاب زیادی به آن‌ها ندهیم و طوری رفتار نکنیم که جذابیت آشنایی با سنن النبی، در سنین نوجوانی از دست برود و آن را به موضوعی دست­خورده بدل کند یا خدای‌نکرده مقاومت ذهنی فرزند ما را برانگیزاند.

أتَوَسَّلُ إلَیکَ بِنَبِیِّکَ

به وجود مبارک نبی اکرم(ص) متوسل شویم و از خود ایشان بخواهیم که محبت­شان را در دل ما، فرزندان و نسل­مان ریشه‌دار کنند و کردار و اخلاق ما را به خودشان شبیه سازند. توسل به رسول خدا(ص)، در دیگر گره‌ها و تنگناها نیز، می‌تواند موجب نزدیکی بیشتر ما به آن بزرگوار شود. گاهی می‌توانیم در محیط خانواده، به این توسل و رابطه‌ی قلبی و معنوی اشاره کنیم تا فرزندمان نیز از این رفتار الگو بگیرد.