آمار

تعداد نشریات54
تعداد شماره‌ها2,486
تعداد مقالات35,381
تعداد مشاهده مقاله14,474,335
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,503,625
دانیالی, محمدجواد, دوست محمدی, حسن. (1397). بررسی فقهی شهادت ثالثه با تمرکز بر جنبۀ شعاری آن. اسلام و مطالعات اجتماعی, 25(96), 149-172. doi: 10.22081/jf.2018.66720
محمدجواد دانیالی; حسن دوست محمدی. "بررسی فقهی شهادت ثالثه با تمرکز بر جنبۀ شعاری آن". اسلام و مطالعات اجتماعی, 25, 96, 1397, 149-172. doi: 10.22081/jf.2018.66720
دانیالی, محمدجواد, دوست محمدی, حسن. (1397). 'بررسی فقهی شهادت ثالثه با تمرکز بر جنبۀ شعاری آن', اسلام و مطالعات اجتماعی, 25(96), pp. 149-172. doi: 10.22081/jf.2018.66720
دانیالی, محمدجواد, دوست محمدی, حسن. بررسی فقهی شهادت ثالثه با تمرکز بر جنبۀ شعاری آن. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1397; 25(96): 149-172. doi: 10.22081/jf.2018.66720

بررسی فقهی شهادت ثالثه با تمرکز بر جنبۀ شعاری آن

فقه
مقاله 7، دوره 25، شماره 96، دی 1397، صفحه 149-172    اصل مقاله (694.79 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2018.66720
نویسندگان
محمدجواد دانیالی1؛ حسن دوست محمدی2
1عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان
2هیئت علمی گروه معارف دانشگاه سمنان
تاریخ دریافت: 29 آبان 1397،  تاریخ بازنگری: 25 اسفند 1397،  تاریخ پذیرش: 05 اسفند 1397 
چکیده
شهادت ثالثه در اذان و اقامه، به‌دلیل جنبه‌های اعتقادی و اجتماعی‌اش اهمیت بالایی دارد. در این مقاله، پیشینۀ تاریخی دیدگاه فقیهان دربارۀ شهادت ثالثه و تحولات منظم آن نشان داده شده است. سپس با نیم‌نگاهی به دلایل اختلافِ‌نظر ایشان، بر جنبۀ شعاری شهادت ثالثه تمرکز شده است. شهادت ثالثه شعاری عرفی است نه شرعی. حکم شعارهای عرفی وابسته به عناوین شرعی‌ای که ذیل آنها قرار می‌گیرند، متغیر است؛ برخلاف شعارهای شرعی که همیشه تحت قاعدۀ لزوم تعظیم شعائر یا حرمت اهانت به شعائر قرار دارند. علاوه بر عنوان استحبابیِ «اقرار به ولایت»، عناوین محرّم «تشریع» و «تغریر به جهل» و عنوان وجوبی «ارشاد جاهل» نیز دربارۀ شهادت ثالثه قابل‌بررسی است. مستنبط از این عناوین و نیز دلالت‌های این شعار عرفی باید گفت: اقرار به ولایت در هرجایی به‌ویژه پس از شهادت به رسالت شایسته است، اما هم نباید عوام را دچار توهم جزئیتِ آن در اذان کرد و هم باید مانع جهل عمومی دربارۀ عدم جزئیت آن شد. بنابراین، شهادت ثالثه برخلاف اذان‌های رسمی و اقامه‌های شایع، باید به گونه‌ای بیان شود که تصور جزئیت را به‌وجود نیاورَد.
کلیدواژه‌ها
شهادت ثالثه؛ شعار شرعی؛ شعار عرفی؛ تشریع؛ اغرای به جهل؛ ارشاد جاهل
عنوان مقاله [English]
The Jurisprudential Review of the Third Testimony in Azan And Iqamah, Fo-cusing on its Slogan Aspect
نویسندگان [English]
Mohammad Javad Daniyali1؛ Hasan Doostmaohammadi2
1Assistant Professor and Faculty Member at University of Semnan
2Graduate Student and Faculty Member of the Department of Islamic Teachings at University of Semnan
چکیده [English]
Third testimony in Azan and Iqamah due to its doctrinal and social aspects is of huge importance. This paper presents the historical background of the jurists' viewpoint on the third testimony in Azan and Iqamah and its evolution. Thereafter, by stating the reasons for the jurists' disagreement, the sloganistic aspect of the third testimony is emphasized. The third testimony is not a religious slogan rather it is conventional. The ruling of the conventional slogans varies depending on the religious titles they are subordinated to, contrary to the religious slogans that always lay under the binding principle of the veneration of the sacraments or under the prohibition of humiliating them. In addition to the recommendatory title of "confession to the guardianship", the prohibitory titles of legislation (Tashrī) and "leading into Ignorance", and the compulsory title of "Guiding the Ignorant" can also be considered regarding the third testimony. The achievement of this research is that confession to the guardianship is recommendable in every situation, especially following the testimony of the apostolate. The third testimony should be expressed in such a way that it does not imply that the third testimony is part of Azan or Iqamah.
کلیدواژه‌ها [English]
Third Testimony, Religious slogan, conventional slogan, legislation (Tashrī), leading into Ignorance, Guiding the Ignorant
مراجع

1. آشتیانی، محمد‌حسن ‌بن ‌جعفر (1429ق)، بحر الفوائد فی شرح الفرائد، ج1، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.

2. آقا ضیاء (علی کزازی عراقی) (1414ق)، شرح تبصرة المتعلمین، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

3. ابن‌براج، قاضی عبدالعزیز (1406ق)، المهذب، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

4. اردبیلی، احمد بن ‌محمد (1403ق)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

5. اشتهاردی، علی‌پناه (1417ق)، مدارک العروة، ج14، تهران: دار الأسوة للطباعة و النشر.

6. امامی خوانساری، محمد (1352)، تسدید القواعد فی حاشیة الفرائد، تهران: شیخ محمد قوانینی.

7. بحرانی، شیخ محمد سند (بی‌تا)، الشهادة الثالثة، به‌تقریرِ علی شکری بغدادی، بی‌جا: بی‌نا.

8. بحرانی، یوسف ‌بن ‌احمد بن ‌ابراهیم (1405ق)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، ج7، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

9. برجی، یعقوب‌علی (1373)، «بدعت در فقه اسلامی»، فقه، ش1، ص320-337.

10. بهبهانی، محمد باقر بن ‌محمد اکمل (1424ق)، مصابیح الظلام، ج7، قم: مؤسسة العلامه المجدد الوحید البهبهانی.

11. ـــــــــــــــ (1426ق)، حاشیة الوافی، قم: مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبهانی.

12. بهجت، محمدتقی (1428ق)، رسالۀ توضیح‌المسائل، قم: انتشارات شفق.

13. حر عاملی، محمد بن ‌حسن (1409ق)، وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، ج4، 5 و7، قم: گروه پژوهش مؤسسۀ آل‌البیت(علیهم السلام).

14. خمینی (امام)، روح‌الله الموسوی (1424ق)، رسالۀ توضیح‌المسائل محشی، ج1، چ8، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

15. خوئی، سیدابوالقاسم الموسوی (1377)، مصباح الفقاهة، به‌تقریرِ محمدعلی توحیدی، ج1، بی‌جا: بی‌نا.

16. ـــــــــــــــ (1418ق)، موسوعة الإمام الخوئی، ج10 و13، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی.

17. دهینی، شیخ محمدعباس (1397)، «الشهادة الثالثة فی الأذان والإقامة، شعیرة أو بدعة؟»، قابل‌دسترسی در: «http://dohaini.com/?p=257#more-257».

18. راغب ‌اصفهانی، حسین ‌بن ‌محمد (1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، ج1، دمشق ـ بیروت: دارالعلم ـ الدار الشامیة.

19. سبحانی، جعفر (1415ق)، الرسائل الأربع (قواعد أصولیة و فقهیة)، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع).

20. شبیری زنجانی، سیدموسی (1428ق)، المسائل الشرعیة، قم: مؤسسة نشر الفقاهة.

21. شهرستانی، سیدعلی (2010م)، جایگاه «أشهد أن علیاً ولی الله» در اذان، به‌ترجمه: سیدهادی حسینی، بی‌جا: انتشارات دلیل ما، برگرفته‌شده از: «https://books.google.com».

22. شهید اول (محمدبن‌مکی عاملی) (1412ق)، البیان، قم: محمد الحسون.

23. ـــــــــــــــ (1417ق)، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

24. شهید ثانی (زین‌الدین ‌بن ‌علی عاملی) (1402ق)، روض الجنان فی شرح إرشاد الأذهان، ج2، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم.

25. ـــــــــــــــ (1410ق)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج1، قم: کتاب‌فروشی داوری.

26. شیخ صدوق (ابن‌بابویه محمد بن ‌علی) (1413ق)، من لایحضره الفقیه، ج1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

27. شیخ طوسی (محمد بن‌ حسن) (1387ق)، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران: المکتبة المرتضویة.

28. ـــــــــــــــ (1400ق)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت: دار الکتاب العربی.

29. شیخ مفید (محمد بن ‌محمد ‌بن ‌نعمان بغدادی) (1413ق)، المقنعة، قم: کنگرۀ جهانی هزارۀ شیخ مفید(ره).

30. صاحب جواهر (محمدحسن نجفی) (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الأسلام، ج2، 9 و 16، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

31. صادقی تهرانی، محمد (1378)، رسالۀ توضیح‌المسائل نوین، تهران: انتشارات امید فردا، استفاده‌شده از سایت رسمی اطلاع‌رسانی دفتر نویسنده: «http://www.forghan.ir».

32. طباطبایی، سید علی ‌بن ‌محمد (1417ق)، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، ج3 و8، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(علیهم السلام).

33. طباطبایی حکیم، سیدمحسن (1416ق)، مستمسک العروة الوثقی، ج5، قم: مؤسسۀ دارالتفسیر.

34. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم (1419ق)، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی، همراه حواشی جمعی از فقهای بزرگ، به‌تحقیقِ: احمد محسنی سبزواری، ج1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم.

35. طبرسی، احمد ‌بن ‌علی (1403ق)، الإحتجاج علی اهل اللجاج، ج1، به‌تصحیحِ: محمدباقر خِرسان، مشهد: نشر مرتضی.

36. طبرسی، فضل ‌بن ‌حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج3 و4، تهران: انتشارات ناصرخسرو.

37. علامه حلی (حسن ‌بن ‌یوسف ‌بن‌ مطهر اسدی) (1387)، الأسرار الخفیة فی العلوم العقلیة، ج1، قم: بوستان کتاب.

38. ـــــــــــــــ (1412ق)، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.

39. ـــــــــــــــ (1414ق)، تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(علیهم السلام).

40. ـــــــــــــــ (1419ق)، نهایة الأحکام فی معرفة الأحکام، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(علیهم السلام).

41. فاضل لنکرانی، محمد (بی‌تا)، جامع المسائل، قم: امیر قلم.

42. فراهیدی، خلیل ‌بن ‌احمد (1410ق)، العین، ج1، چ2، قم: هجرت.

43. فضل‌الله، سیدمحمدحسین (2009م)، فقه الشریعة، چ9، بی‌جا: دار الملاک، برگرفته از: فایل PDF کتاب از سایت: «http://www.narjes-library.com/2013/04/blog-post_1134.html».

44. کاشف‌الغطاء، جعفر بن‌ خضر نجفی (1422ق)، کشف الغطاء عن مبهمات شریعة الغراء، ج3، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.

45. مجلسی اول (محمدتقی) (1406ق)، روضة المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، ج2، چ2، قم: مؤسسۀ فرهنگی ـ اسلامی کوشانبور.

46. ـــــــــــــــ (1414ق)، لوامع صاحبقرانی المشتهر بشرح الفقیه، قم: اسماعیلیان.

47. مجلسی دوم (علامه محمدباقر) (1403ق)، بحار الأنوار، ج81، چ2، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

48. ـــــــــــــــ (1404ق)، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول:، ج1و7، تهران: دار الکتب الإسلامیة.

49. محقق حلی (جعفر بن ‌حسن) (1412ق)، نکت النهایة، ج1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

50. محقق داماد، سیدمحمد (1416ق)، کتاب الصلوة، به‌تقریرِ محمد مؤمن و عبدالله جوادی آملی، ج3، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

51. محقق سبزواری، محمدباقر بن ‌محمد مؤمن (1247ق)، ذخیرة المعاد فی شرح الإرشاد، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(علیهم السلام).

52. مرعشی نجفی، سیدشهاب‌الدین (1406ق)، منهاج المؤمنین، ج1، قم: انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی(ره).

53. مظاهری، حسین (12/2/1388)، «درس خارج فقه الطهارة»، قابل‌دسترسی در: سایت مدرسۀ فقاهت (ارتباط شیعی) به آدرس:

«http://www.eshia.ir/Feqh/Archive/text/mazaheri/feqh/87/880212».

54. مکارم شیرازی، ناصر (1426ق)، أنوار الفقاهة (کتاب التجارة)، قم: انتشارات مدرسۀ امام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع).

55. ـــــــــــــــ (1427ق)، الفتاوی الجدیدة، ج2، قم: انتشارات مدرسۀ امام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع).

56. ـــــــــــــــ (1429ق)، رسالۀ توضیح‌المسائل، قم: انتشارات مدرسۀ امام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع).

57. نراقی، مولی احمد بن ‌محمد ‌مهدی (1415ق)، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، ج4، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(علیهم السلام).

58. ـــــــــــــــ (1417ق)، عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.

59. ـــــــــــــــ (1422ق)، رسائل و مسائل، ج2، قم: کنگرۀ نراقیین ملا احمد و ملا محمدمهدی.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 681
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,256


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب