آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,446 |
| تعداد مقالات | 34,905 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,854,494 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,179,931 |
تأملی فقهی در ماده «944» قانون مدنی ایران (ارث زوجه از زوج در بیماری منجر به فوت) | ||
| جستارهای فقهی و اصولی | ||
| مقاله 6، دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 21، اسفند 1399، صفحه 133-162 اصل مقاله (540.15 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی (داوری عادی) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jrj.2019.51097.1428 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا هوشیار* 1؛ محمدرضا هوشیار2 | ||
| 1دانش‌آموخته سطح چهار حوزه علمیه قم و مدرس گروه معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی قم. قم -ایران (نویسنده مسئول) alireza112.hooshyar@yahoo.com | ||
| 2دکترای حقوق خصوصی و مدرس گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی زرقان فارس، شیراز - ایران | ||
| تاریخ دریافت: 07 خرداد 1397، تاریخ بازنگری: 30 شهریور 1398، تاریخ پذیرش: 24 شهریور 1398 | ||
| چکیده | ||
| در نظام حقوقی اسلام و مقررات ایران، طلاق بیمار مشرِف‌به‌موت با طلاق سایران متمایز است. ماده «944» قانون مدنی ایران، ارث زوجه در طلاق مریض را تا یک‌سال ثابت دانسته منوط به آنکه زوجه شوهر نکرده باشد و فوت زوج نیز بر اثر همان بیماری باشد. مستند این حکم، روایاتی به ظاهر متعارض و یا متزاحم است که صحت‌وسقم و شیوه جمع بین آنها نیاز به بررسی فقهی دارد. در این ماده، میان انواع طلاق فرقی وجود ندارد و زوجه مطلقاً مستحق ارث است؛ درحالی‌که فقهای امامیه درباره توارث زوجه در طلاق بائن اختلاف دارند. فلسفه و حکمت حکم یادشده، حمایت از زوجه ذکر شده و این ابهام را به‌وجود می‌آورد که آیا می‌توان عوارض و حالات خطرناک همچون مارگزیدگی، جنگ، تصادف و محکومان به قصاص را به مرض موت ملحق ساخت؟ همچنین در اختصاص یا عدم اختصاص حکم به زوجه، میان فقهای اسلامی اختلاف است و نیاز به بررسی دارد. نگارندگان با مراجعه به اقوال و فتاوای فقهای امامیه در پی رفع ابهامات موجود در ماده قانونی هستند و برآنند که موت مریض در کمتر از یک‌سال، سبب موت‌بودنِ مرض و انتهای مرض به موت موجب توارث زوجه از مریض می‌شود منوط به آنکه زوجه شوهر نکرده باشد. این، حکمی استثنایی مختص به طلاق مریض است و قابل‌سرایت به طلاق مریضه نیست؛ لذا زوج از زوجه مریض ارث نمی‌برد. قید اضرار در برخی روایات خصوصیت ندارد و در تمام انواع طلاق مانند خلع، مبارات، رجعی و بائن، زوجه از مریض ارث می‌برد. همچنین روایات وارده فقط اختصاص به طلاق مریض داشته و حالات و عوارض خطرناک را شامل نمی‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مریض؛ زوجه؛ ارث؛ طلاق رجعی؛ طلاق بائن؛ بیمار مشرِف‌به‌موت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Jurisprudential reflection on Article "944" of the Iranian Civil Code (Wife inheritance from husband in diseases leading to death) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Alireza Hooshyar1؛ Mohammadreza Hooshyar2 | ||
| 1Graduated Student in 4th Level of Qum Hawza Ilmiyyah & Lecturer in Islamic Teachings Department at University of Qum, Iran. | ||
| 2Doctor of Private Law and Lecturer in Law Department, Islamic Azad University of Zarghan, Shiraz, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| In Islamic and Iranian legal systems, divorce in cases where the husband is dying of an illness is distinct from other forms of divorce. Article "944" of the Iranian Civil Code stipulates that the wife could take inheritance from his dead husband within a year of her husband's death in cases where she has been divorced by her ill husband before his death, provided that she has not taken another husband and that her husband has died of the same disease. The references for this judgment are some seemingly contradictory and conflicting hadiths whose authenticity and the unification method needs to be investigated jurisprudentially. The article makes no difference between different kinds of divorce, and the wife is absolutely worthy of the inheritance. However, the Shiite jurists (Faqihs) have different judgments regarding the wife's inheritance in irrevocable divorce. Supporting the wife is said to be the wisdom behind the judgment mentioned above. Nonetheless, it raises this question whether such potentially deadly situations as snakebite, accident and those cases where the person is sentenced to blood-vengeance could be annexed to the judgment regarding the inheritance of wife in a divorce of the dying patient? Moreover, as the Islamic jurists differ in opinion concerning whether the judgment could exclusively be assigned to the wife or not, the issue needs to be carefully examined. Referring to the Shiite jurists' fatwas and comments regarding the judgment, the researchers of this study seek to resolve the ambiguities in the article, arguing that the death of the patient in less than a year of the same disease, and the fact that the illness led to the death are the primary requisites for the inheritance of the wife from her dead husband, provided that she has not remarried. This is an exceptional judgment specific to the divorce of the dying male patient and could be extended to the divorce of the dying female patient, i.e., The husband does not take inheritance from his ill wife. According to some hadiths, the inflication of harm stipulation has no particularity; therefore, the wife takes inheritance from her sick husband in all types of divorce, including the revocable and irrevocable divorce, the divorce by mutual agreement, and the divorce at the wife's instigation. Furthermore, the hadiths narrated in this regard are specific to the divorce of a dying male patient and do not include potentially deadly situations and conditions. Keywords: Patient, Wife, Inheritance, Revocable Divorce, Irrevocable Divorce, Dying Patient. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Patient, Wife, Inheritance, Revocable Divorce, Irrevocable Divorce, Dying Patient | ||
| اصل مقاله | ||
|
در دست اقدام | ||
| مراجع | ||
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,372 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,907 |
||