آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,388 |
| تعداد مقالات | 34,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,995,226 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,706,761 |
تأمّلاتی در زوج مفاهیم «اصیل» و «اعتباری» در راستای مباحث وجود و ماهیت | ||
| پژوهشهای عقلی نوین | ||
| مقاله 5، دوره 3، شماره 5، شهریور 1397، صفحه 75-101 اصل مقاله (352.53 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/nir.2019.50715.1028 | ||
| نویسنده | ||
| محمود هدایت افزا* | ||
| دانش آموخته پردیس فارابی دانشگاه تهران | ||
| تاریخ دریافت: 27 فروردین 1397، تاریخ بازنگری: 01 تیر 1397، تاریخ پذیرش: 06 بهمن 1397 | ||
| چکیده | ||
| مسألۀ اصالت وجود یا ماهیت، همانند سایر مسائل فلسفی، بر مبادی تصوّری ویژه‌ای ابتنا دارد. در نگاه اوّل، مبادی تصوّری این مسأله عبارتند از: «وجود»، «ماهیت»، «اصیل» و «اعتباری». مقالۀ پیش رو عهده‌دار بحث در باب دو مفهوم اخیر است. در ابتدا به روش توصیفی و تاریخ فلسفه‌ای، تتبّع فراوانی در آثار پیشینیان انجام گرفت، امّا به جز سهروردی، صرفاً در آثار برخی متفکّران متأخّر، اشارات آگاهانه‌ای در باب ویژگی‌های مفاهیم اصیل و اعتباری یافت شد. بنابر منطوق سخنان فیلسوفان، «اصیل» به معانی محقّق در خارج، قابل اشارۀ حسّی، منشأ آثار، اثر پذیر، مجعول بالذّات، موجود بالذّات و ... است. از آنجا که مفاهیم «اصیل» و «اعتباری» هماره متمّم یکدیگر به کار رفته‌اند، با لحاظ اطلاقات «اصیل»، معانی گوناگون مفهوم «اعتباری» نیز قابل فهم خواهند بود. از مجموع سخنان صدراپژوهان و منتقدان ایشان چنین استنباط می‌شود که هر یک از مفاهیم «اصیل» و «اعتباری»، حائز سه معنای عام، خاص و أخص است. برای دست‌یابی به این معانی، تمرکز بر سه شرط «تحقّق خارجی»، «منشئیت آثار» و «مجعولیت بالذّات» اهمّیت فراوان دارد؛ علاوه بر آن، بایستی تمایز مفاهیم «بالتّبع» با «بالعرض» و تقابل آنها با «بالذّات» را نیز لحاظ نمود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مجعول؛ منشأ آثار؛ بالذّات؛ حیثیت تقییدیه؛ بالعرض | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Reflections upon the Concepts of “Fundamental” and “Conventional” Binaries in line with “the Being” and “the Essence” Issues | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mahmud mahmudhedayatafza | ||
| Univercity of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Like other philosophical issues, the issue of the fundamentality of existence is based on some special imaginary principles. At the first glance, the imaginary principles of this issue are “existence”, “essence”, “fundamental”, and “conventional”. This paper discusses the two later issues. Utilizing a descriptive and historical-philosophical method, a frequency analysis and survey on the earlier works were carried out, but except Sohrevardi, merely in some works by some recent intellects, some deliberate references on the features of “fundamental” and “conventional” issues were made. As defined by the philosophers, “fundamental” means the realized phenomenon in the exterior, the referable sensory, the origin of works, the effected, generated due to its own self, existent by Himself, and son and so forth. As the “Fundamental” and “Conventional” concepts have been used in a complementary way, given different applications of the word “fundamental” are taken into account, the word “conventional” would also take different meanings as well. The sayings of those who study Mullā Sadrā and his critiques imply that each of the concepts of “fundamental” and “conventional” have taken on three general, specific, and the most specific meanings. To get these meanings, focus on the three conditions of “the exterior fulfillment”, “the originality of works”, and “generatedness due to its own self” are of paramount significance. Moreover, the distinction between the concepts “consequentially” and “accidentally” and their oppositeness with “naturally” should be made. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Generated, origin of works, naturally, mode of condiment, consequentially, accidentally | ||
| مراجع | ||
|
1. آملی، محمّدتقی (1374)، درر الفوائد، چاپ دوم، قم: مؤسُسۀ دار التّفسیر. 2. احسائی، شیخ احمد (1428ق)، شرح المشاعر، مقدّمه و تحقیق از توفیق ناصر البوعلی، بیروت: مؤسّسۀ البلاغ. 3. اوجبی، علی (1389)، مقدّمه بر مجموعه مصنّفات قوامالدّین رازی تهرانی، تهران: حکمت. 3. تبریزی، رجبعلی (1363)، الاصول الآصفیه، مندرج در منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران، جلد 1، چاپ دوم، قم: دفتر نشر تبلیغات اسلامی. 4. جوادی آملی، عبداللّه (1374)، رحیق مختوم، جلد 1، چاپ دوم، قم: مرکز نشر اسراء. 5. سبزواری، ملّاهادی (1981م)، تعلیقه بر الحکمۀ المتعالیه فی الأسفار العقلیۀ الأربعۀ، چاپ سوم، بیروت: دار إحیاء التّراث. 6. سهروردی، شهابالدّین (1375الف)، آواز پر جیرئیل، مندرج در مجموعه مصنّفات شیخ اشراق، جلد 3، به تصحیح هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 7. _______، (1375ب)، حکمۀ الإشراق، مندرج در مجموعه مصنّفات شیخ اشراق، جلد 2. به تصحیح هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 8. _______، (1375ج)، المشارع و المطارحات، مندرج در مجموعه مصنّفات شیخ اشراق، جلد 1. به تصحیح هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 9. شهابی خراسانی، میرزا محمود (1390)، بود و نمود، تحقیق و ویرایش از محمّدامین شاهجویی، ویراست دوم، تهران: مؤسّسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران. 10. فضلی، علی (1389)، حیثیت تقییدی در حکمت صدرایی، قم: نشر ادیان. 11. فیّاضی، غلامرضا (1387)، هستی و چیستی در مکتب صدرایی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 12. قاضیسعید قمّی، محمّد بنمفید (1362)، کلید بهشت، مقدّمه و تصحیح از سیّد محمّد مشکوۀ، قم: الزّهراء (س). 13. مصباح یزدی، محمّدتقی (1375)، دروس فلسفه، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 14. _______، (1385)، آموزش فلسفه، چاپ چهارم، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل. 15. مطهری، مرتضی (1375)، تعلیقات اصول فلسفه و روش رئالیسم، مجموعه آثار، جلد 6، تهران: صدرا. 16. _______، (1377)، شرح مبسوط منظومه، مجموعه آثار، جلد 9، تهران: صدرا. 17. مظفّر، محمّدرضا (1382)، فلسفهوکلام اسلامی، ترجمۀ ابوالفضل محمودی و محمّد محمّدرضایی، چاپ دوم، قم: بوستان کتاب. 18. میرداماد، سیّد محمّدباقر (1367)، القبسات، به اهتمام مهدی محقّق و همکاران، چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران. 19. _______، (1385)، مصنّفات، مجلّد اوّل، به اهتمام عبداللّه نورانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. 20. هدایتافزا، محمود (1391)، «کاستیهای هستی و چیستی»، کتاب ماه فلسفه، شمارۀ 60، صص 31-17. 21. هدایتافزا، محمود؛ شیخشعاعی، عبّاس (1392)، «اصالت نور و تحقّق تبعی ظلمت در اندیشۀ سهروردی»، فصلنامۀ حکمت اسراء، شمارۀ 17، صص 172-143. 22. هدایتافزا، محمود؛ قنبری، حسن (1395)، «اصالت یا اعتباریت وجود، نزاعی مبتنی بر اطلاقات وجود»، فصلنامۀ پژوهشهای فلسفی و کلامی، شمارۀ 70، صص 76-55. 23. هدایتافزا، محمود؛ شاکر، لوائی (1395)، «رابطۀ وجود و ماهیت از منظر فارابی، ابنسینا و بهمنیار»، دوفصلنامۀ فلسفه و کلام اسلامی، شمارۀ 98، صص 295-277. 24. یثربی، سیّد یحیی (1383)، عیار نقد 2، قم: بوستان کتاب 25. _______، (1388)، تاریخ تحلیلی انتقادی فلسفۀ اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 502 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 285 |
||