آمار
| تعداد نشریات | 48 |
| تعداد شماره‌ها | 2,293 |
| تعداد مقالات | 33,216 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,836,278 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,019,896 |
بازخوانی ویژگی‌ها و فرایند شناخت موضوعات احکام فقهی | ||
| فقه | ||
| مقاله 7، دوره 26، شماره 97، فروردین 1398، صفحه 145-172 اصل مقاله (812.48 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2019.67286 | ||
| نویسنده | ||
| حجت‌الله بیات* | ||
| استادیار دانشگاه قرآن و حدیث و معاون علمی مؤسسۀ موضوع‌شناسی احکام فقهی | ||
| تاریخ دریافت: 20 اسفند 1397، تاریخ بازنگری: 01 مهر 1398، تاریخ پذیرش: 02 مرداد 1398 | ||
| چکیده | ||
| در فرایند موضوع‌شناسی عمدتاً به دو مرحلۀ مفهوم‌شناسی و مصداق‌یابی توجه شده است؛ درحالی‌که بدون طی‌کردن برخی از مراحل مقدماتی، به نتایج پژوهش‌های موضوع‌شناسانه نمی‌توان امیدوار بود. این مقاله به ویژگی‌های اختصاصی ارکان شناخت موضوعات عرفی پرداخته است. در این مقاله، فرایند تشخیص موضوعات احکام فقهی به شش مرحلۀ نوع‌شناسی، موقعیت‌شناسی، عنوان‌شناسی، مفهوم‌شناسی، ملاک‌شناسی و مصداق‌یابی توسعه داده شده است. هرکدام از این مراحل بر یکدیگر ترتّب دارند. در اولین مرحلۀ شناخت یعنی تعیین نوع موضوع، به گونه‌شناسی موضوعات به لحاظ‌های مختلفی پرداخته شده است: ارتباط آنها با شارع، نسبت‌شان با مکلفان، ارتباط آنها با سایر علوم، نوع ماهیت‌شان، ثبات و تحول‌پذیری آنها، عوامل تغییرشان، متصدی تشخیص آنها، آسانی و دشواری‌شان، تاریخ و سابقه آنها، و ادبیات و ساختار موضوعات؛ علاوه‌براین، به انواعی که در ارکان و فرایند شناخت موضوعات مؤثرند، همراه با کاربرد این تقسیم‌بندی‌ها در تشخیص مراحل مختلف شناخت موضوعات اشاره شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| موضوعات احکام فقهی؛ ویژگی‌های شناختی؛ موضوعات؛ فرایند موضوع‌شناسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Examination of the Features and Process of Subject Studies of Jurispru-dential Rulings | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hojjatollah Bayat | ||
| Assistant profesoor at Quran and Hadith University and Scientific deputy of the Institute for subject studies of jurisprudential rulings. | ||
| چکیده [English] | ||
| In the process of subject studies, mainly two stages of semantics and instance finding have been considered. However, without going through some preliminary steps, the results of the thematic research cannot be hopefully achieved. This paper has dealt with the specific features of the foundations for conventional subject studies. In this study, the process of subject studies of jurisprudential rulings has been developed to six stages of typology, knowing the situation, knowing the title, semantic, knowing the criterion and instance finding. The stages of this process are in order. In the first stage of the study, which is determining the type of the subject, the typology of subjects in different aspects has been considered. Their relations with religious legislator, their relationships with Mukalafs (accountable people), their relations with other sciences, the type of their natures, their stability and versatility, the factors of their change, the person in charge of identifying them, their ease and difficulty, their history and background, and the literature and structure of the subjects. In addition to aforementioned items, this study has referred to the types that are effective in the foundations and the process of subject studies along with the applications of these divisions in identifying the different stages for subject studies. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Subjects of jurisprudential rulings, cognitive features, subjects, process of subject studies | ||
| مراجع | ||
|
1. قرآن کریم 2. آملی، میرزا هاشم (1395ق)، مجمع الأفکار و مطرح الأنظار، ج3، قم: مطبعة العلمیة. 3. منصوری، ایاد (1427ق)، البیان المفید فی شرح الحلقة الثالثة، ج4، قم: حسنین(علیهما السلام). 4. اردبیلی، احمد (1407ق)، الذخر فی علم الأصول، ج2، چ1، قم: مطبعة الأمیر. 5. ایروانی، باقر (1429ق)، کفایة الأصول فی اسلوبها الثانی، ج5، چ1، نجف اشرف: مؤسسة إحیاء التراث الشیعی. 6. حسینی شیرازی، سیدصادق (۱۴۲۶ق)، بیان الفقه فی شرح العروة الوثقی، قم: دار الأنصار. 7. ـــــــــــــــ (1427ق)، بیان الأصول، چ1، قم: دار الأنصار. 8. خمینی (امام)، روح‌اللّه (1415ق)، کتاب البیع، ج1، قم: جماعة المدرسین بقم؛ مؤسسة النشر الإسلامی. 9. ـــــــــــــــ (1418ق)، جواهر الأصول، ج1، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس سره). 10. ـــــــــــــــ (1426ق)، الإجتهاد و التقلید، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس سره). 11. ـــــــــــــــ (1427ق)، تحریر الوسیلة، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس سره). 12. خوئی، سید ابوالقاسم (۱۴۱۷ق)، مصباح الفقاهة، قم: مؤسسۀ انصاریان. 13. ـــــــــــــــ (1426ق)، دراسات فی علم الأصول، ج2، قم: دائرة المعارف الفقه الإسلامی طبقاً لمذهب اهل البیت(علیهم السلام). 14. دربندی، آقا بن عابد (بی‌تا)، خزائن الأحکام، چ1، قم: بی‌نا. 15. سبزواری، سیدعبدالاعلی (1388ق)، مهذب‌الأحکام فی بیان حلال و الحرام، قم: دار التفسیر. 16. شهید ثانی (زین‌الدین بن علی عاملی) (1413ق)، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، چ1، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. 17. شیخ صدوق (ابوجعفر محمد بن علی بن بابویه) (1404ق)، من لا یحضره الفقیه، ج3، چ2، قم: جامعه مدرسین. 18. صاحب جواهر (محمدحسن نجفی) (1365)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، تهران: دار الکتب الإسلامیة. 19. صدر، محمدباقر (1400ق)، جواهر الأصول، چ1، بیروت: دار التعارف للمطبوعات. 20. صنقور، محمد (1428ق)، المعجم الأصولی، ج2، چ3، قم: منشورات الطیار. 21. علیدوست، ابوالقاسم (1388)، فقه و عرف، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 22. فرحناک، علیرضا (1390)، موضوع‌شناسی در فقه، قم: پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی. 23. فقیه، محمدتقی (1418ق)، البدایة و الکفایة، چ1، بیروت: دار الأضواء. 24. قوچانی، علی (1430ق)، تعلیقه القوچانی علی کفایة الأصول، ج1، چ1، قم: ستاره. 25. کاشف‌الغطاء، جعفر (1422ق)، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، ج2، چ1، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. 26. کاشف‌الغطاء، علی (1430ق)، النور الساطع فی الفقه النافع، قم: طلیعه نور. 27. کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۳۰ق)، الکافی، ج6 و 10، قم: مؤسسة دار الحدیث العلمیة والثقافیة، مرکز للطباعة والنشر. 28. گلباغی ماسوله، سیدجبار (1378)، درآمدی بر عرف، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات. 29. مختاری، رضا (1387)، غنا، موسیقی، ج3، قم: بوستان کتاب قم. 30. معصومی شاهرودی، علی‌اصغر (1424ق)، دراسات الأصول فی أصول الفقه، چ1، قم: مؤسسه بوستان کتاب. 31. میرزای قمی، ابوالقاسم (1430ق)، القوانین المحکمة فی الأصول، ج1، چ1، بیروت: دار المرتضی. 32. میلانی، محمدهادی (بی‌تا)، محاضرات فی فقه الإمامیة بی‌جا: بی‌نا. 33. نائینی، محمدحسن (بی‌تا)، أجود التقریرات، قم: مطبعة العرفان. 34. هلال، هیثم (1424ق)، معجم مصطلح الأصول، چ1، بیروت: دار الجلیل. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 463 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 408 |
||