آمار

تعداد نشریات54
تعداد شماره‌ها2,387
تعداد مقالات34,316
تعداد مشاهده مقاله12,990,479
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,703,946
آصف آگاه, سیدمحمدرضی. (1397). نقش شئون معصوم در تعیین موضوع. اسلام و مطالعات اجتماعی, 25(96), 83-110. doi: 10.22081/jf.2018.66716
سیدمحمدرضی آصف آگاه. "نقش شئون معصوم در تعیین موضوع". اسلام و مطالعات اجتماعی, 25, 96, 1397, 83-110. doi: 10.22081/jf.2018.66716
آصف آگاه, سیدمحمدرضی. (1397). 'نقش شئون معصوم در تعیین موضوع', اسلام و مطالعات اجتماعی, 25(96), pp. 83-110. doi: 10.22081/jf.2018.66716
آصف آگاه, سیدمحمدرضی. نقش شئون معصوم در تعیین موضوع. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1397; 25(96): 83-110. doi: 10.22081/jf.2018.66716

نقش شئون معصوم در تعیین موضوع

فقه
مقاله 4، دوره 25، شماره 96، دی 1397، صفحه 83-110    اصل مقاله (688.86 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2018.66716
نویسنده
سیدمحمدرضی آصف آگاه*
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
تاریخ دریافت: 28 تیر 1397،  تاریخ بازنگری: 25 اسفند 1397،  تاریخ پذیرش: 30 بهمن 1397 
چکیده
شئون معصوم در استنباط حکم شرعی نقش بسزایی دارد. یکی از انواع تأثیرگذاری شئون معصوم در استنباط، تأثیر شئون معصوم در دستیابی به موضوع حکم شرعی است. روش در این پژوهش، استقرایی است. با استقرای شئون و نوع تأثیرگذاری آنها بر موضوع، نقش شئون در تعیین موضوع مشخص می‌شود. این مقاله درصدد تبیین انواع اثرگذاری شئون معصوم بر شناخت موضوع است.
معصوم شأن‌های متعددی دارد. از میان شئون گوناگون معصوم، برخی از شئون در تعیین موضوع حکم شرعی نقش بیشتری دارند. مهم‌ترین و کلی‌ترین نقش‌ها عبارت‌اند از: نقش شئون معصوم در شناخت اصل موضوع، تغییر و تبدل موضوع، توسعه و تعمیم موضوع، شناخت مصداق‌های جدید. شئون مؤثر در تعیین موضوع به‌ترتیب عبارت‌اند از: شأن تطبیق، شأن تفریع و شأن تفسیر.
شأن تفسیر بیشتر در شناسایی اصل موضوع مؤثر است. شأن تفریع بیشتر در شناسایی توسعه و تعمیم موضوع نقش دارد و از طریق علت‌یابی، موضوع موسَّع را مشخص می‌نماید. شأن تطبیق بیشترین نقش را در تعیین موضوع دارد. نصی که از شأن تطبیق صادر شده باشد بیانگر مصداق‌های انحصاری نیست؛ پس موضوع، مصداق یا مصداق‌های مذکور در نص نیست و حتی ممکن است مصداق‌های موضوع تغییر یافته یا مصداق‌های جدیدی پیدا کند.
کلیدواژه‌ها
شئون معصوم؛ موضوع‌شناسی؛ استنباط؛ اجتهاد؛ فلسفۀ فقه
عنوان مقاله [English]
The Role of the Infallible in Determining the Subjects of Rulings
نویسندگان [English]
Seyyed Mohammad'razi Asef'agah
Doctor of Professional Studies at Islamic Sciences and Culture Academy
چکیده [English]
The tasks of the infallible have an important impact on the inference of the religious rulings. For example, the infallible's tasks have an impact on achieving the subject of a religious ruling. This research by going through each specific task and its function portray the role of the infallible's tasks in specifying the subjects. This article explains the types of effects the infallible's tasks put on the recognition of the subjects. Infallibles have diverse tasks. Some of them have a greater role in the specification of the subjects. The most important and general roles are: recognition of the subject itself; changing and transformation of the subject; development, and generalization of the subject; and identification of new examples. The tasks which affect the specification of the subject are: the task of adaptation, the task of deduction, and the task of interpretation. The task of interpretation is of more important in identifying the subject matter. The task of deduction is more important in identifying the development and generalization of the subject. The task of deduction specifies the extended subject through seeking the ratio legis. The task of adaption has the most roles in identifying the subject. The text pronounced from the task of adaptation does not represent a monopoly of examples. Thus the subject is not the example mentioned in the text. It may even be possible that a subject changes or finds new examples.
کلیدواژه‌ها [English]
Tasks of Infallibles, Identification of the Subject, Inference, Ijtihad, Philosophy of Fiqh
مراجع

* قرآن کریم.

1. آصف‌آگاه، سیدمحمدرضی (1394)، شئون معصوم و نقش آن در استنباط، رسالۀ علمی سطح چهار، حوزۀ علمیۀ قم.

2. ابن‌اثیرجزری، مبارک ‌بن ‌محمد (1364)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ج2، قم: اسماعیلیان.

3. ابن‌زهره (سیدابوالمکارم عزّالدین حمزة ‌بن ‌علی حلبی) (1417ق)، غنیة النزوع، قم: مؤسسة الإمام الصادق(ع).

4. ابن‌طاووس (سیدعلی ‌بن‌ موسی‌) (1376)، إقبال الأعمال، ج1، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.

5. ابوالصلاح حلبی (1362ق)، الکافی فی الفقه، اصفهان: مکتبة الإمام أمیر المؤمنین(ع).

6. اشقر، محمدسلیمان (1424ق)، أفعال الرسول و دلالتها علی الأحکام الشرعیة، اردن: دار النفائس.

7. اصفهانی، سیدابوالحسن (1422ق)، وسیلة النجاة، قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).

8. انصاری، مرتضی (1415ق)، کتاب المکاسب، ج1، قم: مجمع الفکر الإسلامی.

9. بجنوردی، حسن (1377)، القواعد الفقهیة، ج1و 5، قم: الهادی.

10. جوادی آملی، عبدالله (1378)، تفسیر تسنیم، قم: اسراء.

11. حر عاملی، محمد بن ‌حسن (1414ق)، وسائل الشیعة، ج1، 12، 17، 20، 21، 24، 25 و27، قم: آل‌البیت(علیهم السلام).

12. حلوانی، حسین ‌بن‌ محمد (1408ق)، نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، قم: مدرسة الإمام المهدی‌ـ‌عجل الله تعالی فرجه الشریف.

13. حویزی، عبدعلی (1412ق)، تفسیر نور الثقلین، ج1، قم: اسماعیلیان.

14. خمینی (امام)، سیدروح‌الله (1378)، صحیفۀ امام، ج1و21، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).

15. ـــــــــــــــ (1379)، کتاب البیع، ج2، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی(ره).

16. ـــــــــــــــ (1385ق)، الرسائل، قم: اسماعیلیان.

17. ـــــــــــــــ (بی‌تا)، الخلل فی الصلاة، قم: مطبعة مهر.

18. سند، محمد (1424ق)، قاعدة الشعائر الدینیة، بیروت: مؤسسة أم القری.

19. ـــــــــــــــ (1432ق)، الشعائر الحسینیة بین الإصالة و التجدید، کربلا: عتبة الحسینیة المقدسة.

20. سیدرضی (محمد ‌بن ‌حسین ‌بن ‌موسی) (بی‌تا)، نهج‌البلاغه، به‌تحقیقِ: محمد عبده، ج1، بیروت: دار المعرفة.

21. شوکانی، محمد ‌بن ‌علی (1973م)، نیل الأوطار، ج5، بیروت: دارالخبیل.

22. ـــــــــــــــ (بی‌تا)، فتح القدیر، ج6، بی‌جا: عالم الکتاب.

23. شهید اول (محمد بن ‌مکی عاملی) (1403ق)، القواعد و الفوائد، ج1و 2، قم: مکتبة المفید.

24. شهید ثانی (زین‌الدین عاملی) (1413ق)، مسالک الأفهام، ج12، قم: موسسة المعارف الإسلامیة.

25. شیخ صدوق (ابن‌بابویه) (1403ق)، معانی الأخبار، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

26. ـــــــــــــــ (1415ق)، المقنع،‌ قم: مؤسسة الإمام الهادی(ع).

27. شیخ طوسی (محمد بن ‌حسن) (1364)، تهذیب الأحکام، ج1، قم: دارالکتب الإسلامیة.

28. ـــــــــــــــ (1387ق)، المبسوط، ج 2 و4، تهران: المکتبة المرتضویة.

29. ـــــــــــــــ (1407ق)، الخلاف، ج2، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.

30. شیخ مفید (محمد بن‌ محمد بن ‌نعمان) (1410ق)، المقنعة، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.

31. صاحب جواهر (محمدحسن نجفی) (1365)، جواهر الکلام، ج2، 22، 36 و 38، تهران: دار الکتب الإسلامیة.

32. صدر، محمدباقر (1375)، «فهم اجتماعی از نصوص در فقه امام صادق7»، فقه اهل‌بیت:، ش8، ص96-101.

33. صفار، محمد ‌بن ‌حسن (1404ق)، بصائر الدرجات، ج1، قم: مکتبة آیت الله مرعشی نجفی(ره).

34. ضیائی‌فر، سعید (1382)، جایگاه مبانی کلامی در اجتهاد، قم: بوستان کتاب.

35. ـــــــــــــــ (1392)، فلسفۀ علم فقه، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.

36. طباطبایی، سیدعلی (1412ق)، ریاض المسائل، ج12، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.

37. طباطبایی، سیدمحمدحسین (بی‌تا)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج1و5، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.

38. طباطبایی حکیم، سیدمحسن (1410ق)، منهاج الصالحین (المحشی)، با حاشیۀ محمدباقر صدر، ج2، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.

39. طبرسی، فضل ‌بن ‌حسن (1415ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج3 و4، بیروت: مؤسسة الأعلمی.

40. عالم‌زاده نوری، محمد (1391)، استنباط حکم اخلاقی از سیره و عمل معصوم، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

41. عروسی، محمد عبدالقادر (1411ق)، أفعال ‌الرسول و دلالتها علی الأحکام، جده: دارالمجتمع للنشر و التوزیع.

42. علامه حلی (حسن ‌بن ‌یوسف) (1413ق «الف»)، قواعد الأحکام، ج6، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.

43. ـــــــــــــــ (1413ق «ب»)، مختلف الشیعة، ج3، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.

44. ـــــــــــــــ (1414ق)، تذکرة الفقهاء، ج10، قم: آل‌البیت(علیهم السلام).

45. علی‌اکبریان، حسن‌علی(1386)، معیارهای بازشناسی احکام ثابت و متغیر در روایات، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

46. علیدوست، ابوالقاسم (1388)، فقه و مصلحت، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.

47. فاضل مقداد (مقداد بن ‌عبدالله سیوری حلی) (1404ق)، التنقیح الرائع، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی(ره).

48. فخرالمحققین (محمد بن‌ حسن حلی) (1387ق)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم: اسماعیلیان.

49. فراهیدی، خلیل (1405ق)، ترتیب کتاب العین، ج7، بی‌جا: دارالهجرة.

50. فیض کاشانی، محمد بن‌ شاه ‌مرتضی (ملا محسن) (1401ق)، مفاتیح الشرائع، ج1، قم: مجمع الذخائر الإسلامیة.

51. ـــــــــــــــ (1406ق)، الوافی، ج7، اصفهان: کتابخانۀ امام امیرالمؤمنین(ع).

52. قطیفی، سیدمنیر سیدعدنان (1414ق)، الرافد فی علم الأصول، قم: مکتب آیة الله السیستانی.

53. کلینی، محمد بن ‌یعقوب (1363)، الکافی، ج3، 4، 5 و6 تهران: دارالکتب الإسلامیة.

54. محقق حلی (جعفر بن ‌حسن) (1364)، المعتبر، ج2، قم: سید الشهدا(ع).

55. ـــــــــــــــ (1409ق)، شرائع الإسلام، ج2، تهران: استقلال.

56. ـــــــــــــــ (1412ق)، النهایة و نکتها، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.

57. مراغی، عبدالفتاح (1417ق)، العناوین الفقهیة، ج1، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.

58. مغنیة، محمدجواد (1421ق)، فقه الإمام الصادق(ع)، ج3 و4، قم: انصاریان.

59. جمعی از پژوهشگران (1433ق)، موسوعة الفقه الإسلامی طبقاً لمذهب اهل البیت(علیهم السلام)، ج23، قم: مؤسسة دائرة معارف الفقه الإسلامی.

60. الأنصاری، الشیخ محمد علی (1407ق)،  الموسوعة الفقهیة، ج9، کویت: وزارة الأوقاف و الشئون الإسلامیة.

61. نجفی خوانساری، موسی (1418ق)، منیة الطالب (تقریرات درس آیت‌الله محمدحسین نائینی)، ج2، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.

62. نراقی، ملا احمد (1415ق)، ج14 و 15، مستند الشیعة، قم: آل‌البیت(علیهم السلام).

63. ـــــــــــــــ (1417ق)، عوائد الأیام، قم: مکتب الإعلام الإسلامی.

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 643
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 581


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب