آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,477 |
| تعداد مقالات | 35,328 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,259,082 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,387,676 |
تأملی فقهی در امکان معافیت مادر از حد قذف با نگاهی به تعمیم ادله | ||
| فقه | ||
| مقاله 6، دوره 26، شماره 97، فروردین 1398، صفحه 128-144 اصل مقاله (760.64 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2019.67285 | ||
| نویسندگان | ||
| عبدالله بهمن‌پوری* 1؛ محمدباقر عامری نیا2؛ ناصر عاشوری3 | ||
| 1استادیار گروه فقه و مبانی حقوق، دانشگاه | ||
| 2استادیار گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج | ||
| 3کارشناسی‌ارشد فقه و مبانی حقوق، دانشگاه یاسوج | ||
| تاریخ دریافت: 21 اردیبهشت 1398، تاریخ بازنگری: 01 مهر 1398، تاریخ پذیرش: 16 مرداد 1398 | ||
| چکیده | ||
| جرم قذف در فقه به‌طور عام دارای مجازات است. قذف فرزند ازسوی پدر از این اصل کلی مستثناست. به‌تبع این استثنا، حکم مادر در فرض قذف فرزند هم مطرح می‌شود. این دوگانگی در عدم اجرای حد قذف بر پدر و اجرای آن بر مادر، در مادۀ 259 قانون مجازات اسلامی و نیز قول مشهور فقیهان امامیه نمود پیدا کرده است. مشهور فقیهان امامیه قائل به اجرای حد بر مادر و عدم اجرای آن بر پدر هستند. باوجودِ این، با توجه به استحکام ادلۀ فقهی در امکان الحاق مادر به پدر، ضرورت بررسی دوبارۀ این ادله احساس می‌شود. این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی، به بررسی احتمالات مطرح در ملاک معافیت پدر از حد قذف پرداخته است تا امکان الحاق حکم مادر به پدر را تقویت کند. در نظر مشهور، رابطۀ «ابوت» و در مواردی عمومیت و فحوای بعضی ادله و ادلۀ نقلی به‌عنوان مناط معافیت پدرمطرح شده است. اما به‌نظر می‌رسد می‌توان رابطۀ والدیت را به‌عنوان ملاک حکم از ادلۀ مزبور استنباط کرد؛ همچنین با عدم صراحت ادله و اینکه ممکن است عنوان پدر از باب غلبه در ادلۀ نقلی باشد، می‌توان مادر را ملحق به پدر و مشمول استثنا دانست. علاوه بر ادلۀ مذکور تنقیح مناط، عمومیت ادلۀ تکریم والدین، اهتمام شارع به مقام مادر و تمسک به قاعدۀ درءالحد می‌توانند در امکان معافیت مادر از حد قذف رهگشا باشند. بر این اساس، ضرورت بازنگری قانونگذار در مادۀ 259 قانون مجازات اسلامی و الحاق مادر به پدر و جدّ پدری در معافیت از حد قذف احساس می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حد قذف؛ احکام جزایی؛ تنقیح مناط؛ قاعدۀ درءالحد | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Jurisprudential Examination on the Possibility of Mother's Exemption from Qazf by Looking at the Generalization of Arguments | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abdollah BahmanPouri1؛ Mohammad Baqir Amerinia2؛ Naser Ashuri3 | ||
| 1Assistant professor at the department of jurisprudence and foundations of law, University of Yasuj (Author). | ||
| 2Assistant professor at the department of law, Islamic Azad University of Yasuj | ||
| 3M.A in jurisprudence and foundations of law, University of Yasuj | ||
| چکیده [English] | ||
| The crime of Qazf (False accusation of adultery) in Islamic jurisprudence generally includes punishment. The son's Qazf from the father is an exception. According to this exception, the sentence for the child's Qazf from the mother will also be brought up. This dichotomy has been found in Article 259 of the Islamic Penal Code as well as in the famous viewpoints of the Imamiyyah jurists in the absence of enforcing the punishment of Qazf on the father and its execution on the mother. Most of the Imamiyyah jurists believe in enforcing the punishment for the mother and not carrying out the punishment for the father. However, given the strength of jurisprudential arguments for the possibility of incorporating the sentence of the mother into the father's, it is necessary to re-examine this argument. This paper, through a descriptive-analytical method, examines the existing possibilities for father's exemption from Qazf in order to strengthen the possibility of incorporating the mother's sentence into the father's. Based on the most famous viewpoint, the father's exemption has been subjected to the "paternal" relationship, and in some cases, the generality, and context of some arguments and narrative arguments. However, from the aforementioned arguments it seems that the parental relationship can be deduced as the criterion of the sentence. In addition, considering the arguments as unproven and the possibility of the fact that the title "father" has been proven in the narrative arguments, then the mother's sentence can be incorporated in the father's and it can be considered an exception. In addition to the aforementioned arguments, Tanqih al-Manat (clarifying the arguments), generalization of arguments for honoring the parents, the commitment of the legislator to the place of mother, and resorting to the rule of Dar al-Had (the rule of abolishing the punishment) can be a solution for the possibility of the mother's exemption from the punishment of Qazf. Therefore, it is necessary for the legislator to review the article 259 of Islamic penal code and incorporation of the mother into father and paternal grandfather to exempt them from the punishment of Qazf. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Punishment of Qazf, criminal sentences, Tanqih al-Manat, rule of Dar al-Had | ||
| مراجع | ||
|
1. قرآن کریم 2. ابن‌اثیر (مبارک بن محمد جزری) (بی‌تا)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، پنج‌جلدی، ج4، چ1، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان. 3. ابن‌براج (قاضی عبدالعزیز طرابلسی) (1406ق)، المهذب، دوجلدی، ج2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 4. انصاری، مرتضی بن محمدامین (1416ق)، فرائد الأصول، ج1، چ5، قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 5. تجلیل تبریزی، ابوطالب (1421ق)، التعلیقة الإستدلالیة علی تحریر الوسیلة، یک‌جلدی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس سره). 6. جمعی از پژوهشگران (1426ق)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(علیهم السلام)، زیرنظر سیدمحمود هاشمی شاهرودی، سه‌جلدی، ج1، قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت(علیهم السلام). 7. حر عاملی، محمدبن حسن (1413ق)، وسائل الشیعة، سی جلدی، ج14، قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 8. خمینی (امام)، سیدروح‌اللّه موسوی (1422ق)، تحریر الوسیلة، قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم. 9. خوئی، سید ابوالقاسم (1417ق)، مصباح الأصول، ج1، قم: مکتبة الداوری. 10. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد (1412ق)، مفردات الفاظ قرآن، لبنان: دارالعلم. 11. راوندی، قطب‌الدین (1405ق)، فقه القرآن، قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی(قدس سره). 12. ریسونی، احمد (1991م)، نظریة المقاصد عند الإمام الشاطبی، رباط: دار الأمان. 13. سبزواری، سید عبدالأعلی (1413ق)، مهذّب الأحکام، سی‌جلدی، ج28، چ4، قم: مؤسسۀ المنار ـ دفتر حضرت آیت‌الله. 14. سرخسی، محمد بن احمد بن ابی‌سهل (1406ق)، المبسوط، ج9، بیروت: دارالمعرفة. 15. سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز (1404ق)، المراسم العلویة و الأحکام النبویة، یک‌جلدی، قم: منشورات الحرمین. 16. سیوطی، جلال‌الدین (1416ق)، الإتقان فی علوم القرآن، بیروت: دار إبن کثیر. 17. شاطبی، ابراهیم بن موسی (1341ق)، الموافقات فی اصول الاحکام، ج2، بیروت: دار الفکر. 18. شوشتری، مهدی و حسین ناصری مقدم (1394)، «کارکرد مقاصد شریعت در توسعه و تعمیق فقه امامیه»، پژوهش‌نامه امامیه، ش1، ص99-114. 19. شوشتری، سید محمدحسن مرعشی (1427ق)، دیدگاه‌های نو در حقوق، دوجلدی، چ2، تهران: میزان. 20. شهید ثانی (زین‌الدین‌بن علی) (1413ق)، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، ج1 و 14، چ1، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. 21. شیخ طوسی (محمد بن حسن) (1387ق)، المبسوط فی فقه الإمامیة، هشت‌جلدی، ج8، چ3، تهران: المکتبة المرتضویة. 22. شیخ مفید (محمد بن محمد) (1413ق)، المقنعة، یک‌جلدی، چ1، قم: کنگرۀ جهانی هزارۀ شیخ مفید;. 23. صاحب جواهر (محمدحسن نجفی) (1374)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج41 و 42، تهران: دارالکتب الإسلامیة. 24. طباطبایی، سیدعلی بن محمد (1418ق)، ریاض المسائل، شانزده‌جلدی، ج16، چ1، قم: مؤسسه آل البیت(علیهم السلام). 25. طبرسی، فضل بن حسن (1406ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة. 26. طریحی، فخرالدین (1416ق)، مجمع البحرین، شش‌جلدی، ج5، تهران: کتاب‌فروشی مرتضوی. 27. عراقی، ضیاءالدین (1417ق)، نهایةالأفکار، ج2، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 28. علامه حلی (حسن بن یوسف) (1413ق)، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، نُه‌جلدی، ج3، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 29. غزالی، محمد بن محمد (1413ق)، المستصفی فی علم الأصول، ج1، چ1، بیروت: دار الکتب العلمیة. 30. فاضل جواد (جواد بن سعد کاظمی) (1421ق)، مسالک الأفهام إلی آیات الأحکام، بی‌جا: بی‌نا. 31. فاضل هندی، محمد بن حسن (1424ق)، کشف اللثام عن قواعد الأحکام، ج10، چ1، قم: مؤسسة نشر الإسلامی. 32. قرشی، سیدعلی‌اکبر (1412ق)، قاموس قرآن، هفت‌جلدی، ج5، چ6، تهران: دار الکتب الإسلامیة. 33. کریمی جهرمی، علی (1412ق)، الدر المنضود فی أحکام الحدود، ج2، چ1، قم: دارالقرآن الکریم. 34. کلینی، ابوجعفر محمدبن یعقوب (1407ق)، الکافی، هشت‌جلدی، ج7، چ4، تهران: دار الکتب الإسلامیة. 35. گلپایگانی، سید محمدرضا موسوی (1412ق)، الدر المنضود فی أحکام الحدود، سه‌جلدی، ج2، چ1، قم: دار القرآن الکریم. 36. مجلسی دوم (محمدباقر بن محمدتقی) (1404ق)، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول(علیهم السلام)، بیست‌وپنج‌جلدی، ج8، چ2، تهران: دار الکتب الإسلامیة. 37. محقق حلی (جعفربن حسن) (1408ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چهارجلدی، ج4، چ2، قم: مؤسسه اسماعیلیان. 38. محقق داماد، سیدمصطفی (1406ق)، قواعد فقه، چهارجلدی، ج4، چ12، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی. 39. مرادی، مجید (1386)، «جغرافیای مقاصد شریعت»، پگاه حوزه، ش200، ص4. 40. مرتضوی، فتاح (1381)، شرح قانون مجازات اسلامی(مبانی فقهی)، ج1، چ1، تهران: مجد. 41. مظفر، محمدرضا (1381ق)، اصول الفقه، قم: دارالتفسیر. 42. مکارم شیرازی، ناصر (1371)، تفسیر نمونه، 28جلد، ج10، تهران: دار الکتب الإسلامیة. 43. ـــــــــــــــــــــــــ (1388)، پیام قرآن، ج3، تهران: دار الکتب الإسلامیة. 44. منتظری، حسین‌علی (1429ق)، مجازات‌های اسلامی و حقوق بشر، یک‌جلدی، چ1، قم: ارغوان دانش.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 647 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 499 |
||