1دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
2دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد- ایران (نویسنده مسئول)
3استاد تمام گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد - ایران
تاریخ دریافت: 16 آذر 1396،
تاریخ بازنگری: 24 بهمن 1396،
تاریخ پذیرش: 24 اردیبهشت 1398
چکیده
جرم سازمانیافته، عمل مجرمانۀ گروهی بیش از دو نفر است که برای مدتزمان قابلملاحظهای استمرار یافته و بهصورت هدفمند و از سر تبانی برای کسب منافع مادی صورت میگیرد. در رهیافت فقهی، این پرسشها مطرح است که آیا موضوع جرم سازمانیافته با همۀ عناصر آن در منابع فقهی قابل جستجوست؟ آیا در دیدگاههای فقهی، سازمانیافتگی جرم در مجازات تأثیر دارد؟ آیا افساد فی الارض ملاک و اثر جرم سازمانیافته است؟ در این پژوهش، به روش تحلیلی- توصیفی ضمن بررسی مفهوم و عناصر جرم سازمانیافته، به سؤالهای مطرحشده پاسخ داده و مشخص میگردد گرچه سازمانیافتگی جرم در معنای جدید آن در منابع فقهی قابل جستجو نیست، ولی ردپای آن را میتوان در برخی پدیدههای مجرمانۀ صدر اسلام و نیز برخی عناوین مجرمانۀ فقهی یافت. بنابر دیدگاه فقهی، سازمانیافتگی و تشکیلاتی بودن، موجب تشدید مجازات و یا حتی تغییر عنوان جرم میشود. در جرائم سازمانیافته، افساد فیالارض بهمثابۀ ملاک عمل مجرمانه، شدیدتر به چشم میخورد و لازم است مجازات جرم سازمانیافته در سایۀ این ملاک تعیین شود.
An Analysis of Systematic Crimes through the Lens of Jurisprudence
نویسندگان [English]
Hamid Soleymani1؛ Abbasali Soltani2؛ Mohammad Taqi Fakhlaee3
1Ferdwosi UN
2Ferdowsi Un
3Mashhad
چکیده [English]
Systematic crimes are referred to a collective criminal act in which more than two people are involved and last for a noticeable period of time. Such a crime is committed meaningfully and through conspiracy to make financial interests. Utilizing a descriptive-analytical method, the researchers have studied the concept and elements of systematic crime. Clearly, systemacity of crime in its new sense cannot be explored in jurisprudential references; however, some traces of such a crime is seen in the criminal phenomena in early Islamic era such as Efk Plot, Zerār Mosque Plot and alike. Moreover, some other criminal titles are mentioned in jurisprudence such as rebellion, fighting, and conspiracy. The authors believe that according to jurisprudential views, systemacity and organizational identity of such crimes lead to the intensification of the penalty or the change in the cranial title. Moreover, the authors maintain that among the systematic crimes, corruption on the earth receive more severe penalties, as it is a criterion for designating a criminal act and it is necessary that the penalties for systematic crimes are prescribed based on this criterion.
کلیدواژهها [English]
Systematic crimes, Efk Plot, Zerār Mosque, rebellion, fighting, corruption on the earth
اصل مقاله
جهت مشاهده اصل مقاله به فایل PDF مراجعه نمایید.
مراجع
قرآن کریم.
ابن ادریس، محمدبن احمد.(1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. ج2، 3 و6. قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
ابن اثیر، علی بن محمد. (بی تا). اسد الغابه فی معرفه الصحابه. ج1. لبنان-بیروت: دار الصادر.
ــــــــــــــــــــــــــــ .(1399). الکامل فی التاریخ. ج2. لبنان-بیروت : دار الصادر.
ابن برّاج، عبدالعزیز بن نحریر. (1406). المهذب. قم: جامعة مدرسین.
ابن حمزه، محمد بن علی.(1408). الوسیله. قم: منشورات مکتبه آیتالله مرعشی نجفی.
بوریکان، ژاک. «بزهکاری سازمان یافته در حقوق کیفری فرانسه»، ترجمه دکتر علی حسین نجفی ابرندآبادی، مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، 1377-1376، شماره 22-21.
پوربافرانی، حسن. «تحلیل جرم قیام مسلحانه»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، بهار و تابستان 1391، سال 4، شماره 6.
جوانمرد، بهروز.(1396).جرایم سازمان یافته فراملّی. تهران: انتشارات جاودانه و جنگل.
حبیب زاده، محمدجعفر. (1370). بررسی جرم محاربه و افساد فی الارض. تهران: انتشارات کیهان.
ـــــــــــــــــــــــــــــ . (1379). محاربه در حقوق کیفری ایران. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
حبیب زاده، محمد جعفر، مومنی، مهدی. (1389)، «جرم تبانی علیه امنیت کشور در حقوق ایران»، مجله مدرس علوم انسانی، دوره 14، شماره 67.
خمینی، سید روحالله. (1390). تحریر الوسیله. ج2. قم: دار الکتب العلمیه- مؤسسه اسماعیلیان.
دامغانی، حسینبنمحمد. (1361). قاموس قرآن در وجوه و لغات مشترک.ترجمه کریم عزیزی نقش .ج2. تهران: بنیاد علوم اسلامی، اول.
ذاقلی، عباس.(1394). قاچاق انسان در سیاست جنایی ایران و اسناد بین المللی. تهران: نشر میزان.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1427).المفردات فی غریب القرآن. قم: مکتبه ذوی القربی.
زحیلی، وهبه. (1411). تفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه و المنهج-جز26. ج21. بیروت: دار الفکر المعاصر.
زرگوش نسب، عبدالجبار، غیبی، معصومه.« بررسی فقهی جرم سیاسی بغی و نقش توبه در تخفیف مجازات آن»، معرفت سیاسی، بهار و تابستان 1391، سال 4، شماره 1.
زمخشری، محمود بن عمر. (1385). الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل وعیون الاقاویل فی وجوه التاویل. ج3و4. قاهره: شرکت مکتبه و مطبعه مصطفی البابی الحلبی و اولاده بمصر.
سرخسی، محمدبن احمد. (1406). المبسوط. ج9 و10. بیروت: دار المعرفه للطباعه و النشر و التوزیع.
سلیمی، صادق. (1391). جنایات سازمان یافته فراملی. تهران: انتشارات صدا.
سیادت، سعیده، پیرعلی، علیرضا. «جرائم سازمانیافته فراملّی و نقش اینترپل فراملّی در مقابله با آن»، مطالعات بینالمللی پلیس، بهار 1395. سال6، شماره25.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر. (بی تا). الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور. ج3. بیروت: دار المعرفه للطباعه و النشر.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ .(1416). الإتقان فی علوم القرآن، ج2، لبنان: دار الفکر.
شمس ناتری، محمد ابراهیم. «جرائم سازمان یافته»، مجله فقه و حقوق، تابستان1383، سال1.
شهید اول، محمد بن مکی. (1411). اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه. قم: منشورات دار الفکر.
شهیدثانی، زین الدین بن علی. (1387). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. ج2، 9و10. نجف: منشورات جامعه النجف الدینیه.
طبرسی، حسن بن فضل. (1415). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. ج2، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
طبری، محمد بن جریر. (بی تا). تاریخ الامم و المملوک (تاریخ الطبری). ج2. بیروت: اعلمی.
طغرانگار، حسن.(1380)، «جرائم سازمانیافته در حقوق جزای ایران و بینالملل»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق(ع).
طوسی، محمد بن حسن. (بی تا). الاستبصار فیما اختلف من الاخبار. ج4. بیجا : دار الکتاب العلمیه.
مؤمن قمی، محمد. «کاوشی در مجازات محارب و مفسد فی الارض»، مجله فقه اهلبیت(:)، 1382، سال 9، شماره 35.
ـــــــــــــــــــــ . (1389). مجازات محارب و مفسد فی الارض. تهران: نشر امیرکبیر.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین، حبیب زاده، محمدجعفر، شمس ناتری، محمد ابراهیم. جرم سازمان یافته در جرم شناسی و حقوق جزا، فصلنامه مدرس، 1379، سال 4، شمارۀ 4.
نجفی، محمدحسن. (1362). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. ج21، 41و42. تهران: دار الکتاب الاسلامیه.