آمار
| تعداد نشریات | 50 |
| تعداد شماره‌ها | 2,337 |
| تعداد مقالات | 33,769 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,320,211 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,310,844 |
نظریه تعاملی معرفت دینی و علمی تبیین نسبت نظریۀ آیت‌الله جوادی آملی با مبحث «علم دینی» | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 3، دوره 24، شماره 94، تیر 1398، صفحه 44-69 اصل مقاله (692.93 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2019.67368 | ||
| نویسنده | ||
| محمد فتحعلی خانی | ||
| استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
| تاریخ دریافت: 17 مهر 1398، تاریخ پذیرش: 17 مهر 1398 | ||
| چکیده | ||
| نظریه علم‌‌دینی آیت‌الله جوادی آملی با دیگر نظریه‌های علم‌‌دینی تفاوت ماهوی دارد و در‌عین‌حال بر نظریه‌های علم دینی تأثیرگذار است؛ به‌گونه‌ای‌که می‌توان آن را فرانظریه مرتبط با آنها دانست. این نظریه مشتمل بر یک مدعای اصلی، یک استدلال عام و دو نتیجه مهم است. مدعای اصلی این است که علم اگر علم باشد، دینی و الهی است. دلیل بر این ادعا ویژگی‌های مترتب بر کاشف‌بودن از واقع است که عبارتند از (1) متعلق علمِ حقیقیِ کاشف از واقع، امری واقعی و لذا مخلوق خداست؛ (2) علم حقیقی الهامی الهی است؛ (3) علم حقیقی به اعتبار واقع‌‌نمایی‌‌اش حجت دینی است. علم حقیقی و معتبر با هیچ علم روشمند معتبری در تعارض نیست، از‌این‌رو منابع و روش‌های معتبر نباید نتایج متعارضی داشته باشند. در این نظریه با اتکا به تحلیلی از جایگاه معرفتی وحی اثبات شده است که متون دینی منابع معتبر معرفتی هستند. در‌نتیجه رجوع به آنها برای شناخت امور واقعی، باید با نتایج روش‌های عقلی معتبر سازگار باشد، از‌این‌رو فهم متون‌‌دینی بدون در‌نظر‌گرفتن نتایج دیگر روش‌های معتبر شناختِ واقع، نامعتبر است؛ همچنین شناخت امور واقع از طریق روش‌های عقلی معتبر بدون ملاحظه نتایج روش نقلی، فاقد اعتبار کافی است. پس روش عقلی و نقلی در شناخت واقع، رابطه تعاملی متقابل دارند. این رابطه فقط در فرض علم‌‌آوری روش نقلی و عقلی برقرار نیست؛ بلکه حتی اگر هر دو مفید ظنّ اطمینان آور باشند، رابطه متقابل برقرار است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| علم دینی؛ معرفت دینی؛ وحی؛ روش نقلی؛ عقل | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Interactive Theology of Religious and Scientific Knowledge: An Account of the Relationship between Ayatollah Javadi Amoli’s Theory and the Problem of “Religious Science” | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Fathalikhani | ||
| Assistant professor, Hawzah and University Research Institute, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Ayatollah Javadi Amoli’s theory of religious science is different in character from other theories of religious science, although it has had influenced these other theories in such a way that it might be deemed a meta-theory. The theory consists in a main claim, a general argument, and two crucial conclusions. The main question is that true science is religious and divine. The reason for this claim is based on properties of discovering the truth, which consist in the following: (1) the object of true science which aims at truth is a real entity, and thus it is created by God, (2) true science is a divine inspiration, and (3) true science is religiously reliable and authoritative in virtue of its veridicality. True, reliable science is not in conflict with any other reliable methodical science. Thus, valid sources and methods should not yield conflicting results. According to this theory, since revelation (waḥy) has a high epistemic status, religious texts count as reliable epistemic sources. Therefore, if reliance on them yields knowledge of facts, the result should be compatible with reliable rational methods. Hence, it is invalid to understand religious texts without taking the results of other reliable methods of knowledge into account. Moreover, knowledge of facts via reliable rational methods without taking the results of the transmitted (naqlī) method into account is not sufficiently valid. Accordingly, rational and transmitted methods have an interactive relationship in the process of arriving at knowledge of facts in the world. The relationship does not merely hold if transmitted and rational methods yield knowledge. Even if they yield probabilistic knowledge, the interactive relationship still obtains. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Religious science, religious knowledge, revelation, transmitted method, reason | ||
| مراجع | ||
|
1. بستان (نجفی)، حسین و همکاران (1384)، گامی به سوی علم دینی (1): ساختار علم تجربی و امکان علم دینی، قـم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 2. جوادی آملی، عبدالله (1384«الف»)، وحی و نبوت در قرآن، تحقیق: علی زمانی قمشه‌‌ای، چ2، قم: مؤسسه علوم وحیانی اسراء. 3. ـــــــــــــــ (1384«ب»)، معرفت‌‌شناسی در قرآن، تحقیق: حمید پارسانیا، چ3، قم: مؤسسه علوم وحیانی اسراء. 4. ـــــــــــــــ (1386 «الف»)، «علوم انسانی و هماهنگی وحی و عقل»، در: سرچشمه اندیشه، ج 4، تحقیق: عباس رحیمیان، چ5، قم: مؤسسه علوم وحیانی اسراء. 5. ـــــــــــــــ (1386«ب»)، رحیق مختوم، ج 1-5، تحقیق: حمید پارسانیا، چ3، قم: مؤسسه علوم وحیانی اسراء. 6. ـــــــــــــــ (1387)، دین‌شناسی، تحقیق: محمد‌رضا مصطفی‌‌‌‌پور، چ5، قم: مؤسسه علوم وحیانی اسراء. 7. ـــــــــــــــ (1388«الف»)، «علم نافع و هویت‌ساز»، حکمت اسراء، ش1. 8. ـــــــــــــــ (1388«ب»)، «تبیین برخی مطالب کتاب منزلت عقل در هندسه معرفت دینی»، حکمت اسراء، ش2. 9. ـــــــــــــــ (1388«ج»)، تسنیم، ج1، تحقیق: علی اسلامی، چ8، قم: مؤسسه علوم وحیانی اسراء. 10. ـــــــــــــــ (1389)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، تحقیق: احمد واعظی؛ چ4، قم: مؤسسه علوم وحیانی اسراء. 11. (امام) خمینی، روح‌‌الله (1372)، شرح چهل حدیث (اربعین حدیث)، چ3، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). 12. یوسفیان، حسن (1389)، دوگانگی حقیقت از دیدگاه ابن‌‌رشد و ابن‌‌رشدیان، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,307 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,013 |
||