آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,387 |
| تعداد مقالات | 34,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,992,432 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,705,083 |
غزالی در کشاکش وحدت و تشخّص | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 3، دوره 24، شماره 93، فروردین 1398، صفحه 55-77 اصل مقاله (748.63 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2019.67092 | ||
| نویسنده | ||
| حسین وفاپور | ||
| استادیار جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 20 تیر 1398، تاریخ پذیرش: 20 تیر 1398 | ||
| چکیده | ||
| در برداشت از مفهوم خدا میان متفکران مسلمان با طیف گسترده‌ای از «نگاه شخص‌وار» در میان اشعریون تا «اندیشه وحدت وجودی» در میان فیلسوفان و عارفان مواجه هستیم. غزالی در دو دورۀ مختلف فکری‌اش، دو اندیشه کاملاً متفاوت از مفهوم خداوند ارائه داده است. در‌واقع ما در اندیشه غزالی شاهد یک کشاکش درونی میان دو طیف تفکر یعنی تشخص وجود و وحدت‌گرایی هستیم. غزالی از یک‌سو به‌عنوان متفکری راست‌کیش در سنت کلامی اشعری، مفهومی از خداوند و صفات او مطابق با کلام اشعری ارائه می‌دهد، ولی همو پس از تطور فکری و تجدیدنظر در برخی اندیشه‌هایش، از نگاه صرف کلامی و اشعری به نگاه وحدت وجودی عارفان متمایل شده است. وی با تحلیلی افلاطونی، مفهومی وحدت وجودی از خداوند ارائه می‌دهد. این تغییر نگاه افزون بر آنکه بر نگاه‌های عارفان و فیلسوفان بعدی اثر گذارده است، نشان می‌دهد که هر‌چه نگاه یک متکلم یا فیلسوف متأله به ذوق عرفانی نزدیک‌تر شود، از درک شخص‌وار از خدا فاصله گرفته و به برداشت وحدت وجودی از مفهوم خدا نزدیک‌تر خواهد شد و این تغییر در دیگر اندیشه‌های متفکر نیز اثر خواهد داشت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| غزالی؛ مفهوم خدا؛ تشخص وجود؛ وحدت وجود؛ مشکوة الأنوار | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Al-Ghazālī’s Dilemma between Unity and Individuation | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Vafapoor | ||
| Assistant professor, ACECR, University of Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| There is wide spectrum of views by Muslim intellectuals as concerning the concept of God, from a “personified” view by Ash’arites to a “pantheistic” view by philosophers and mystics. In two of his intellectual periods, al-Ghazālī has propounded two diametrically opposing views of the concept of God. In fact, his view is characterized by a dilemma between two views, that is, the individuation of existence and unity. On one hand, al-Ghazālī as an orthodox Ash’arite theologian provides an account of God and His attributes based on the Ash’arite theology, and on the other hand, after an intellectual development and revision of his views, from a purely theological and Ash’arite view, has tended towards the mystical pantheistic view. Providing a Platonic analysis, he offers a pantheistic account of God. Such a revision has not only influenced the views of subsequent mystics and philosophers, shows that the closer a theologian or philosopher is to the mystical taste, the more distant he is from a personified understanding of God and the closer he becomes to a pantheistic conception thereof, and the change will affect other views of the intellectual as well. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Al-Ghazālī, concept of God, individuation of existence, pantheism (waḥdat al-wujūd), Mishkāt al-Anwār | ||
| مراجع | ||
|
1. قرآن کریم، ترجمه: مکارم شیرازی. 2. ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1385)، ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، 3ج، تهران: طرح نو. 3. ـــــــــــــــ (1370)، منطق و معرفت در نظر غزالی، تهران: امیرکبیر. 4. الغزالی، ابوحامد محمد (1959)، القسطاس المستقیم، قّدم له وذیله: الیسوعی، بیروت: المطبعة الکاثولیکیه. 5. ـــــــــــــــ (a1964)، مشکوة الأنوار، حققها وقّدم لها: الدکتور ابوالعلا عفیفی، القاهره: ادار القومیه للطباعه والنشر. 6. ـــــــــــــــ (b1964)، مشکوة الأنوار، تصحیح و تحقیق: ابوالعلا عفیفی، قاهره: دارالفهمیه لالطباعه. 7. ـــــــــــــــ (1971)، قواعد العقائد فی التوحید، مجموعة الرسائل الامام الغزالی، بیروت: دار الکتب العلمیه. 8. تامر، عارف (1987)، الغزالی بین الفلسفه والدین، لندن: ریاض الریس للکتب والنشر. 9. زرین‌کوب، عبدالحسین (1353)، فرار از مدرسه (درباره زندگی و اندیشه ابوحامد غزالی)، تهران: انجمن آثار ملی. 10. شفائی، محسن (1354)، وحدت وجود، تهران: چاپخانه حیدری. 11. عبادی، رضا و نسیم احمدی (1390)، علل تحول فکری در زندگی چهار اندیشمند ایرانی، ایران: چوگان. 12. غزالی، ابوحامد محمد (1338)، اعترافات غزالی، ترجمه: المنقذ من الضلال، ترجمه: زین‌الدین کیانی‌نژاد، بی‌جا. 13. ـــــــــــــــ (1363)، نور و ظلمت (ترجمه مشکوة الأنوار)، ترجمه: زین‌الدین کیانی‌نژاد، تهران: شرکت سهامی انتشار. 14. ـــــــــــــــ (1363الف)، تهافت الفلاسفه، ترجمه: علی‌اصغر حلبی، تهران: کتاب‌فروشی زوار. 15. ـــــــــــــــ (1363ب)، مقاصد الفلاسفه، ترجمه: محمدخزائلی، تهران: امیرکبیر. 16. ـــــــــــــــ (1364)، مشکوة الأنوار، ترجمه: صادق آیینه‌وند، تهران: امیرکبیر. 17. ـــــــــــــــ (1391)، المنقذ من الضلال، ترجمه: مهدی کمپانی زارع، تهران: نگاه معاصر. 18. میان‌محمد شریف (1362)، تاریخ فلسفه در اسلام، ج1، تهیه و گردآوری ترجمه فارسی زیر نظر: نصرالله پورجوادی، تهران: نشر دانشگاهی. 19. ناماکورا، کوچیرو (1389)، غزالی‌پژوهی مجموعه مقالات: تهران: خانه کتاب. 20. Abrahamov, Binyamin (1993), “Al-Ghazali’s Supreme Way To Know God,” stadia Islamica, No 77. 21. Triger, Alexander (2002), “Monism And Monotheism in Al-Ghazali's Mishkat Al-anwar,” Journal of Quranic Studies, Vol 9, No.1. 22. Watt, W. Montgomery (1949), “A Forgery in Al-Ghazali’s Mishkat,” The journal of the Royal Asiatic Society Great Britain And Ireland, No 1. 23. Keith Ward (1993), Images of Eternity Concept of God in five Religious Tradition, Oxford, England: One world. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,788 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,144 |
||