آمار

تعداد نشریات54
تعداد شماره‌ها2,398
تعداد مقالات34,489
تعداد مشاهده مقاله13,205,649
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,827,905
مرویان حسینی, سید مهدی, فخلعی, محمد تقی, قبولی درافشان, سید محمد تقی. (1398). بازپژوهی نظریة فقهی نفی عدالت از مخالفان مذهبی و رمی آنان به فسق. اسلام و مطالعات اجتماعی, 5(2), 77-116. doi: 10.22034/jrj.2019.52307.1550
سید مهدی مرویان حسینی; محمد تقی فخلعی; سید محمد تقی قبولی درافشان. "بازپژوهی نظریة فقهی نفی عدالت از مخالفان مذهبی و رمی آنان به فسق". اسلام و مطالعات اجتماعی, 5, 2, 1398, 77-116. doi: 10.22034/jrj.2019.52307.1550
مرویان حسینی, سید مهدی, فخلعی, محمد تقی, قبولی درافشان, سید محمد تقی. (1398). 'بازپژوهی نظریة فقهی نفی عدالت از مخالفان مذهبی و رمی آنان به فسق', اسلام و مطالعات اجتماعی, 5(2), pp. 77-116. doi: 10.22034/jrj.2019.52307.1550
مرویان حسینی, سید مهدی, فخلعی, محمد تقی, قبولی درافشان, سید محمد تقی. بازپژوهی نظریة فقهی نفی عدالت از مخالفان مذهبی و رمی آنان به فسق. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1398; 5(2): 77-116. doi: 10.22034/jrj.2019.52307.1550

بازپژوهی نظریة فقهی نفی عدالت از مخالفان مذهبی و رمی آنان به فسق

جستارهای فقهی و اصولی
مقاله 5، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 15، شهریور 1398، صفحه 77-116    اصل مقاله (382.9 K)
نوع مقاله: پژوهشی (داوری عادی)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jrj.2019.52307.1550
نویسندگان
سید مهدی مرویان حسینی1؛ محمد تقی فخلعی* 2؛ سید محمد تقی قبولی درافشان3
1دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
2استاد تمام فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)
3دانشیار فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
تاریخ دریافت: 15 مهر 1397،  تاریخ بازنگری: 11 فروردین 1398،  تاریخ پذیرش: 14 اردیبهشت 1398 
چکیده
مشهور فقهای امامیه، تحقّق عدالت شرعی در مخالفان مذهبی را به دلیل انحراف از مذهب حق منتفی دانسته و به فسق آنان حکم کرده­اند، ولی شماری از فقیهان، نفی عدالت از مخالفان و رمی آنان به فسق را منوط به موردی دانسته­اند که مخالفت‌شان با مذهب حق عامدانه و عالمانه باشد و به تقصیر ایشان مستند شود. پژوهش حاضر پس از بررسی تحلیلی مفهوم عدل و فسق، ادلة دال بر فسق همة مخالفان را مورد نقد قرار داده و با تبیین دلایل معتبر بر امکان تحقق عدالت در عموم مسلمانان، دیدگاه فقیهانی که فسق مخالفان را به حالت علم و آگاهی آنان از مرام حق و ستیز عامدانه با آن اختصاص داده­اند، تقویت نموده است. بر این اساس، مقتضای اصول لفظی و عملی در فرض شکِ در صدق عنوانِ فاسق بر مصادیق خارجی مخالفان، انطباق عنوان عادل بر آن هاست.
کلیدواژه‌ها
عدالت؛ فسق؛ متجاهر به فسق؛ عادل؛ فاسق؛ مخالفان مذهبی
عنوان مقاله [English]
A Research on the jurisprudential Theory of Justice Negation of the Religious Dissents and Attacking them to Corruption
نویسندگان [English]
Seyyed Mahdi Marviyan Hosseini1؛ Mohammad Taghi Fakhlaei2؛ Seyed Mohammad Taghi Ghabooli Dorafshan3
1Uni Ferdowsi
چکیده [English]
A Research on the jurisprudential Theory of Justice Negation of the Religious Dissents and Attacking them to Corruption[1]
Sayyed Mahdi Marvian Hosseini[2]
Muhammad Taqi Fakhlayee [3]
Sayyed Muhammad Taqi Qabouli Dorafshan[4]
Abstract
The majority of Imamiyah jurisprudents negate the administration of justice for religious dissents for their dissent from the right religion and have ruled to their corruption. Amongst them, a number of jurisprudents believe in the negation of justice from these dissents and have attacked them to corruption subject to the cases where their dissent to the right religion is intentional and knowingly and their guilt is presumed and documented. Having investigated the concepts of truth and corruption, the researchers of this research have criticized the reasons indicating the dissents' corruption and have stated convincing reasons in the feasibility of justice administration in the Muslim public community. Furthermore, the attitude of the jurisprudents who believe in the dissents' corruption is supported. Accordingly, the requirements for verbal and practical principles in case of any doubts in the applicability of corrupt title to their external cases mean that they are just.
[1] Received in: 7/10/2018                                   Accepted in:  4/5/2019     (Extracted from Thesis)

[2] PhD Candidate of Islamic Law and Jurisprudence, Ferdowsi University of Mashhad. E-mail: marvian.am@gmail.com


[3]  Professor of Islamic Law and Jurisprudence, Ferdowsi University of Mashhad. (Corresponding Author). E-mail: fakhlaei@um.ac.ir. 


[4] Associate Professor of Islamic Law and Jurisprudence, Ferdowsi University of Mashhad. (Corresponding Author). E-mail: ghabooli@um.ac.ir
کلیدواژه‌ها [English]
justice, corruption, notorious to corruption, just, corrupt, religious dissents
مراجع
  •  قرآن کریم
  1. آخوند خراسانی، محمدکاظم، (1409ق)، ، کفایة الاصول، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
  2. آشتیانی، محمدحسن، (1425ق)، کتاب القضاء، تحقیق علی اکبر زمانی‌نژاد، قم: انتشارات زهیر.
  3. ابن براج طرابلسی، عبدالعزیز، (1406ق)، المهذب، تحقیق جمعی از محققین و مصححین تحت اشراف شیخ جعفر سبحانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  4. ابن جنید اسکافی، محمد بن احمد، (1416ق)، مجموعة فتاوی ابن جنید، تحقیق علی پناه اشتهاردی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  5. ابن فارس، احمد، (1404ق)، معجم مقائیس اللغة، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  6. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414ق)، لسان العرب، تحقیق احمد فارس، چاپ سوم، بیروت: دارالفکر.
  7. اردبیلی، احمد، (1403ق)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، تحقیق مجتبی عراقی و دیگران ، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  8. ________، (بی­تا)، زبدة البیان فی احکام القرآن، تحقیق محمدباقر بهبودی، تهران: المکتبة الجعفریة.
  9. اردکانی، مرتضی، (1402ق)، رسالة فی العدالة، قم: مؤلف.
  10. الامام علی بن موسی الرضا (ع)، (1406ق)، صحیفة الامام الرضا، تحقیق محمدمهدی نجف، مشهد: کنگره جهانی امام رضا (ع).
  11. انصاری، مرتضی، (1416ق)، فرائد الاصول، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  12. ـــــــــــــــــــــ ، (1404ق)، مطارح الانظار، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
  13. بجنوردی، سیدحسن، (1419ق)، القواعد الفقهیة. تحقیق حسین مهریزی، محمدحسین درایتی، قم: الهادی.
  14. بحرانی، یوسف، (1405ق)، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، تحقیق محمدتقی ایروانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  15. ________، (1423ق)، الدررالنجفیة من الملتقطات الیوسفیة، بیروت: دارالمصطفی لاحیاء التراث.
  16. برقی، احمد، (1371ق)، المحاسن، چاپ دوم، قم: دارالکتب الاسلامیة.
  17. بنی فضل، مرتضی، (بی­تا)، مدارک تحریر الوسیلة، بی­جا: بی­نا.
  18. بهبهانی، محمدباقر، (1419ق)، الحاشیة علی مدارک الاحکام، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
  19. __________، (1424ق)، مصابیح الظلام، قم: مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبهانی.
  20. تبریزی، جواد، (1416ق)، ارشاد الطالب الی التعلیق علی المکاسب، چاپ سوم، قم: اسماعیلیان.
  21. _______، (بی­تا)، اسس القضاء و الشهادة، قم: دفتر مؤلف.
  22. جوهری، اسماعیل بن حماد، (1410ق)، الصحاح، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، بیروت: دارالعلم.
  23. حائری یزدی، مرتضی، (1426ق)، شرح العروة الوثقی، تحقیق محمدحسین امراللهی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  24. حسینی روحانی، سیدصادق، (1412ق)، فقه الصادق، قم: دارالکتاب.
  25. حسینی شیرازی، سیدصادق، (1426ق)، بیان الفقه فی شرح العروة الوثقی، چاپ دوم، قم: دار الانصار.
  26. حلی، جعفر بن حسن، (1407ق)، المعتبر فی شرح المختصر، تحقیق محمدعلی حیدری و دیگران ، قم: مؤسسه سیدالشهدا.
  27. ____________، (1408ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق عبدالحسین محمدعلی بقال، چاپ دوم، قم: اسماعیلیان.
  28. حلی، حسن بن یوسف، (1381ق)، خلاصة الاقوال، چاپ دوم، نجف: منشورات المطبعة الحیدریة.
  29. ____________، (1412ق)، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، تحقیق بخش فقه در جامعه پژوهش هاى اسلامى، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة.‌
  30. ____________، (1413ق)، قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  31. ____________، (1413ق)، مختلف الشیعة فی احکام الشریعة، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  32. ____________، (1414ق)، تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
  33. خوانساری، سید احمد، (1405ق)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، تحقیق علی اکبر غفاری، چاپ دوم، قم: اسماعیلیان.
  34. خمینی، سید روح الله، (1421ق)، کتاب الطهاره، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  35. درویش، محی الدین، (1415ق)، اعراب القرآن و بیانه، چاپ چهارم، سوریه: دار الارشاد.
  36. دعاس، حمیدان، (1425ق)، اعراب القرآن الکریم، دمشق: دار المنیر.
  37. راغب اصفهانی، حسین، (1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودی، دمشق: الدار الشامیة.
  38. سبحانی، جعفر، (1415ق)، الرسائل الاربع. تقریر: محسن حیدری و دیگران ، قم: مؤسسه امام صادق (ع).
  39. _________، (1418ق)، نظام القضاء و الشهادة فی الشریعة الإسلامیة الغراء، قم: مؤسسه امام صادق.
  40. _________، (1419ق)، مصادر الفقه الاسلامی و منابعه، بیروت: دار الاضواء.
  41. _________، (1424ق)، المواهب فی تحریر احکام المکاسب، تقریر سیف الله یعقوبی، قم: مؤسسه امام صادق (ع).
  42. سبزواری، محمدباقر، (1423ق)، کفایة الاحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  43. سیستانی، سیدعلی، (1437ق)، الاجتهاد و التقلید و الاحتیاط، تقریر سیدمحمدعلی ربانی. نسخة الکترونیکی سایت تقریرات.
  44. سیفی مازندرانی، علی اکبر، (1425ق)، مبانی الفقه الفعال فی القواعد الفقهیة الاساسیة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  45. شهیدی، میرزا فتاح، (1375ق)، حاشیة علی رسالة فی العدالة، تبریز: چاپخانه اطلاعات.
  46. صاحب بن عباد، اسماعیل، (1414ق)، المحیط فی اللغة، تحقیق محمدحسن آل یاسین، بیروت: عالم الکتاب.
  47. صافی، محمود، (1418ق)، الجدول فی اعراب القرآن، چاپ چهارم، دمشق: دار الرشید.
  48. صدوق، محمد بن علی، (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  49. ____________، (1418ق)، الهدایة فی الاصول و الفروع، قم: مؤسسه امام هادى (ع).
  50. طباطبایی قمی، سید تقی، (1425ق)، هدایة الاعلام الی مدارک شرائع الاحکام، قم: کتابفروشی محلاتی.
  51. _____________، (1413ق)، عمدة الطالب فی التعلیق علی المکاسب، قم: کتابفروشی محلاتی.
  52. طباطبایی، سید محمدحسین، (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  53. طباطبایی، سیدعلی، (1418ق)، ریاض المسائل، تحقیق محمد بهره­مند و دیگران ، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
  54. طوسی، محمد بن حسن، (1387ق)، المبسوط فی فقه الامامیة، تحقیق سید محمدتقی کشفی، چاپ سوم، تهران: المکتبة المرتضویة.
  55. _____________، (1407ق)، الخلاف، تحقیق علی خراسانی و دیگران ، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  56. _____________، (1407ق)، تهذیب الاحکام. چ چهارم، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
  57. _____________، (1427ق)، رجال الشیخ الطوسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، چاپ سوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  58. _____________، (بی­تا)، الفهرست، تحقیق سید محمدصادق آل بحرالعلوم، نجف: المکتبة الرضویة.
  59. عاملی، زین الدین بن علی، (1402ق)، روض الجنان فی شرح ارشاد الاذهان، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  60. ______________، (1413ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة.
  61. عاملی، محمد بن مکی، (1419ق)، ذکری الشیعه، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
  62. عراقی، آقاضیاء، (بی­تا)، نهایة الافکار (القواعد الفقهیة)، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  63. علی اکبریان، حسنعلی، (1387ش) قاعدة عدالت در فقه امامیه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  64. فاضل مقداد، جمال الدین (1404ق)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، تحقیق سید عبد اللطیف حسینى کوه‌کمرى، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.‌
  65. ‌فاضل هندی، محمد، (1416ق)، کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام، تحقیق گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلامى، قم: دفتر انتشارات اسلامی.‌
  66. فراهیدی، خلیل بن احمد، (1410ق)، العین، تحقیق دکتر مهدی مخزومی و دیگران ، چاپ دوم، قم: نشر هجرت.
  67. کاشف الغطاء، حسن، (1422ق)، انوار الفقاهة، نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.
  68. کاشف الغطاء، علی، (1381ق)، النورالساطع فی الفقه النافع، نجف: مطبعة الآداب.
  69. کاظمی، فاضل جواد، (بی­تا)، مسالک الافهام الی آیات الاحکام، بی­جا: بی­نا.
  70. کرکی، علی بن حسین، (1409ق)، رسائل المحقق الکرکی، تحقیق محمد حسون، قم: کتابخانه آیت الله مرعشى نجفى.
  71. _____________، (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، چاپ دوم، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
  72. کشی، محمد بن عمر، (1390ق)، رجال الکشی، تحقیق دکتر حسن مصطفوی، مشهد: مؤسسه نشر دانشگاه مشهد.
  73. کلینی، محمد بن یعقوب، (1429ق)، الکافی، قم: مؤسسه دارالحدیث.
  74. گلپایگانی، سید محمدرضا، (1405ق)، کتاب الشهادات. تقریر سیدعلی حسینی میلانی، قم: مقرر.
  75. _______________، (1413ق)، ارشاد السائل، چاپ دوم، بیروت: دار الصفوة.
  76. مامقانی، ملاعبدالله، (1350ق)، حاشیة علی رسالة فی العدالة، قم: مجمع الذخائر الاسلامیة.
  77. مجلسی، محمدباقر، (1406ق)، ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار، تحقیق سید مهدی رجائی، قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
  78. مجلسی، محمدتقی، (1406ق)، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، تحقیق سید حسین موسوی کرمانی و ... ، چاپ دوم، قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور.‌
  79. مرتضوی لنگرودی، سید محمدحسن، (1412ق)، الدر النضید فی الاجتهاد و الاحتیاط و التقلید، قم: انصاریان.
  80. مصطفوی، حسن، (1402ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر.
  81. مصطفوی، سید محمدکاظم، (1421ق)، مأة قاعدة فقهیة، چاپ چهارم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  82. ‌مطهری، مرتضی، (1388ش) عدل الهی، تهران: صدرا.
  83. مظفر، محمدرضا، (130ق)، اصول الفقه، قم: انتشارات اسلامی.
  84. مغنیه، محمدجواد، (1421ق)، فقه الامام الصادق، چاپ دوم، قم: انصاریان.
  85. مکارم شیرازی، ناصر، (1411ق)، القواعد الفقهیه، قم: مدرسه امام امیرالمؤمنین (ع).
  86. موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم، (1423ق)، فقه القضاء، چاپ دوم، قم: بی­نا.
  87. موسوی خمینی، سید روح الله، (1418ق)، الاجتهاد و التقلید، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  88. ________________، (1418ق)، تنقیح الاصول. تقریر حسین تقوی اشتهاردی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  89. موسوی خوئی، سید ابوالقاسم، (1411ق)، فقه الشیعة - الاجتهاد و التقلید، تقریر سید محمدمهدی موسوی خلخالی. چ سوم، قم: چاپخانه نوظهور.
  90. ________________، (1418ق)، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، تقریر میرزا علی غروی، قم: بی­نا.
  91. ________________، (1422ق)، مبانی تکملة المنهاج، قم: مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی.
  92. ________________، (بی­تا) مصباح الفقاهة، تقریر محمدعلی توحیدی. بی­جا: بی­نا.
  93. موسوی عاملی، محمد، (1411ق)، مدارک الاحکام فی شرح عبادات شرائع الاسلام، بیروت: مؤسسه آل البیت (ع).
  94. ____________، (1411ق)، نهایة المرام فی شرح مختصر شرائع الاسلام، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  95. موسوی قزوینی، سیدعلی، (1419ق)، رسالة فی العدالة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  96. نجاشی، احمد، (1407ق)، رجال النجاشی، تحقیق سید موسی شبیری زنجانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  97. نجفی، محمدحسن، (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق عباس قوچانی و دیگران ، چاپ هفتم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  98. نحاس، احمد، (1421ق)، اعراب القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  99. نراقی، احمد، (1415ق)، مستند الشیعة فی احکام الشریعة، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
  100. نراقی، محمد، (1422ق)، مشارق الاحکام، تحقیق سیدحسن وحدتی شبیری، چاپ دوم، قم: کنگره نراقیین.

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 600
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 696


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب