به کجا چنین شتابان

دانستنی‌ها

رضیه برجیان

وسعت خانه و آرامش

آرامش و نگرانی را می‌توان مدیریت کرد؛ بله درست شنیدید. می‌توان مدیریت کرد و اگر حضورشان را در زندگی مدیریت نکنید، بدین معنا نیست که دیگران این دو عنصر را در زندگی شما مدیریت نکنند. نگرانی، توانایی سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهد و احتمال بیمارشدن را بالا می‌برد. این به‌معنای سود بیشتر برای کارخانه‌های تولیدکننده‌ی داروست. کارخانه‌دارها در غرب، اگر تنها به سود خود فکر نمی‌کردند، شرکت‌های چندملیتی و اقلیتی شکل نمی‌گرفت که نوددرصد ثروت دنیا را داشته باشند و دیگر، لازم نبود نتانیاهو در برشمردن موفقیت‌هایش در رابطه با ایران بگوید: «ایرانی‌ها، از غذاها و داروهای دستکاری‌ژنتیک‌شده و تراریخته‌ی ما استفاده می‌کنند.»

عوامل مختلفی می‌توانند اضطراب را در زندگی ما رقم بزنند. برخی از این عوامل درونی‌اند، مثل تفکر و برخی بیرونی، مانند فضاسازی محیطی که در آن زندگی می‌کنیم.

تحقیقات روان‌شناسی نشان داده است که روزی ده ـ دوازده ساعت زندگی در آپارتمانی هفتادمتری که هفتاددرصد آن را وسایل گوناگون پر کرده است، در عرض یک یا دو هفته، می‌تواند انسان را به فردی پرخاشگر بدل کند.

پیامبر اکرم(ص) در توصیه‌ای به امام علی(ع) می‌فرمایند: «سه چیز باعث نجات است: این‌که زبانت را نگه‌داری، بر گناهت گریه کنی و خانه‌ات را وسیع سازی» (تحف العقول).

البته وسعت خانه، تنها به متراژ بالای آن نیست. شما می‌توانید خانه‌ی شش‌صدمتری را آن‌قدر از اسباب و وسایل پر کنید که دیگر جایی برای دویدن و بازی بچه‌ها باقی نماند و با قدری مدیریت، از هشتاددرصد فضای یک آپارتمان شصت‌متری، برای آرامش خانواده بهره ببرید. کافی‌ست قلم و کاغذ بردارید و وسایلی را که در خانه موجود است، در جدولی سه‌ستونه فهرست کنید. بعد از یک ماه، دفعات استفاده از آن‌ها را یادداشت کنید. آخر ماه، وسایلی خواهید یافت که هفته‌ای یک‌بار هم به آن‌ها دست نزده‌اید. این‌ها وسایلی هستند که می‌توانید در انبار ذخیره کنید، یا با دوستان به اشتراک بگذارید، یا این‌که به کسی هدیه دهید.

وسایلی را هم در این میان خواهید یافت که استفاده می‌شوند، اما علی‌البدل هم دارند. برای مثال، هم فر و هم تُستر، می‌توانند نان را با کیفیت مشابهی گرم کنند. با قدری تمرین و علاقه، می‌توان با خمیر که در نانوایی‌ها می‌فروشند، ساندویچ نان و پنیر و سبزی یا هر ساندویچ دیگری را در فر تهیه کرد که بسیار سالم‌تر از ساندویچ‌ساز هم عمل می‌کند. قطعاً در میان وسایلی که دست‌نخورده می‌مانند، می‌توان ظروفی را یافت که تنها به کار مهمانی‌های شلوغ می‌آیند. نگران حذف آن‌ها نباشید؛ چراکه برای دو ـ سه مهمانی در سال، می‌توان به‌راحتی این ظروف را قرض یا کرایه کرد.

نکته‌ی آخر این‌که آنچه اهمیت دارد، حضور در فضای وسیع است. بنابراین حضور در فضاهایی مثل مسجد، امامزاده و پارک، یا حتی سالن اجتماعات مجتمع آپارتمانی، می‌تواند به آرامش ما و خانواده‌ی‌مان کمک کند.

مهم‌تر از مهم

بسیاری از ما انسان‌ها، سختی‌ها را دوست داریم؛ یعنی دوست داریم سخت پول دربیاوریم، سخت ثواب کنیم و سخت خرج نماییم. برای همین هم، به روش‌های راحتی، چون گفتن «بسم الله» در اول غذا و «الحمد لله» در آخر آن، برای افزایش روزی و ‌بردن ثواب بی‌اعتنا هستیم. پیامبر اسلام(ص)، به حضرت علی(ع) وصیت کردند: «هنگامی که غذا می‌خوری، بسم الله بگو و در پایان الحمد لله، تا فرشتگانِ محافظ در طول مدت غذاخوردن، برایت حسنه بنویسند» (بحار الانوار).

ما عادت کرده‌ایم قدر چیزهایی را که به‌آسانی در دسترس‌مان است، ندانیم و شکر آن را به‌جا نیاوریم؛ اما وقتی از دستش می‌دهیم، عزای نداشتنش را بگیریم. لذت و شیرنی جوانی و سلامتی جسم و جان و حتی روح و روان، به ما این اجازه را می‌دهد که تصور کنیم سلامتی و جوانی‌مان طبیعی و دائمی‌ست. مهم است که انسان بداند بدنش به چه چیزهایی نیاز دارد و به چه چیزهایی نیاز ندارد؛ چون خوردن آنچه بدن ما نیاز ندارد، تنها سبب صرف انرژی برای دفع آن می‌شود و اگر آن چیز اضافی از جنس کربوهیدرات، قند یا چربی باشد، به شکل چربی ذخیره می‌گردد.

اما مهم‌تر از آنچه گفتیم، درست غذاخوردن است. اگر فاصله‌ی وعده‌ها و میان‌وعده‌های غذایی بیش از یک‌ونیم و کمتر از چهار ساعت باشد، بدن ما در فاز سوخت‌وساز می‌ماند؛ وگرنه وارد فاز ذخیره‌سازی می‌شود. آن وقت است که بسیار خوردن، کسالت می‌آورد. رعایت همین نکته، می‌تواند تأثیر فوق‌العاده‌ای بگذارد. بسیاری از افراد با این روش، در ماه اول یک کیلو وزن کم کرده‌اند.

آرام آرام غذاخوردن و خوب جویدن آن، نخوردن غذای داغ، خوردن با دست راست، نشسته و با تکیه بر پای چپ غذاخوردن (بحار الانوار، ج111، باب آداب غذاخوردن)، برخی آدابی هستند که باعث می‌شوند بدن بیشترین بهره را از آنچه می‌خوریم ببرد.

چی از چی تشکیل شده است

گاهی لازم است در آنچه می‌خوریم، آنچه می‌پوشیم، آنچه می‌آموزیم و آنچه بدان علاقه داریم، دقت بیشتری داشته باشیم. هیچ‌یک از این‌ها اتفاقی نیستند. کار مدیران فرهنگی و رسانه‌های اجتماعی امروز، مدیریت همین امور است که از طریق آن، می‌توان جامعه‌ای را مدیریت کرد و بدان شکل و جهت داد. گاهی بهتر است دست از کارهای روزمره و تمام‌نشدنی‌مان برداریم و با خیالی راحت و آسوده، دست زیر چانه بزنیم و پای صحبت مادربزرگ‌های‌مان بنشینیم و ببینیم آرزوهای آن‌ها چه بوده است و امروز آرزوهای ما چیست.

برای ساختن جامعه، باید اول خانواده را ساخت و خانواده نیز، چیزی نیست جز همین انتخاب‌ها.

 برای شروع بد نیست نگاهی به چند محصول بیندازیم:

پاستیل: شکر، گلوکز (حدود 75%)، ژلاتین حلال گاوی، پودر دکستروز، اسیدسیتریک یا اسیدمالیک، اسانس، رنگ و روغن براق‌کننده؛

سرکه‌ی کارخانه‌ای: آب، سرکه‌ی تقطیری، اسید صنعتی و رنگ (در سرکه‌های قرمز)؛

ژله: قند (حدود 80%)، ژلاتین، رنگ و اسانس؛

آدامس بدون شکر: سوربیتول، صمغ پایه، ایزومالت، مالیتول، مانیتول، صمغ عربی، تیتانیوم دی‌اکسید، لیستین خوراکی، اسیدسیتریک، اسیدمالیک، گلیسیرین، طعم‌دهنده‌های مجاز خوراکی، کارنوباداکس، آسه‌سولفام پتاسیم، سوکرالواز، رنگ مجاز خوراکی و کافئین؛

کیک: آرد گندم، مارگارین، شکر، روغن گیاهی، پودر کاکائو، شیرخشک، مخمر تازه، بهبوددهنده‌ی کروسان، پودر پنیر، گلوتن، تخم‌مرغ، مغز فندق، نمک تصفیه‌شده، گلوکز، طعم‌دهنده‌های طبیعی، دی‌استیل تاتاریک، گرانتان گام، پروپیونات کلسیم و مونودی گلیسیرید.

سخن پایانی، این است که نمی­توان استفاده از محصولات صنعتی را از زندگی امروزی حذف کرد. دستیابی به مواد غذایی ارگانیک نیز کاری سخت و زمان­بر است. پس چه کنیم؟

ـ در این مواقع، بهتر است انسان استفاده­ی مکرر و طولانی­مدت خود را از مواد بسته­بندی‌شده­ی کارخانه­ای کاهش دهد و گاهی با سفر به مناطق روستایی یا مراجعه به برخی فروشگاه­های مواد غذایی طبیعی، برای مدتی هرچند کوتاه، از محصولات طبیعی استفاده کند؛

ـ گاه مادر خانواده می­تواند به‌جای محصولات بسته­بندی‌شده، از تنقلات طبیعی مثل نخودچی، کشمش، پسته، بادام، ذرت­های خانگی، کیک‌های خانگی و بسیاری خوراکی­های خوشمزه­ی دیگر که در خانه تهیه می­شود، از فرزندان و مهمانان پذیرایی کند؛

ـ اگر مصرف‌کنندگان گرامی امکان استفاده از محصولات طبیعی را ندارند، گاهی به مواد تشکیل‌دهنده‌ی محصولات کارخانه­ای که روی بسته­بندی این محصولات قرار دارد، نگاهی بیندازند و با نام ترکیبات شیمیایی مختلفی که در یک محصول خوراکی ساده، مثل کیک یا آدامس استفاده شده است، آشنا شوند. حداقل فایده­ی این کار، این است که با کمی مطالعه و تحقیق، متوجه خواهیم شد چه حجمی از مواد شیمیایی با انواع افزودنی‌ها و مواد نگه­دارنده‌ی ترکیب‌شده را استفاده می­کنیم و از ضررها و آسیب­های این مواد، در طولانی‌مدت برای جسم و جان­مان بی‌خبریم. پس می­توانیم از موادی استفاده کنیم که ترکیبات شیمیایی کم­خطری در آن وجود دارد.