مالدار, محمدحسن, جوان جعفری بجنوردی, عبدالرضا. (1399). بازخوانی و تعمیم ادله منع اجرای حدود در سرزمین دشمن در جهان معاصر. اسلام و مطالعات اجتماعی, 6(3), 95-121. doi: 10.22034/jrj.2020.67347
محمدحسن مالدار; عبدالرضا جوان جعفری بجنوردی. "بازخوانی و تعمیم ادله منع اجرای حدود در سرزمین دشمن در جهان معاصر". اسلام و مطالعات اجتماعی, 6, 3, 1399, 95-121. doi: 10.22034/jrj.2020.67347
مالدار, محمدحسن, جوان جعفری بجنوردی, عبدالرضا. (1399). 'بازخوانی و تعمیم ادله منع اجرای حدود در سرزمین دشمن در جهان معاصر', اسلام و مطالعات اجتماعی, 6(3), pp. 95-121. doi: 10.22034/jrj.2020.67347
مالدار, محمدحسن, جوان جعفری بجنوردی, عبدالرضا. بازخوانی و تعمیم ادله منع اجرای حدود در سرزمین دشمن در جهان معاصر. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1399; 6(3): 95-121. doi: 10.22034/jrj.2020.67347
1دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشگاه فردوسی، مشهد ـ ایران؛
2دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه فردوسی، مشهد- ایران.
تاریخ دریافت: 19 فروردین 1398،
تاریخ بازنگری: 01 مهر 1398،
تاریخ پذیرش: 24 شهریور 1398
چکیده
یکی از موضوعاتی که در متون روایی به آن اشاره شده و متعاقباً فقهای امامیه بدان پرداخته‌اند، حکم منع اجرای حدود در سرزمین دشمن است. این حکم به دو صورت مطلق و مقید وارد شده است. در حکم مطلق، اجرای حد در سرزمین دشمن به طور کلی ممنوع اعلام شده است، اما در حکم مقید، منع اجرای آن در سرزمین دشمن منوط به خوف الحاق محکوم علیه به دشمن شده است. برخی، «خوف الحاق به دشمن» را علت حکم و بعضی آن را حکمت حکم می‌دانند؛ لکن عده‌ای با برگزیدن یک رویکرد ترکیبی، جمع بین علت و حکمت در یک حکم را ممکن دانسته‌اند. این پژوهش با پذیرش دیدگاه اخیر معتقد است؛ خوف الحاق به دشمن از آن جهت که قابلیت تسرّی به احکام مشابه مانند شلاق تعزیری یا قصاص را دارد، علت حکم است و از آن جهت که در صورت فقدان آن و وجود تبعات دیگر، باز هم باید از اجرای مجازات حدّی و نظیر آن خودداری نمود، حکمت حکم است. به اعتقاد نگارندگان، با شکل‌گیری سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشری و ظهور تکنولوژی‌های نوین، الحاق فرد به دشمن نسبت به زمان معصوم؛ آسان‌تر و پیامدهای آن برای جامعه اسلامی گسترده‌تر است. همچنین توسعه فضای سایبر در عصر جهانی‌شدن، باعث کاهش اهمیت مرزهای جغرافیایی شده و نیز تمییز مفهوم سرزمین دشمن را با ابهام مواجه ساخته است؛ لذا بازخوانی و تعمیم این حکم به دیگر مجازات‌های در حال اجرا در سرزمین‌های اسلامی ضروری است.
Rethinking and Generalization of evidence to Prohibition of Ḥudūd execution in enemy's territory in the Contemporary World
نویسندگان [English]
Mohammad hassan Maldar1؛ Abdoreza Javan Jaafari Bojnordi2
1Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Science, Ferdowsi University, Mashhad, Iran
2Associate Professor of Criminal Law and Criminology Ferdowsi University of Mashhad- Iran; (Corresponding Author)
چکیده [English]
According to the Jurisprudential texts and subsequently dealt with by the Shiite juristsis the prohibition rule of the Ḥudūd execution in enemy's territory. This rule is shaped in two parts: Absolute and Qualified Terms. In absolute terms, the Ḥudūd execution in enemy’s territory is unquestionably prohibited; but, as a qualified meaning, the prohibition of the Ḥudūd execution in enemy’s territory) is the subject to the fear of joining condemned to the Enemy. Concerning "the fear of joining to the enemy," some jurists consider it as the ʿIllat (cause)of ruling, and the others consider it as the Ḥikmat (philosophy) of Ruling. There is, however, a third group who believe that the combination of ʿIllat and Ḥikmat is possible. Accepting the recent view, this study believes that since the fear of joining to the enemy capable to extend to the similar sentences, such as flogging as Taʿzīrī or Qiṣāṣ (Retaliation) is the ʿIllat of ruling and since the absence of this fear and existence of other ramifications the Ḥad sentence and other similar Punishments should not be carried out in enemy’s territory this fear can be considered as the Ḥikmat. According to this writing, formation of international human rights organizations and the advent of technology, make joining to the enemy is much easier than Imam’s era. The consequences of application of these punishments for the Islamic society became more widespread. Also, the development of cyberspace in the age of globalization has reduced the importance of geographical boundaries and has also obscured the meaning of the enemy’s territory. Therefore, rethinking and generalization of this provision (Prohibition the Hudud execution in Enemy’s Territory) to other punishments running in Islamic countries seems essential.
کلیدواژه‌ها [English]
Prohibition of Ḥad Execution, Enemy's Territory, Join to enemy, Ḥudūd Execution, Ḥikmat of ruling, ʿIllat of ruling
اصل مقاله
Pdf پیوست شده
مراجع
قرآن کریم.
آهنگران، محمدرسول و مسعودیان، مصطفی. 1388. «اجرای حدود در عصر غیبت؛ مبانی و چالش ها»، مجله حقوق خصوصی (دانشگاه تهران)، سال ششم/ بهار و تابستان/ شماره14، صص 166- 149.
ابن‌قیم جوزیه، محمد بن ابی‌بکر. 1411ق. اعلام الموقعینعن رب العالمین، جلد 3، بیروت: دار الکتب العلمیة.
الماسی، نجاد علی و علیزاده، عبدالرضا و کریمپور، صالح. 1395. «نظم عمومی در رویکرد حقوقی، فقهی و جامعهشناختی»، پژوهشهای فقهی، دوره دوازدهم/ بهار/ شماره 1، صص 36-1.
بزرگمهری، مجید و عزیزی، علی. 1392. «چالش حقوق بشر در روابط اتحادیه اروپایی با جمهوری اسلامی ایران از نگاه اسناد اتحادیه اروپا»، فصلنامه پژوهشهای روابط بین الملل، دوره سوم/ بهار/ شماره 7، صص 80- 66.
تبریزی، میرزا جواد. (1376). اسس الحدود و التعزیرات، جلد 1، چاپ دوم، قم: (بی‌نا).
جواهری، محمد. (1428ق). الشهادات و الحدود، جلد 2، چاپ اول، قم: موسسه الخوئی الاسلامیه.
حاجی دهآبادی، احمد. (1387). قواعد فقه جزایی (حدود و تعزیرات، قصاص و دیات)، چاپ اول، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
حر عاملی، محمد بن حسن. (1401ق). وسائل الشیعه، جلد 28، قم: (بی‌نا).
خوئی، سید ابوالقاسم. (بی‌تا). مبانی تکمله المنهاج، جلد 41، چاپ اول، قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی(;).
خوئی، سید ابوالقاسم. (بی‌تا). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، جلد 1، قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی (;).
رحمتی، محمد. (1415ق). کتاب الحدود و التعزیرات، (بیجا): دفتر آیتالله محمد رحمتی.
رضوی، سید عباس. 1378. «فروش ابزار جنگی به دشمنان دین»، مجله کاوشی نو در فقه، دوره ششم/ پاییز/ شماره 22- 21، صص 414- 389.
روحانی، سید محمدصادق. (1414ق). فقه الصادق، جلد 25، قم: موسسه دار الکتاب.
سبحانی تبریزی، جعفر. (1420ق). الموجز فی اصول الفقه، جلد 1، چاپ اول، قم: مؤسسه الامام الصادق(7).
سبحانی تبریزی، جعفر. 1384. «نقش زمان و مکان در استنباط»، مجله فقه اهل بیت، پاییز/ شماره 43، صص 127- 53.
شیدائیان، مهدی و امیری، علی. 1389. «چالش برونفقهی اجرای حدود در عصر غیبت»، فصلنامه حقوق اسلامی، زمستان/ شماره 27، صص 137- 107.
طوسی، محمد بن حسن بن علی. (1415ق). رجال الطوسی، قم: موسسه نشر اسلامی.
____________________. (1417ق). الفهرست، جلد 1، چاپ اول، قم: موسسه نشر اسلامی.
عاملی، شمس‌الدین محمد (شهید اول). (1412ق). الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، جلد 3، قم: موسسه نشر اسلامی.
علیدوست، ابوالقاسم. 1383. «قاعده نفی سبیل»، مجله مقالات و بررسیها، دوره 37/ پاییز و زمستان/ شماره 76 (3)، صص 253- 231.
